Dagblaðið Vísir - DV - 07.11.1986, Qupperneq 14

14
FÖSTUDAGUR 7. NÓVEMBER 1986.
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 500 kr.
Verð í lausasölu virka daga 50 kr. - Helgarblað 60 kr.
Aðgöngumiði að stjórn
Hugmyndir um nýsköpunarstjórn búa að baki til-
lagna sumra alþýðubandalagsmanna um að gera aðeins
bráðabirgðasamninga en fresta aðalsamningunum fram
undir sumar. Sagt er, að ekki þýði að gera kjarasamn-
inga nú um áramótin, nema bráðabirgðasamninga,
vegna þess að núverandi stjórn kunni að fara frá eftir
kosningar. Núverandi ríkisstjórn geti því ekki sam-
þykkt skuldbindingar í tengslum við kjarasamningana.
Því skuli beðið næstu stjórnar. Aðalmálsvarar frestunar
eru Dagsbrúnarmenn, svo sem Þröstur Ólafsson og
Guðmundur J. Guðmundsson. Þeir sjá sér leik á borði,
verði samningum frestað. Þá stæði Alþýðubandalagið
eftir kosningar þannig, að það gæti hótað öðrum flokk-
um. Eins gott væri að taka Alþýðubandalagið í stjórnar-
sæng, þar sem ella mætti búast við kjaradeilum. Þröstur
gerir ráð fyr-ir að vera þá kjörinn á þing. Guðmundur
J. Guðmundsson hugsar til þess að hafa mikil áhrif á
stjórn landsins, bæði sem foringi Verkamannasambands
og Dagsbrúnar og vegna samvinnu við Þröst. Erfítt
gæti orðið fyrir Sjálfstæðisflokk og Alþýðuflokk að
hafna Alþýðubandalaginu í slíkri stöðu. Því yrði lík-
legra en ella, að upp kæmi stjórnarmynstrið Sjálfstæðis-
flokkur, Alþýðuflokkur og Alþýðubandalag.
Eins og kunnugt er hafa margir alþýðubandalags-
menn vísað tillögunni um bráðabirgðasamning á bug
eða haft sitthvað við hana að athuga. Líklegt er, að það
gæti kostað launþega talsvert, ef aðalsamningum yrði
frestað. Þar kemur einkum til, hvort ekki sé aðstaða
strax eftir áramót til að semja um nokkra leiðréttingu
launamisréttis. Ekki er að vita, hvenær ný ríkisstjórn
tæki við. Þá er óljóst, að ný ríkisstjórn gæti boðið laun-
þegum eitthvað teljandi umfram það, sem núverandi
stjórn byði.
Ágreiningur er mikill um þetta innan verkalýðs-
hreyfingarinnar. Þeir Guðmundur J. og Þröstur fengu
Dagsbrúnarsamþykkkt fyrir frestun heildarsamninga. í
ályktun Dagsbrúnarmanna segir, að engir heildarsamn-
ingar skuli gerðir, fyrr en ný ríkisstórn hafi tekið við
völdum í vor. Til þess að tryggja, að kaupmáttur minnki
ekki þennan tíma, verði gerðir bráðabirgðasamningar
við atvinnurekendur og gildi þeir samningar til fyrsta
maí.
Dagsbrún segir réttilega, að um næstu áramót verði-
kaupmáttur taxtakaups níu prósent hærri en í byrjun
ársins og fjórum prósentum hærri en á síðasta ári. Þrátt
fyrir góðærið sé staðreynd, að átt hafi sér stað mikil
mismunun í kjörum fólks. Þetta verði að leiðrétta eins
og kostur er og bæta hag hin- a lægstlaunuðu.
I raun er ekki rökrétt framhald af þessu, að samning-
ar séu látnir bíða og settir í óvissu. Enda andmæla
margir, svo sem Guðmundur Þ. Jónsson, formaður
Landssambands iðnverkafólks, sem þó er alþýðubanda-
lagsmaður. Ásmundur Stefánsson, forseti Alþýðusam-
bandsins og keppinautur Þrastar í forvali Alþýðubanda-
lagsins, finnur ýmislegt athugavert við frestun. Enn
einn alþýðubandalagsmaðurinn, Benedikt Davíðsson,
formaður Sambands byggingamanna, telur frestunar-
hugmyndina fráleita.
Verkalýðsmenn eru þannig ekki endilega reiðubúnir
að gína við tillögum Þrastar. En sumum mun finnast
hún freistandi, einkum þeim alþýðuflokksmönnum til
að mynda, sem vilja nýsköpunastjórn.
Haukur Helgason.
Réttar leikreglur
Það er hægt að rífast endalaust
um prófkjör. Og það er hægt að ríf-
ast endalaust um þær aðferðir sem
flokkar nota til þess að skipa fram-
boðslista sína. Eitt er þó ljóst að það
er flokkum vænlegra að hafa í fram-
boði fyrir sig menn sem njóta
nokkurs trausts eða skapa sér traust
en bjóða aðeins ffam þá menn sem
ekkert fylgi hafa og enn minna
traust.
En hvemig sem framboð eru
ákveðin verður að fylgja réttum leik-
reglum. Röð skipti máli í Reykjavík.
Sjálfstæðismenn í Reykjavík höfðu
prófkjör og það var ákveðið fyrir-
fram að það skipti máli hvar
mönnum væri raðað á lista. Þess
vegna vissu allir, sem vildu vita, að
ara og gera samþykktir í Heimdalli
um að reglumar hefðu átt að' vera
öðruvísi, - t.d. eigi að meta kosning-
amar eftir öðrum reglum en kosið
var eftir. Og því er haldið fram að
það sé vont fyrir flokkinn að Albert
sé í efsta sæti nú við kosningamar.
En mér vitanlega var þessu hvergi
haldið firam opinberlega fyrir kosn-
ingar og hefði það þó verið nauðsyn-
legt að koma slíkum röksemdum að
gagnvart kjósendum áður en kosið
var.
Hitt er aftur annað mál að prófkjö-
rið sýnir að það er enginn óumdeild-
ur foringi Reykvíkinga í hópi
alþingismanna. Er enda eðlilegt að
menn saffii sér ekki saman um for-
Á sínum tíma sigraði Eggert
Haukdal í hörku prófkjöri innan
Rangárvallasýslu og trúðu utan-
■sýslumenn þessu ekki fyrirfram.
Andstæðingar Eggerts voru þeir Sig-
urður Oskarsson og Jón Þorgeirs-
son, báðir vinsælir menn.
Næst gerist það að Eggert verður
undir í kjördæmisráði og lendir í
þriðja sæti listans. Hann hafnar því
í sæti og býður sig fram utan flokka
og fær þá með sér Jón Þorgeirsson
og Sigurgeir í Holti. Enginn spáði
Eggert sigri í þessum slag. En Egg-
ert sigraði í þessum kosningum á
utanflokkalista og komst inn á þing.
Er hann eini maðurinn sem hefur
náð kosningu á utanflokkalista fyrir
utan Hannibal Valdimarsson í
Reykjavík 1967. Þó þurfti Eggert að
ná mun hærra atkvæðafylgi í kjör-
dæminu heldur en Hannibal.
Eggert skipaði þriðja sæti listans
í síðustu kosningum. Þá vann hann
það sæti, en það hafði áður tapast.
Ef litið er til þessa er nema eðli-
legt að sjálfstæðismenn á Suðurlandi
telji Eggert nokkuð vaskan víga-
mann í kosningum og vilji skipa
honum hátt sæti á listanum. Að
minnsta kosti er ljóst að Eggert hef-
ur sannað það að hann hefur kjör-
fylgi á Suðurlandi til þess að komast
hjálparlaust á Alþingi fslendinga.
Nú er því haldið fram að Ámi hafi
meira heildarfylgi en Eggert. En
reglumar vom þær að menn númer-
uðu. Og það er ljóst að Eggert fær
ríflegan meirihluta til þess að vera
í öðm sæti, 151 af 284 atkvæðum,
og það er meira en fylgi Áma!
Morgunblaðið bendir réttilega á
að úrslitin í Reykjanesi beri að skoða
í ljósi þess að þeir sem þar kusu séu
úr hópi helstu trúnaðarmanna
flokksins og ættu því að geta betur
og réttar dæmt um störf þingmanna,
það sama hlýtur að gilda um Suður-
land.
ingja þegar þess er ekki þörf, - allir
„Nú er þvi haldið fram að Arni hafi meira heildarfylgi en Eggert. En reglurn-
ar voru þær að menn numeruðu. Og það er Ijóst að Eggert fær ríflegan
meirihluta til þess að vera í öðru sæti, 151 af 284 atkvæðum, og það er
meira en fylgi Árna.“
sá yrði í fyrsta sæti sem fengi flest
atkvæði í það sæti o.s.frv. Aðeins
einn frambjóðandi lýsti því yfir opin-
berlega að hann keppti að þessu
sæti, Það var Albert Guðmundsson,
en hann kvaðst ætla að halda hlut
sínum í þessu prófkjöri og hann var
í efsta sæti listans. Albert sigraði i
þessum bardaga. Nú segja menn,
hann hefúr ekki meirihlutafylgi í
fyrsta sætið. Það er rétt. En þess var
heldur ekki krafist, - hann hefúr
hins vegar meira fylgi en þeir tveir
sem næstir koma.
Því er einnig haldið fram að Al-
bert hafi ekki nægilegt fylgi, - hann
hefði orðið númer átta eða níu ef
heildaratkvæðafjöldi hefði ráðið.
Svona röksemdafærsla er bull. Þetta
er álíka og gefa spil í bridds, - sjá á
spilin og uppgötva að ekkert spilið
er hærra en átta og heimta þá vist,
svo hægt sé að spila nóló.
En það er líka rangt að Albert
hafi ekki nægilegt fylgi. Ef litið er
til úrslitanna sést að fráfarandi þing-
menn Reykvíkinga höfðu mest fylgi
og voru einir með yfir 50% fylgis í
fjögur efstu sætin. Enginn annar
frambjóðandi náði kjörfylgi yfir 50 í
þessi sæti, - m.ö.o. þar skipti um
fylgi frambjóðendanna. Birgir ísleif-
ur Gunnarsson fór yfir 50% markið
þegar búið var að telja saman at-
kvæðin í þrjú efstu sætin, en eftir
fjögur var röðin orðin: Birgir, Frið-
rik, Ragnhildur, Albert. Þessi röð er
þó ekki niðurstaða kosninganna því
að það var gert ráð fyrir henni í
kosningareglunum.
Atkvæði, sem þessir fjórir alþingis-
menn fengu í önnur sæti, skipta hér
engu máli. Og það er raunar hægt
að halda því fram að atkvæði, sem
gefin eru þessum alþingismönnum
neðar, séu vantraust á þá, eða halda
menn að maður, sem kýs Albert
Guðmundsson í 12. sætið, sé að lýsa
yfir stuðningi við hann?
Taka má annað dæmi: Halda menn
að atkvæði, sem Þorsteinn Pálsson
fékk í annað og þriðja sæti fram-
boðslistans á Suðurlandi, sé stuðn-
ingur við hann? Vitanlega ekki.
Menn skrifa núna greinar og leið-
vita að sjálfstæðismenn í Reykjavík
eiga sér aðeins einn foringja í sinni
sveit, Davíð Oddsson.
KjáUariim
Haraldur
Blöndal
lögfræðingur
Vilhjálmur verður ekki
byggðastefnumaður
Vilhjálmur Egilsson náði ekki
nægum frama í Reykjavík. Eru
margar skýringar á því, - en ein
örugglega röng, þ.e. sú að Vilhjálm-
ur hafi verið útilokaður af kjósend-
um Alberts Guðmundssonar. En
Vilhjálmur leggur ekki árar í bát.
Nú hafði Eyjólfur Konráð flutt sig
að norðan í öruggt sæti i Reykjavík
og notið til þess mikils trausts. Vant-
aði frambjóðanda fyrir norðan. Þá
minntust menn þess að Vilhjálmur
á uppruna sinn í Skagafirði og nú
er hann kominn í framboð þar.
Margir halda að nú muni Vil-
hjálmur umbreytast og verða
svokallaður byggðastefnumaður af
verstu sort. Ég trúi því ekki. Ég veit
heldur ekki til þess að fólk úti á
landsbyggðinni sé öðrum kjósendum
frekara á fé úr landsjóði. Að vísu
hafa Akureyringar rekið úr starfi
hitaveitustjórann sinn fyrir þær ein-
ar sakir að hann vildi ekki að
Reykvíkingar borguðu hitareikn-
inga höfðustaðar Norðurlands, en
„Eitt er þó ljóst að það er flokkum væn-
legra að hafa í framboði fyrir sig menn sem
njóta nokkurs trausts eða skapa sér traust
en bjóða aðeins fram þá menn sem ekkert
fylgi hafa og enn minna traust.“
Eggert með meirihluta í ann-
aðsæti
Á Suðurlandi varð breyting á
sætaröð. Þar breyttist röð manna í
öðru og þriðja sæti. Ámi Johnsen
féll í þriðja sæti en Eggert Haukdal
fór í annað sætið. Það hafa verið
talsverðar sviptingar á Suðurlandi
um ffamboðsmál. Nú fellur Ámi um
sæti og leiðarahöfundar Morgun-
blaðsins lætur eins og Geir Hall-
grímsson hafi fallið í annað sinn.
Og Ámi tekur ósigrinum illa.
En var við öðm að búast? Og er
ég hér ekki að leggja neinn dóm á
þingstörf Áma, en ég þekki lítið til
þeirra.
sá atburður er vonandi undantekn-
ing.
Staðreyndin um stjómmálaskoð-
anir Vilhjálms em nefnilega þær að
hann heldur þvi ffarn að byggða-
stefriupólitík að ofan gagnist lands-
byggðinni ekki, heldur verði til þess
að mismuna fólki. Hin rétta byggða-
stefna sé að gefa byggðunum
ákvörðunarrétt um sjálfeaflafé sitt,
afnema höft og miðstýringu úr
Reykjavík og þá myndist jafnvægi í
byggð landsins. Og er til eðlilegri
byggðastefna en sú að kalla til for-
ustu mann úr sveitinni sem hefur
farið til mennta og staðið sig vel og
notið trúnaðar?
Haraldur Blöndal