Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.1987, Blaðsíða 23

ÞRIÐJUDAGUR 15. DESEMBER 1987.
23
Merming
Isaldarrómantík
Jean M. Auel:
„Dalur hestanna".
Vaka Helgafell 1987.
Þýðing:
Ásgeir jngólfsson og Bjarni Gunnars-
son.
Bók Jean M. Auel „Dalur hest-
anna“ fjallar um ísaldarstúlkuna
Aylu. „Dalur hestanna" er sjálf-
stætt framhald bókarinnar „þjóð
bjarnarins mikla“ sem út kom í
fyrra'. „Dalur hestanna" hefst þeg-
ar stúlkan Ayla verður að yfirgefa
fyrri heimkynni sín hjá Neander-
dalsmönnum vegna bölvunar
ættarhöfðingja þeirra, Brouds.
Lýst er erfiðleikum útlagans unga
við að afla sér lífsviðurværis í
óbyggðum. Til þess þarf bæði kjark
og þor og gildir þar hin darvinska
kenning að sá hæfasti komist af.
En ætlun Aylu er ekki að dvelja í
óbyggðum, heldur komast til
manna sem eru af sama sauöahúsi
og hún, en sérstaða Aylu hjá Ne-
anderdalsmönnum fólst einkum í
því að hún tilheyrði öðrum kyn-
stofni og er komin lengra á þróun-
arbrautinni en þeir. í leit Aylu að
sínum eigin kynþætti kemur hún í
dal hestanna og þar hittir hún loks-
ins mann af sama kynþætti, þó
óvíst sé að hann tilheyri sömu ætt-
kvísl. Milli ungmennanna takast
ástir, þrátt fyrir ýmsa tjáskiptaörð-
ugleika og sagan endar í sælu
elskendanna yfir því að ná saman
og í gleði Aylu yfir því að hafa loks
mánnlegt samneyti.
Dægurhöfundur
- Vinsælt söguefni sem um lang-
an aldur hefur verið aUsráðandi í
skemmtibókmenntum. Miklar um-
ræður hafa verið undanfarin ár um
þá tegund bókmennta sem ekki er
ástæða til að fjölyrða um hér, held-
ur skal bent á að vanda þurfi til
slíkra bóka ekki síður en ann-
arra.
Höfundur „Dals hestanna" og
Þjóðar bjarnarins mikla“ banda-
ríska skáldkonan Jean M. Auel,
Bókmenntir
Sigríður Tómasdóttir
lætur hafa eftir sér á blaðamanna-
fundi í haust að til þess að skrifa
bækur á borð við ofangreindar
þurfi ómælda rannsóknarvinnu.
Að því leyti vill hún láta skilja sig
frá þeim höfundum sem skrifa
„venjulegar" ástarsögur, en sögu-
efnið þar er oftast, eins og kunnugt
er, ástfangið par sem nær saman
að lokum eftir ýmis smávandræði.
Það má til sanns vegar færa að
höfundurinn hafi lagt á sig mikla
vinnu við undirbúning bókanna
beggja, en að sama skapi hefur
hann ekki vandað nóg til úrvinnsl-
unnar. Að því leyti sver skáld-
konan sig í ætt við dægurhöfunda
ástarsagnanna.
Óskemmdur mammút
Sögulegar upplýsingar í „Dal
hestanna" koma oft á tíðum eins
og skrattinn úr sauðarleggnum. Er
þeim víöa skotið inn í frásögnina á
stöðum sem þær eiga ekki heima.
Virðist álitamál hvort höfundur
hafi ætlað sér að skrifa fræðibók
eða skáldsögu. Ekki er það þó ætl-
unin að kasta rýrð á þá viðleitni
höfunda skemmtibóka að nota
tækifærið til að fræða lesendur um
landshætti, jarðsögu, gróðurfar og
annað shkt. Ef gera á hvort tveggja,
skemmta og fræða, verður þó að
samræma þessa þætti betur. Setja
upplýsingarnar fram á þann hátt
og takmarka þær þannig að þær
falh betur að þeim hugsunarhætti
sem höfundur gefur sér aö sé hjá
sögupersónum sínum á ísöld, en
ekki gefa upplýsingar um hvernig
mammút geymist óskemmdur í
freðmýrunum fram á okkar daga.
Leyfi ég mér að efast um að sú vitn-
eskja hafi verið til staðar á því
tímabili.
Æxlun og vígslur
Þrátt fyrir þessa annmarka og
þeirra sem lúta aö þýðingu, ensk-
ættaðri setningaskipan, prentvill-
um og öðru shku, má hafa nokkra
ánægju og gagn af lestri bóka á
borð við „Dal hestanna“. Til dæmis
mættum við nútímamenn taka
okkur til fyrirmyndar vígslu ungra
kvenna inn í samfélagið eins og
henni er lýst í „Dal hestanna". Þar
Jean M. Auel.
er um einkar skynsamlega til-
högun að ræða í kynferðismálum,
en hún flest í því að eldri konur
leiða ungar stúlkur í allan sannleik
um mikilvægi kynlífs og æxlunar.
Möguleikar stúlknanna á hjóna-
bandsmarkaðinum ráðast af fyrstu
reynslu þeirra og er því mikilvægt
að til hennar sé vandað. Gildi pilts-
ins hins vegar felst í því hvernig
hann stendur sig í þessum efnum
en ekki eftir tjölda stúlknanna sem
kjósa hann til vígslunnar. Væri
ekki ráð nú á tímum skaðlegra far-
sótta og kynsjúkdóma að taka
okkur aðferðir mæðraveldisins til
fyrirmyndar?
S.T.
Sigurinn
Sjállstraust og sigurvissa, 255 bls.
Höfundur: Irene Kassorla.
Útgefandi: Iðunn.
Þýðandl: Eglll Egilsson.
Er allt í rush hjá þér? Gengur
ekkert upp? Neikvæður og allir
vondir við þig? Ertu ilh ræðarinn
sem kennir árinni? Sé þetta tilfellið
þá ertu tapari sámkvæmt bók dokt-
ors Kassorla. Ef hins vegar þú ert
vinsæl stjarna sem allir brosa við,
ef þú þorir að taka áhættu, ert já-
kvæöur og vinnusamur þá ertu
vinnandi, þ.e. sigurvegari í lífinu.
í þessari bók, sem samin er sérstak-
lega fyrir þig, er að finna leiðbein-
ingar um hvernig snúa má
vonlausri stöðu taparans upp í
sælukennda sigurgöngu, þar sem
lífið er ekki bara ljúfara en áður
heldur tekjurnar líka margfaldar
og forstjórinn miklu ánægðari með
þig - ef þú ert þá ekki orðin(n) for-
stjóri sjálf(ur).
Koma auga á hegðunar-
mynstrið
Bókin Sjálfstraust og sigurvissa
er allra góðra gjalda verð. Höfund-
ur höðfar hér til fjöldans í því skyni
að leiða honum fyrir sjónir að hægt
sé að breyta lífinu til hins betra -
allt sem til þurfi sé að heíjast handa
og reyna. Kassorla brýnir fyrir les-
andanum að vera jákvæöur,
hreinskihnn og heiðarlegur í sam-
skiptum sínum viö náungann því
einungis með því að tileinka sér
þessa og þvíumhka eiginleika geti
hann orðið vinnandi (sigurvegari).
Irene tilgreinir íjölda dæma frá
löngum og farsælum starfsferli sín-
um á Bretlandi og í Bandaríkjun-
um og skýrir með þeim ýmsa
hegðan og samskiptamunstur sem
ok.kur er tamt að beita fyrir okkur
gagnvart nánunga okkar og þá ekki
síst þegar að kreppir. Irene hvetur
Bókmenntir
til að menn komi auga á eigin hegö-
unarmunstur, átti sig á stöðu sinni
gagnvart öðru fólki og breyti því
sem breyta þurfi svo lífið verði
bæði léttara og fegurra en áður og
hamingjan meiri. Og þetta eru svo
sannarlega atriði sem fólk hefur
gott af að huga að í lífi sínu. Kass-
orla leiðbeinir lesandanum við
breytingarnar sem nauðsynlegar
eru til að verða vinnandi og setur
fram æfingar sem gott sé að gera -
því hver vill ekki bæta samskipti
sín við aðra, auka velgengni sína
og hamingju?
Lesandinn kvaddur
Og niðurstaða dr. Irenar Káss-
Kjartan Árnason
er sætur
orla er gleðileg: Það er hægt að
snúa jafnvel vonleysilegustu stöðu
upp í sigur með því að vera jákvæð-
ur, heiðarlegur, hreinskilinn og
ákveðinn.
Gallinn er bara sá að bókin er
ahs ekki vel skrifuð. Höfundurinn
talar ætíð beint til lesandans og
nefnir hann aldrei annað en „þú“
og er það gott og gilt. En endurtekn-
ar tilraunir til að sannfæra lesand-
ann um að bókin sé skrifuð fyrir
hann og ekki aðra eru afar ósann-
færandi. Höfundur lætur þess
heldur enganveginn ógetið hversu
farsæl hún hafi verið í starfi sem
sálfræðingur, hvar hún hafi unnið
og hve undragóðum árangri hún
hafi náð. Þetta og reyndar margt
fleira gerir bókin að mínu mati
yfirborðskennda og dregur mjög
úr sannfæingarkrafti hennar. Og
lokaorðin fóru svo alveg með það:
„Ég sit við skrifborðið mitt, og aug-
un í mér fyllast af tárum... “ Þarna
var Irene Kassorla að kveðja les-
andann, þig, og var það ekki létt'
verk.
Þýöandanum hefur verið vandi á
höndum að þýöa svo slaklega stíl-
aða bók; hann hefur þó snúið henni
yfir á allgóða íslensku en víða
finnst mér þó frummáhð skína í
gegn.
Bandarískur
jólapappír
og merkimiðar
með Gretti
Líka
Grettis
toðdýr
Phusið
tAUGAVEGI 178, SlMI 68Ó780.