Dagblaðið Vísir - DV - 20.02.1987, Page 15

FÖSTUDAGUR 20. FEBRÚAR 1987.
15
Hugleiðing um hafnaigerð
á Blönduósi
Tilefni þessarar greinar minnar
eru ummæli oddvita Blönduós-
hrepps, Hilmars Kristjánssonar, í
sjónvarpi sunnudaginn 25. janúar
þar sem hann taldi nauðsyn á að
byggð yrði höfn á Blönduósi vegna
þess að þeir væru að fá nýjan rækju-
togara.
Þessu er ég algerlega ósammála.
Þeir geta notað höfnina á Skaga-
strönd núna eins og þeir hafa gert
hingað til fyrir hina bátana og eðli-
legt er þar sem Skagastrandarhöfn
er eina höfnin við austanverðan
Húnaflóa. Er skömm að þvi að henni
skuli ekki hafa verið sýndur meiri
sómi á undanfömum árum en raun
ber vitni. Vonandi verður úr því
bætt á næstunni og Blönduósingar
fái þar góða aðstöðu fyrir bátana
sina enda ekki nema 23 kílómetrar
héma á milli eða svipað og sjómaður
úr Breiðholti þarf að fara til að
mæta til skips.
Mörg verkefni bíða
Við íslendingar erum fámenn þjóð
sem ekki rís undir öllum þeim er-
lendu lántökum sem þegar er búið
að taka. Skattpeningar þjóðarinnar
duga skammt þó reynt sé eftir bestu
getu að miðla því litla sem til er og
troða í stærstu fjárlagagötin. Varla
verður neinn fagnaðarsöngur yfir
hækkun skatta og annarra gjalda
hjá þeim fjölmörgu sem eru að basla
við að eignast þak yfir höfuðið eða
að halda húsum sínum. Við íslend-
ingar eigum við of margan vanda
að stríða, bæði til lands og sjávar,
allt of mörg verkefhi bíða eftir nauð-
synlegum fjárframlögum.
Ráðamenn þjóðarinnar þurfa því
að hugsa sig vel um áður en þeir
fara að gefa kosningaloforðin, varla
geta þeir lofað að byggja hafnir fyrir
öll þorp á Norðurlandi. Hvað mega
þá Sunnlendingar segja þar sem
hafhlaust er á allri strandlengjunni
frá Þorlákshöfir til Hafnar í Horna-
firði og er það fyrir opnu útþafi eins
og allir vita? Ekki ætla ég áð gleyma
Vestmannaeyjum en höfnin þar hef-
ur gegnt sérstöku hlutverki f sögu
þjóðarinnar.
Skerjótt siglingaleið
Sama er hægt að segja um Skaga-
strönd, hún er talin eina höfnin hér.
I gömlum heimildum er getið um að
Hansakaupmenn hafi verslað hér,
enda kemur nafnið fyrir í dönskum
heimildum um verslunarstaði á ís-
landi. Hófst verslun á Hólanesi á
Skagaströnd 1835 en fyrst byrjuðu
menn að búa hér 1777, eða fyrir 210
árum. Var Skagaströnd því fyrsti
verslunarstaður í Húnavatnssýslu
og eini. Næstir komu Hofsós í
Skagafirði og Akureyri. Verslað var
í Kúvíkum á Ströndum en það er
útibú héðan.
Með því að verslunin í Kúvíkum
var útibú héðan var algengt að hún
lægi niðri árum saman. Skagaströnd
er tvímælalaust elsta verslunar-
höfhin við Húnaflóa. Flutningur
verslunarinnar frá Borðeyri út á
Skagaströnd hefur tvímælafaust
verið vegna vaxandi áhuga kaup-
manna á sjávarafurðum en hér voru
góð fiskimið og stutt að sækja, eins
og frá Kálfshamarsvík þar sem var
blómlegur útvegur fyrri part þessar-
ar aldar. Er því skömm frá því að
segja að nú á seinni tímum skuli
búið að færa tollhöfhina héðan á
bryggjustúfinn á Blönduósi þar sem
enginn bátur getur legið nema í blíð-
skaparveðri. Og er ekki nema von
þar sem bæði Blanda ræður ríkjum
og rastar sjóinn langt fram og oft
er hörkusjór þar við sandinn þó að
ládautt sé hér út frá. Öll siglingaleið-
Kjallariiin
María Konráðsdóttir
húsmóðir á Skagaströnd
in frá Skagaströnd til Blönduóss er
skerjótt strax frá Árbakkasteini og
er djúpskerjunum sleppir taka við
smásker og boðar og má sjá hvít-
fyssandi brimskafla brjóta þar á þó
að blankalogn sé, hvað þá í hríð og
náttmyrkri. Ég hugsa að öllum sem
til þekkja þætti betra að vita af skip-
unum héma í Skagastrandarhöfn og
áhöfnunum að fara landveg heim,
sem tekur 20 mínútur að aka, heldur
en að sigla fram hjá góðri höfh frá
náttúmnnar hendi og veltast til
Blönduóss í 1-2 klukkutíma, bara
af því að þeir vilja ekki þurfa að
sækja neitt til Skagastrandar. Þá er
allt í lagi þótt mannslíf sé lagt í
hættu. Væri ekki betra að leggja í
kostnað við að malbika þessa 15-20
km sem eftir eru af veginum í dag á
milli og hlúa betur að höfninni hér
og vita af sínum ömggum og heilum
á húfi?
Sameinaðir stöndum vér en
sundraðir föllum vér
Ég hef alist hér upp með sjómönn-
um og heyrt á mál manna hér áður
fyrr þar sem menn þekktu allar að-
stæður vel. Nú em komin stærri
skip og margt breytt en þá verður
líka að sækja lengra. En það verður
að sætta sig við að við búum í fá-
mennu landi þar sem strjálbýlt er.
Þess vegna þyrftu menn að hafa í
huga gamla máltækið „sameinaðir
stöndum vér en sundraðir föllum
vér“ og stuðla að því að íslendingar
geti búið í landinu sínu áfram sem
sjálfstæð þjóð, öllum óháð. - Reyna
að hlúa að því sem við höfum en
ekki finna alltaf upp eitthvað nýtt
að þrátta um.
Fiskimiðin nær Skagaströnd
Ég sagði hér í upphafi að kveikjan
að þessum orðum mínum hefði verið
viðtal við oddvita Blönduóshrepps í
sjónvarpi en í útvarpinu sl. vor lét
hann þau orð falla í viðtali eftir
nýafstaðnar hreppsnefndarkosning-
ar þá að Blönduósbátamir þyrftu
ekki neitt að koma nálægt Skaga-
strönd. Þetta er ekki rétt. Þeir geta
ekki stundað sjó án þess að sigla hér
fram hjá, enda fiskimiðin hér nær
Skagaströnd en Blönduósi. Og bát-
amir þaðan hafa verið á skelinni
héma uppi í landsteinum bæði við
Höfðatána og djúpskerin eins og
heimabátarnir, meira að segja alveg
upp að bryggjusporðinum. enda
stunda þeir sama veiðiskap. Og varla ■
trúi ég þvi að það sé nokkuð öðm-
vísi að vera sjómaður á þeim en
öðrum, nema að þeir eiga eftir að
fara 23 km eftir góðum vegi heim til
sin, sem Blönduósingar sjálfir sjá um
allt viðhald á. Hér fyrr á árum þurftu
þeir menn sem stunduðu sjóinn að
labba þessa leið og töldu þeir það
ekki eftir sér.
Maria Konráðsdóttir
húsmóðir á Skagaströnd.
„Er því skömm frá því að segja að nú á
seinni tímum skuli búið að færa tollhöfn-
ina héðan á bryggjustúfinn á Blönduósi
þar sem enginn bátur getur legið nema í
blí ðskaparveðri. ‘ ‘
Um vanþakklæti
í tíð núverandi ríkisstjómar hefur
verið góðæri. Hvort Kvennalisti,
Alþýðuflokkur eða Alþýðubandalag
væri í stjóm er aukaatriði, það er
búið að vera góðæri á Islandi. Ein-
staka menn freistast þó til að trúa
að Framsókn eða Sjálfstæðisflokkur
geti búið til góðæri. í nýlegri kjall-
aragrein eftir Ólaf Hauksson hjá
Sam-útgáfunni kemur fram að hans
röksemdir fyrir góðærinu em þær
að kaupmáttur hafi aukist, bílar og
bensín hafi lækkað í verði, heildar-
skattbyrði hafi minnkað, almenn-
ingur geti notað greiðslukort og
útvarpsrekstur hafi verið gefinn
fijáls.
Eins og sjá má er þetta býsna lífleg
upptalning hjá Ólafi og vissulega
má taka viljann fyrir verkið hjá hon-
um. Síðan þakkar Ólafur ríkisstjóm-
inni að verðbólgan hafi farið niður
úr 130% í 15-20%, sjálfsagt með fyrr-
greinda upptalningu sem orsök.
Hefur kaupmáttur aukist? Miðað
við hvað og hveija?
Hefur verðbólgan minnkað? Mið-
að við hvaða tímabil? Á að reikna
þetta ár með eða kannski bara fram
að kosningum í vor?
Talnaleikur
1. Bílar hafa vissulega lækkað í
verði þótt erfitt sé að sjá annað en
að þeir sem vom ríkir fyrir gætu
nýtt sér verðfallið á gamla bílnum
og bætt svo upp í nýjan. Ríkisstjóm-
in lækkar ekki bensín nema af því
að OPEC gerir það, hjá þessu hefði
engin ríkisstjóm komist, rétt eins
og tilvonandi ríkisstjóm kemst ekki
hjá því að hækka olíuverð í kjölfar
fyrirsjáanlegra hækkana.
Er kaupmáttaraukningin tilkomin
vegna þessa?
Bæði þessi atriði geta verið þenslu-
valdandi, enda virðist fátt geta
komið í veg fyrir það ef áfram er
haldið á þessari braut skyndilausna.
Kjallarinn

Magnús Einarsson nemi
og þegar á heildina er litið hafa þau
ekkert með minnkandi verðbólgu að
gera þó þau geti e.t.v. tímabundið
valdið falskri kaupmáttaraukningu.
Þetta er þó að breytast. því fólk skil-
ur að krítina þarf að borga eins og
annað. Gaman væri að athuga stór-
aukna tíðni nauðungarappboða í
samhengi við þetta, svo ekki sé
minnst á þenslu sem krítin getur
aukið stórlega. Kannski vill heimur-
inn ekki þakka fyrir þetta.
4. Fijálst útvarp og sjónvarp hefur
ekkert með kaupmáttaraukningu
eða verðbólguhjöðnun að gera, þó
það sé bæði ánægjulegt og þakklæt-
isefni. Það gæti þó verið lóð á
vogarskál þenslunnar sem virðist
óhjákvæmileg innan tíðar með þessu
áframhaldi.
„Það er kannski nýjabrum í þínum bókum,
Olafur, en maður þarf að vinna sér laun
heimsins, fyrir óráðsíu er vissulega launað
með vanþakklæti.“
2. Hvort heildarskattbyrði hafi
minnkað er talnaleikur, sem lítið er
varið í. Skattbyrðin hefur breyst og
færst til, þannig að ákveðin svið
þjóðfélagsins hafa minni skatta,
þessi svið em aðallega þjónustu- og
verslunargreinar. Þær þurftu engar
skattaívilnanir, svo þó heildarskatt-
byrðin minnki e.t.v. vegna þessa
hefur það ekkert með skattbyrði
flestra launþega að gera, því það
lendir á þeim að borga það sem upp
á vantar með óbeinum sköttum.
3. Greiðslukortin hafa sína galla
Sagan endurtekur sig
Ef við göngum út frá þvi að fyrr-
greind upptalning sé orsök kaup-
máttaraukningar og verðbólgu-
hjöðnunar hlýtur það að vera stór
spuming að hve miklu leyti þetta
er á valdi ríkisstjómarinnar. Nú er
séð fram á stighækkandi olíuverð,
mörg hundmð milljónir í upprisu
Útvegsbanka, stöðugar launahækk-
anir vegna kjarasamninga sem
færðu þá lægst launuðu jafnfætis
þeim næstlægst launuðu sem eðli-
lega vilja ekki vera lægst launaðir
heimsins
„Ríkisstjórnin lækkar ekki bensín nema af þvi að OPEC gerir það, hjá
þessu hefði engin ríkisstjórn komist.“
o.s.frv. Ótakmarkaða yfirdráttar-
heimild ríkisfjölmiðla á fjárlög til að
standast samkeppnina. Gjaldþrot
ótölulegs fjölda krítarsjúklinga.
Heföbundið óðagot við niðurskurð á
fjárlögum til mennta-, félags- og heil-
brigðismála til að mæta ofantöldu.
Skattahækkanir eða kjaraskerðing-
ar nema bæði væri.
Þessi grautur hlýtur að leiða til
veltutaps hjá þeim sviðum þjóðfé-
lagsins sem em undir lögmáli
markaðarins og hafa spennt bogann
mjög hátt í tíð núverandi rikisstjóm-
ar. Ef þetta veldur ekki verðbólgu
upp á nokkra tugi prósenta, þá af-
sannar sagan sjálfa sig á eftirminni-
legan hátt.
Það er kannski nýjabram í þínum
bókum, Ólafur, en maður þarf að
vinna sér laun heimsins, fyrir óráðs-
íu er vissulega launað með vanþakk-
læti. Að lokum, Ólafur, af hverju
kallar þú Jón Baldvin veiklyndi
þjóðarinnar fyrir það að hafa
ákveðnar skoðanir, burtséð frá þvf
hvort hann stendur undir þeim, það
á hann eftir að sanna eða afsanna.
En Sverrir Hermannsson mennta-
málaráðherra sýnir skömngsskap að
þínum dómi fyrir að reka mann úr
embætti án þess að fylgja lögum um
réttindi opinberra starfsmanna.
Sverrir hefur löngum getað haft svo-
lítið hátt, talað digurbarkalega og
tekið órökstuddar skyndiákvarðan-
ir. Ef þetta er skömngsskapur, er
þá Jón Baldvin veiklyndi þjóðarinn-
ar?
Magnús Einarsson