Dagblaðið Vísir - DV - 24.09.1986, Blaðsíða 10

10
MIÐVIKUDAGUR 24. SEPTEMBER 1986.
Utlönd
Danir stefna að tvöföldun
olíuframleiðslu fyrir 1990
Danmöik í þriðja sæti yfir ríki er vinna olíu úr Norðursjó
Olíu- og gasframleiðsla Dana á síðasta ári nam fimmtungi af heildarorkunotkun landsins á árinu og þriðjungi af gas- og olíunotkun. Nú stefna Danir að því
að auka olíuvinnslu sína um helming á næstu þrem árum.
Olíuvinnsla hefúr fram að þessu
ekki verið einkennandi fyrir danskt
atvinnu- og efoahagslíf né sett svip-
mót á danskan iðnað. Orkumálin
hafa þó löngum verið í sviðsljósinu
í Danmörku, ekki síst i ríki er bann-
ar staðsetningu kjamorkuvera með
lögum og þarf á innfluttum kolum
að halda til orkuframleiðslu.
Danir eru nú í þriðja sæti yfir ríki
er vinna olíu úr Norðursjó, næst á
eftir Bretlandi og Noregi, og íhuga
nú að auka umsvif sín á sviði olíu-
vinnslu.
Danir eru þó enn langt á eftir Bret-
um og Norðmönnum í vinnslu
Norðursjávarolíu. Bretar vinna nú
2,6 milljónir olíutunna úr Norðursjó
á dag, Norðmenn rúmlega 900 þús-
und tunnur en Danir aðeins 76
þúsund tunnur. Þó er olíufram-
leiðsla Dana nokkuð meiri en
nágranna þeirra í V estur-Þýskalandi
og Hollandi.
Þrátt fyrir verðfall olíu á heims-
markaði og almennan samdrátt i
olíuvinnslu, íhuga dönsk stjómvöld
að auka sinn hlut í olíuframleiðs]-
unni verulega á næstunni. Eru uppi
áætlanir um að auka vinnslu á tveim
af fimm olíusvæðum Dana og er
stefnt að því að tvöfalda olíufram-
leiðslu fyrir árið 1990.
Nýverið er hafit eftir Poul Hjorth
Hansen, formanni danska orkuráðs-
ins, að hráolíuvinnsla Dana úr
Norðursjó gæti náð því að vera allt
að 110 þúsund tunnur á dag á árun-
um 1987 til 1990.
Olíu- og gasvinnsla Dana á síðasta
ári nægði til að fullnægja fimmtungi
heildarorkunotkunar Dana á árinu
og þriðjungi gas- og olíunotkunar.
Danir flytja að auki út töluvert af
olíu og gasi, er á síðasta ári gaf
danska þjóðarbúinu tugmilljónir
danskra króna í erlendum gjaldeyri.
Danir ætla nú að auka vinnslu á
tveim helstu olíusvæðum sínum. Á
svokölluðu Dan-svæði undirbúa vís-
indamenn nú borun lengri og
afkastameiri borhola og telja jarð-
vísindamenn að stórauka megi
framleiðsluna með dýpri borholum.
Olíuvinnsla hófst fyrst af alvöru á
Dan-svæðinu árið 1972.
Nú snúa frambjóðendur í Brasilíu
sér í fyrsta skipti til allra lands-
manna í kosningabaráttunni.
Þangað til í fyrra var ólæsum og
óskrifartdi meinað að kjósa og voru
það aðallega íbúar fátækrahverf-
anna sem ekki nutu kosningaréttar.
Á Skjold-olíusvæðinu, þar sem
náttúruleg skilyrði eru hagstæðari
til olíuvinnslu, fhuga verkfræðingar
að nýta sér nýja tækni til að auka
olíuvinnsluna. Stefiit er að því að
pumpa vatni á vissum svæðum niður
í jarðlög olíusvæðisins og þannig að
þiýsta olíunni ofar í jarðlögin, svo
að aðveldara verði að vinna hana.
En ný viðhorf á olíumörkuðum
heimsins, þar sem verðfall og sam-
dráttur í vinnslu einkenna ástandið,
hafa leitt til ágreinings á meðal
danskra stjómmálamanna og for-
ystumanna í iðnaði um hve langt
f fyrsta skipti í sögu Brasilíu er ve-
rið að undirbúa kosningar þar sem
allir fullorðnir, bæði ríkir og fátæk-
ir, mega kjósa.
Þangað til í fyrra var öllum ólæs-
um og óskrifandi meinað að kjósa.
Nú snúa stjómmálamennimir sér til
miklu stærri hóps en áður og kosn-
ingabaráttan er hafin að fullu fyrir
kosningamar sem fara munu fram
þann 15. nóvember næstkomandi.
Kosnir verða þingmenn og emb-
ættismenn ríkis og sveitarfélaga.
Myndað verður stjómlagaþing
snemma á næsta ári sem fær það
hlutverk að skrifa nýja stjómarskrá
eftir 21 árs herstjóm.
Stjórnað af forseta
Herinn lét af völdum fyrir einu og
hálfu ári og er Brasilíu stjómað af
Jose Samey forseta, sem kosinn var
óbeinum kosningum. Hefur forset-
inn sagt að stjómlagaþingið verði
skuli gengið í því að auka eigin
vinnslu.
„Viðhorf á olíumörkuðum hafa
gerbreyst á einu ári. Fyrir ári ætluð-
um við okkur að fjölga olíusvæðun-
um en nú er ekki við því að búast
að fjölgun þeirra verði eins mikil og
við ætluðum í fyrstu," sagði Hansen.
Olíuvinnsla á svæðum Dana í
Norðursjó er mun ódýrari en sam-
bærileg vinnsla Breta og Norð-
manna. Norðmenn þurfa til dæmis
að athafna sig á yfir þrjú hundruð
metra djúpu hafsvæði langt undan
landi, á sama tíma og Danir þurfa
aðeins að ganga frá borpöllum sínum
að ákvarða hvort stytta eigi kjör-
tímabil forsetans sem nú er sex ár.
Fjöldi þeirra, sem njóta kosninga-
réttar, verður nú 69 milljónir. Þrátt
fyrir að ólæsir og óskrifandi fái nú
að kjósa telja sérfræðingar að hægri
öfl muni komast til valda í landinu.
Fjármál munu verða meira áberandi
í kosningabaráttunni heldur en
stjómmál, samkvæmt skoðun sér-
fræðinganna.
Kostnaðarsamar kosningar
Áætlað er að um 1,2 milljörðum
dollara verði eytt í kostnaðarsö-
mustu kosningum í Brasilíu til þessa.
Að því er segir í tímaritinu Veja
munu tveir aðalkeppinautamir um
embætti fylkisstjóra í Sao Paulo,
Paulo Maluf og Antonio Ermirio,
sem báðir em kaupsýslumenn, eyða
um 60 milljónum dollara hvor í kosn-
ingabaráttunni.
Ermirio de Moraes, forstjóri
stærstu samsteypu einkafyrirtækja
á um þrjátíu metra dýpi, með mun
minni tilkostnaði.
„Það er ódýrara fyrir okkur að
auka vinnsluna á þeim olíusvæðum
er við höíúm þegar þróað en að leita
olíu á nýjum svæðum," sagði Hansen
og bætti því við að það væri einnig
skoðun sín að enn væri fjöldi olíu-
svæða á yfirráðasvæði Dana er
ábatasamt yrði að fullvinna í fram-
tíðinni.
Vísindamenn áætla að olíubirgðir
Dana, miðað við núverandi orku-
notkun, endist þeim að minnsta kosti
næstu tólf árin og að gasbirgðimar
og frambjóðandi Verkamanna-
flokksins, fer ekki leynt með það að
hann hefur eytt miklu fé í kosninga-
baráttunni. Hefur hann einnig til
umráða stóran bílaflota. Sérstaklega
mikilvægt er fylkisstjóraembættið í
Sao Paulo en blómlegur iðnaður í
því fylki hefur leitt til meiri velsæld-
ar en í Argentínu sem er skæðasti
keppinauturinn í viðskiptum. Maluf,
sem tapaði forsetakosningunum í
fyrra, er í framboði fyrir sósíaldemó-
krata en þeir eru í nánum tengslum
við fyrri herforingjastjómina.
Nýta sér fjölmiðla
Mikið er fjallað um kosningamar
í dagblöðum í Brasilíu og frambjóð-
endumir koma fram í útvarpi og
sjónvarpi á hverjum degi. Einn fram-
bjóðandinn í Rio de Janeiro birtist
í sjónvarpinu fljúgandi yfir fátækra-
hverfum borgarinnar í þyrlu. Lofaði
hann að bæta lífsskilyrði fátækling-
þijóti ekki næstu hundrað árin að
minnsta kosti.
Olíuvinnsla Dana í Norðursjó hef-
ur að sögn danskra iðnrekenda haft
mjög jákvæð áhrif á hagrúmlega tvö
hundnið innlendra fyrirtækja er séð
hafa danska olíuiðnaðinum fyrir
margs konar vörum og þjónustu.
Hafnarborgin Esbjerg er miðstöð
þjónustu við danska olíuiðnaðinn. Á
síðasta ári komu átta prósent af
heildarveltu borgarinnar frá olíu-
iðnaðinum á móti tuttugu prósent-
um frá hefðbundum atvinnuvegum
tengdum sjávarútvegi, en stöðugt
eykst hlutur olíuiðnaðarins.
anna sem búa í skýlum úr timbri og
málmplötum.
Almennt er talið að stjómarflokk-
amir, Miðflokkurinn og Frjálslyndi
flokkurinn, komi vel út úr kosning-
unum. Em þeir með 43 sæti af 72 í
efri deild og 300 af 487 í neðri deild.
Er Miðflokkurinn fremstur í flokki
í mikilvægum fylkjum, eins og til
dæmis Rio de Janeiro.
Skæruliði í framboði
Einn af keppinautunum um fylkis-
stjóraembættið í Rio er Femando
Gabeira, fyrrverandi skæmliði. Er
hann í framboði fyrir nýmyndaðan
flokk græningja. Árið 1969 tók hann
þátt í að ræna sendiherra Bandaríkj-
anna í Brasilíu en honum var sleppt
eftir nokkra daga. Gabeira var grip-
inn en látinn laus skömmu seinna
ásamt hópi samviskufanga í skiptum
fyrir vestur-þýskan sendiherra sem
rænt hafði verið.
Ólæsir og óskrifandi ganga að kjör-
borði í fyrsta skipti í sögu Brasilíu
Umsjón: Hannes Heimisson og Ingibjörg Bára Sveinsdóttir