Dagblaðið Vísir - DV - 26.01.1988, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 26. JANÚAR 1988.
15
Meira um fískveiðistefnur
„Aflamennirnir með hin feiknalega af-
kastamiklu veiðiskip í höndunum geta
því miður ekki fengið að fiska af hjart-
ans lyst, a.m.k. ekki allir sem til eru.“
í grein hér í blaöinu fyrir nokkru
voru leidd að því rök aö til tak-
mörkunar á fiskveiðum komu
aðeins tvær grundvallaraðferðir aö
haldi. Að skammta hverju skipi afla
eöa stöðva allar veiðar þegar fyrir-
fram ákveðnum heildarafla er náð.
Seinni aðferðin er einfaldari og
skiljanlegri en hún er dýrari og
krefst mikils eftirlits og strangs
framkvæmdavalds. Menn mega
ómögulega misskilja það að hér sé
á ferðinni eitthvert „skrapdaga-
kerfl.“ Skrapdagakerfl er ófært um
að takmarka afla við fyrirfram
ákveðin mörk eins og dæmin
sgnna. En með veiðistöðvunum er
vissulega hægt að takmarka afla.
Sú aðferð hefur verið og er jafnvel
enn notuð til þess. Má þar nefna
veiðar á hrygningarsíld við vestur-
strönd Kanada, lúðuveiðar í
Kyrrahafi, sumar hvalveiðar og
nokkur fleiri dæmi eru til. E.t.v.
væri ástæða til að fjalla sérstaklega
um takmarkanir á heildarafla með
veiðistöðvunum en hér var mein-
ingin að velta fyrir sér ýmsum
framkvæmdaatriðum við að skipta
afla á skip. Enn skal ítrekuð sú al-
menna staðreynd að það þarf að
takmarka fiskveiðar. Aflamennirn-
ir með hin feiknalega afkastamiklu
veiðiskip í höndunum geta því mið-
ur ekki fengið að fiska af hjartans
lyst, a.m.k. ekki allir sem til eru.
Eignarhald á skipum
Það á ekki að vefjast fyrir neinum
að fiskafli verður ekki sóttur í sjó
nema á skipum eða bátum. Þeir
sem skipin eiga gera þau út til flskj-
KjáUarinn
Björn Dagbjartsson
matvælaverkfræðingur
ar og ráða til þess sjómenn. Þannig
hefur þetta gengið í margar aldir á
íslandi og segja má allt frá upphafi
byggðar. í marga áratugi hafa sjó-
menn falið útvegsmönnum að selja
aflann. Nú er spurt: Verður ekki
að breyta þessu fyrirkomulagi fyrst
aflinn er orðinn takmarkaður?
Hér er rétt aö staldra aðeins við.
Það er verið að biöja um lög til að
skerða eignarrétt manna, jáfnvel
taka hann af þeim sem áttu fiski-
skip þegar stjórnvöld ákváðu að
takmarka notkunarmöguleika
þeirra skipa. Það má ekki rugla
þessu saman við þá ákvörðun að
stöðva stækkun fiskiskipaflotans.
Sú ákvörðun hefur gilt í ein 10-12
ár, að vísu verið lítið virt á stund-
um.
En hvað um það. Kröfurnar eru
býsna háværar. Annaðhvort skulu
menn skattlagðir sérstaklega fyrir
það eitt að eiga skip, umfram aðrar
skattgreiðslur, eða þá að einhverjir
aðrir, t.d. sveitarstjórnir eða
stjórnir verkalýðsfélaga, skuli ráöa
því hvernig eigendur nýta skip sín.
Auðlindaskattshugmyndin
Hugmyndin um auðlindaskatt er
engan veginn ný, hvorki hérlendis
né í öðrum löndum. Rétt er þó að
vekja athygli á því að beinum auð-
lindaskatti er hvergi í heiminum
beitt til að stjórna meiri háttar fisk-
veiðum. Fyrir því eru ýmsar
ástæður.
í fyrsta lagi eru fiskveiðar yfir-
leitt ekki mjög eftirsóknarverður
atvinnuvegur og miklu algengara
er að stjórnvöld styrki fiskveiðar
en skattleggi þær fyrirfram. Það á
m.a. viö um allar nágrannaþjóðir
okkar og keppinauta á fiskmörkuð-
um.
Þá hefur það vafist fyrir mönnum
að fmna „rétta“ upphæö á auð-
lindaskatti, þ.e. rétt verð á veiði-
leyfi fyrirfram. Of lágt verð hlýtur
að leiða til þess að fjársterkir menn
eða aðilar með „sjóöasambönd"
kaupa mikið af veiðileyfum sem
þeir finna síðan leið til að versla
með enda vandséð hvernig hægt
er að banna slíkt. Of hátt verð leið-
ir til taps og gjaldþrots þeirra sem
sjávarútveg stunda eða þá að menn
láta það vera að róa til fiskjar. Tals-
menn auðlindaskatts segja: Það á
að láta uppboðsmarkað ráða verði
veiðileyfa. En það tryggir auövitað
ekkert frekar „rétt" verð heldur
mun eingöngu endurspegla sjóða-
og bankasamböndin.
Það eru að vísu til ríkisstjórnir
sem selja fiskveiðiheimildir, eink-
um til erlendra kaupenda. Yfirleitt
er þá andvirði slíkra viðskipta látið
renna á einn eða annan hátt til
sjávarútvegsins heima fyrir. Svo
eru sums staðar seld veiöileyfi til
málamynda, rétt fyrir útgáfukostn-
aði og eftirliti.
Ein eru þau áhrif auðlindaskatts
sem íslendingar þurfa sérstaklega
að athuga og þaö er tilfærsla fiár-
magns frá útgerðarstöðum til
ríkissjóðs, frá landsbyggðinni til
höfuðborgarinnar. Ýmsum mun nú
finnast nóg að gert í þeim efnum.
Og ætli fiskverðið hækki ekki u.þ.
b. um andvirði veiðileyfisgjaldsins?
Hvar skyldi íslenska fiskvinnslan
taka fé til að gréiða þann aukna
kostnað?
Hugmyndin um auðlindaskatt til
að stjórna fiskveiðum nýtur fylgis
margra fræðimanna. En hér á
landi, eins og reyndar annars stað-
ar, virðist alltof mörgum spurning-
um ósvarað til þess að veiðiley-
fasala fáist einu sinni rædd i alvöru.
Björn Dagbjartsson

„Fiskafli verður ekki sóttur í sjó, nema á skipum eða bátum," segir
greinarhöfundur m.a.
Opið bréf til umferðaiyfiivalda:
Umferðarljós á gatnamótum
„Umferðarnefnd Reykjavíkur hefur
reynt að réttlæta fyrirkomulagið og
bent á að dæmi séu um sama útbúnað
einhvers staðar 1 Evrópu.“
.Þar sem „lokað“ bréf til umferð-
aryfirvalda, dags. 11.12 ’87, virðist
ekki hafa borið tilætlaðan árangur
sé ég ástæðu til að taka þráðinn
upp að nýju en mál þetta varðar
umferðaröryggi á einum fiölfórn-
ustu gatamótum Reykjavíkur.
Tilgangur þessa bréfs er að knýja
fram breytingar á núverandi fyrir-
komulagi umferðarljósa á gatna-
mótunum og í öðru lagi að vara
ökumenn við þeirri slysagildru
sem þarna hefur verið lögð.
Áðursent bréf er hér með birt og
skýrir það þá hættu sem felst í að
6 ekur á grænu ljósi löngu eftir að
kviknað hefur rautt hjá A.
„Umferðard. lögreglu,
b/t Arnþórs Helgasonar
11.12. 1987.
Varðandi gatnamót Vestur-
landsvegar/Höfðabakka.
Undirritaður hefur fyrir tveimur
vikum síðan haft samband við
umferðard. lögreglu og umferðar-
ráð og gert athugasemdir við
fyrirkomulag umferðarljósa á
þessum gatnamótum og mælst til
að þeim verði umsvifalaust breytt
vegna þess að hér er um augljósa
slysagildru að ræða og einungis
tímaspurning hvenær fyrirkomu-
lagið leiðir til stórslysa.
I dag hefur hér engu verið breytt,
og ítreka ég hérlneð fyrri tilmæli.
Þetta fyrirkomulag er að mínu
mati forkastanlegt og hlýtur að
varða við lög eða reglur.
Eins og áður hefur verið bent á
felst hættan í eftirfarandi.
- A er í vinstri beygju á miðjum
gatanmótum, á grænu ljósi.
- Gult Ijós. kveiknar en A kemst
ekki yfir vegna x, y og z.
- Rautt ljós kveiknar hjá A og hann
lýkur við beygjuna. A grunar
hins vegar ekki, frekar en aðra
ökumenn, að B sé á leiðinni á
60-80 km hraða á grænu ljósi.
Kjállarmn
Aðalsteinn Arnbjörnsson
verkfræðingur
- A hefur enga möguleika að sjá
B vegna þeirra sem eru að
taka vinstri beygju á móti.
Hver er ábyrgur fyrir þessu
fyrirkomulagi?
Aðalsteinn Arnbjörnsson (sign)“
Eftir að hafa ekið öruggan akstur
í yfir 10 ár á íslandi og víða í stór-
borgum Evrópu er þetta í fyrsta
skipti sem ég hef orðið var við slíkt
fyrirkomulag og hef fram aö þessu
treyst því aö þegar rautt ljós kvikn-
ar beri að rýma gatnamót enda sé
þá kviknað rautt fyrir umferð á
móti.
í framhaldi af ofangreindu óska
ég svara frá umferðaryfirvöldum
við eftirfarandi spurningum.
1. Hver ber ábyrgð á þeim mörgu
umferðaróhöppum og fiárhags-
legu tjóni sem þegar hefuroröið
og rekja má til þessa fyrirkomu-
lags og hver bæri ábyrgð á
stórslysum?
2. Hafa umferðaryfirvöld kynnt sér
hvernig nemendum í öku-
kennslu er kennt að bregðast viö
í vinstri beygju þegar gult/rautt
ljós kviknar?
3. Þegar ekið er yfir gatnamót á
grænu ljósi hafa ökumenn hing-
að til getað treyst því að ekki sé
logandi grænt ljós á öllum ljós-
um gatnamótanna. Á sama hátt
hafa ökumenn talið sig geta
treyst því að fiúka megi og eigi
við vinstri beygju eftir að rautt
fiós kviknar vegna þess að nær
100% umferðarfiósa hafa þá lok-
að fyrir umferð á móti.
Ég spyr að lokum: Ætla umferðar-
yfirvöld að gera tilraunir með
grænt fiós á öllum götuvitum
gatnamóta í framtíðinni?
Umferðarnefnd Reykjavíkur hef-
ur reynt að réttlæta fyrirkomulag-
ið og bent á að dæmi séu um sama
útbúnað einhvers staðar í Evrópu.
Ég leyfi mér í fyrsta lagi að efast
um að svo sé og þótt svo væri, að
sama fyrirkomulag fyndist á gata-
mótum í Tyrklandi eða Albaníu,
væri það hreint ábyrgðarleysi að
innleiða slíkt hér, án nokkurrar
viðvörunar.
Hvernig væri aö innleiða vinstri
umferð á Miklubrautinni, vinstri
umferð gefst vel í Bretlandi? En
munið bara að láta ökumenn þá
ekki vita af slíkum „smábreyting-
um“!
Aðalsteinn Arnbjörnsson