Dagblaðið Vísir - DV - 26.07.1989, Qupperneq 15

MIÐVIKUDAGUR 26. JÚLÍ 1989.
15
Svar við hugleiðingum Jóhanns Páls Símonarsonar:
Vettvangur kjarasamninga
I DV 13. júlí sl. skrifar Jóhann
Páll Símonarson grein er hann
kallar „hugleiöingar" en þar brjót-
ast fram á prenti hans innri hug-
leiðingar vegna nýgerðs kjara-
samnings farmanna. J.P.S. er með
nokkrar fyrirspumir til samninga-
nefndar farmanna sem leitast verð-
ur við að svara hér en spumingar,
sem hann nánast er með til sjálfs
sín og segist ekki ætla að svara,
veröa að sjálfsögðu að vera hans
einkamál.
Ný vinnubrögð?
J.P.S. skrifar: „Ný vinnubrögð
voru viðhöfð af hálfu formanns og
samninganefndar SR sem ég er
mjög ósáttur við. Það er reynt að
koma samningnum í gegn af þeim
sjálfum en ekki mönnunum sem
kjósa þá.“ Þetta eru svo furðuleg
tilskrif að þeim er varla svarandi.
Hvemig dettur J.P.S. það í hug
að samninganefnd farmanna reyni
að hafa áhrif á þá aðila sem eiga
að taka kaup og kjör samkvæmt
nýgerðum kjarasamningi. Hvað þá
heldur sem þú skrifar í greininni:
„Þar er reynt að koma samningun-
um í gegn af þeim sjálfum" (senni-
lega átt við samninganefndina) „en
ekki af mönnunum sem kjósa þá.“
Ef farmenn vilja koma samningn-
um í gegn þá gera þeir það án nokk-
urrar íhlutunar samninganefndar
og þó farmenn vilji fella samning-
ana á það sama við, það veit J.P.S.
vel enda hefur hann tekið þátt í
einni samningsgerð fyrir farmenn
fyrir mörgum árum. Það er löngu
gleymt og önnur saga. J.P.S. talar
um trúverðugheit sín sem félags-
manns SR. Samninganefnd far-
manna dregur það ekki í efa en
þegar menn eins og J.P.S. koma á
skrifstofu SR með hurðarskellum
KjaUarinn
Guðmundur Hallvarðsson
formaður Sjómannafélags
Reykjavikur
og látum, vilja engar rökræður en
ijúka út eftir að atkvæði hefur ver-
ið greitt farandi um bryggjur og
um borð í skip segjandi það að aldr-
ei framar verði stigið fæti inn fyrir
dyr á skrifstofu SR. Lái samninga-
nefnd farmanna hver sem vill þótt
vafi leiki nú á trúverðugheitum
J.P.S. sem ætlar að standa utan við
dyr félagsins en segir samt á einum
stað í grein sinni: „Því ég stend sem
vörður í nafni félagsins sem far-
maður í 19 ár.“
Pólitísk gröf
í tilskrifum J.P.S. er farið nokkr-
um orðum um og að því látið hggja
aö formaður SR hafi leitt samn-
inganefnd félagsins á póhtískar
vilhgötur. Það má vera hverjum
félagsmanni SR ljóst að í kjaradeil-
um umliðinna ára hefur ekki verið
horft til átta né stefnu ríkisstjóma
þá farmenn hafa staðið í kjaradeil-
um. Farmenn einir hafa verið
spurðir um hvort verkfallsvopninu
skyldi beitt. Ef póhtík hefði átt að
ráða ferðinni í þessari kjaradehu
hefði að sjálfsögðu átt að halda
verkfalli til streitu svo lengi sem
nokkur kostur var, án tillits til
hagsmuna farmanna. VUdir þú við-
hafa slík vinnubrögð, J.P.S.? J.P.S.
veit það ábyggilega að það er póli-
tík að smyrja brauðið sitt enda lof-
ar hann formann BSRB í grein
sinni sem ekkert samhengi er þó í
við það mál sem lagt er upp með í
„hugleiöingum" J.P.S. En að gefnu
tUefni þykir þó rétt aö minna J.P.S.
á að ekki eru margar vikur liðnar
síðan hann var á skrifstofu SR og
lýsti því yfir þar sem fjöldi manns
hlustaði á, að rétt væri fyrir far-
menn að una sínum hag við sams
konar kjarasamninga og ASÍ og
BSRB gerðu. Eða hefur þú gleymt
þessum orðum þínum, Jóhann
PáU?
I þeim kjarasamningi, sem far-
menn greiöa atkvæði um, felast
rúm 18% tU 21% hækkun á launum
sem að meginhluta verða komin tU
framkvæmda 1. sept. á næsta ári.
Auk þess eru samningsákvæði sem
tryggja launahækkanir gerist svo
hjá öðrum tilteknum hópum' laun-
þega, þ.e. hækkanir tU viðbótar
þeim prósentum sem að framan
greinir.
Ajltaf sama farið
í grein J.P.S. er getið um léleg
grunnlaun ár eftir ár og að alltaf
sé farið í sama fariö. J.P.S., var svo
einnig þegar þú varst í samninga-
nefnd farmanna? Frá 1977 til þessa
tíma hafa kjarasamningar far-
manna komið til atkvæðagreiðslu
í 11 skipti en þar af í 3 skipti hafa
samningar veriö felldir. Það er í
sjálfu sér ekkert óeðlilegt hlutfall
enda hafa farmenn sjálfstæðar
skoðanir og hafa ekki látið samn-
inganefndir né ríkisstjóm hafa
áhrif þar á sem betur fer. Það er
samninganefndinni hins vegar al-
veg ljóst að tímabær er nú upp-
stokkun á grundvaUaratriðum
kjarasamnings farmanna sem mun
taka langan tíma og mikla vinnu.
Þ.e. vaktavinnufyrirkomulag sem
þekkist í landi með 8 stunda vinnu-
skUum innan vaktarammans. Sú
aðgerð ein og sér mun breyta veru-
lega grunnlaunum farmanna en
það er seinnitíma mál. J.P.S. spyr
hvers vegna kröfur hafi ekki verið
lagðar fram þegar samningurinn
var felldur? Kröfur samninga-
nefndar á hendur útgerðum kaup-
skipa lágu aUtaf fyrir og voru heið-
skírar aðUa í miUi. J.P.S. spyr:
Hvers vegna var boðuðu yfirvinnu-
banni frestað? Svar: í trausti þess
aö samningar tækjust. J.P.S. spyr:
Hvers vegna var samningstíminn
svo langur. Svar: Samninganefndin
sá fram á að með fyrmefndum
umsömdum hækkunum að við-
bættum samningsákvæðum til
hækkunar viðmiðunarhópa næð-
um við meiri árangri út úr þessum
samningum en 1987 og þá eftir 5
vikna verkfall.
Að lokum
Samninganefnd SR þykir þaö leitt
að J.P.S. skuli velja sér vettvang
íjölmiðla tU fyrirspurna hvað
kjarasamning farmanna áhrærir,
svo sjálfsögð og eðlileg hefur sú
þjónusta verið fyrir hendi á skrif-
stofu félagsins. Og sem betur fer
leggja sjómenn leið sína þangað og
máhn eru ígrunduð yfir kaffibolla.
En J.P.S. hefur lýst því yfir að hann
verði ekki meðal þeirra framvegis.
Það er hans mál.
Að sjálfsögðu höfum við ekkert
við það aö athuga þótt J.P.S.
skammist út í samninganefnd og
stjórn félagsins á vettvangi fjöl-
miðla, hvað þá heldur ef hann fær
ríkisstjórnina til að skjálfa, sem
virðist vera eitt af hans hugðarefn-
um í tUskrifum undanfarið. En við
nennum ekki að standa í bréfa-
skriftum við J.P.S. nema sérstakar
ástæður þyki til. í upphafi greinar
J.P.S. segir: „Þar greiða farmenn
atkvæði, að ég held, eftir bestu
samvisku." Samninganefnd SR er
ekki í nokkrum vafa um samvisku
farmanna hvað atkvæðagreiðsluna
áhrærir enda vann nefndin eftir
bestu samvisku og taldi að á þess-
um tímapunkti væri valið far-
manna sjálfra, löng verkfaUsátök
eða sátt að svo komnu máh. Það
kemur í ljós 28. júh nk. þegar at-
kvæöi verða tahn.
Guðmundur Hallvarðsson
„Samninganefndin sá fram á að með
fyrrnefndum umsömdum hækkunum
að viðbættum samningsákvæðum til
hækkunar viðmiðunarhópa næðum
við meiri árangri..
Leiðarahöfundur
í loftfimleikum
Haukur Helgason, aðstoðarrit-
stjóri DV, skrifar undarlegan leið-
ara í blað sitt fimmtudaginn 20.
júní. Framan af leiðaranum ræðir
hann heldur skynsamlega um
launahækkanir síðustu mánaöa og
hve óheppilegt það er þegar ein-
stakir hópar ná að knýja fram
launahækkanir umfram flesta aðra
og bendir á hættuna á því að slíkt
verði öðrum fordæmi. Því sé hætta
á stöðugum víxlhækkunum kaup-
gjalds og verðlags. Mikið rétt.
En svo verður Hauki hált á svell-
inu. Hann spyr hvers vegna Flug-
leiðir hafi verið svo fúsar að veita
kauphækkanir umfram rammann
þegar samið var við flugfreyjur.
Var fyrirtækið fúst til þess? er
spurt á móti. Samningar tókust 3
klukkustundum áður en verkfall
skall á. Það hefði raskað ferðum
3500 ferðamanna sem höfðu keypt
miða með félaginu þessa tvo boð-
uðu verkfahsdaga. Eflaust getur
einhver, sem stendur Hauki nær
en Flugleiöir, skýrt fyrir honum
hvað verkfallsstöðvun á þessum
árstíma þýðir fyrir íslensk flugfé-
lög. Flugleiðir tapa gífurlegum
upphæðum á rekstrinum á hverj-
um vetri. Þessa stöðu verður að
rétta á fjórum mánuðum. Þar er
júlí mikilvægastur.
Hærra hlutfall launa
Síðan slær Haukur því fram að
Flugleiðir telji sig aldrei þurfa að
borga kauphækkanir tíl flugfreyja
að sem þessu nemur. Félagiö hefur
greitt þetta tap.
Ein ástæða versnandi afkomu
undanfarin ár er launaþróun hér
heima. Hlutfall launa í rekstri
Flugleiða er nú hærra en hjá flest-
um öðrum flugfélögum í sambæri-
legum rekstri.
Vandi félagsins í Norður-Atlants-
hafsflugi undanfarin ár hefur veriö
tvíþættur. Annars vegar hafa með-
alfargjöld þess á flugleiðinni verið
lægri en hér um bil allra annarra
flugfélaga í Evrópu. Hins vegar
hafa kostnaðarhækkanir hér inn-
anlands sett verulegt strik í reikn-
inginn. Þær námu meira en 100%
í dollurum á tveggja ára tímabih.
Og hver galt fyrir það? Vitaskuld
félagið sjálft. Það tapaði um 400
milljónum króna af rekstri Norö-
„Flugleiðir hafa leitað sjálfar lausna á
þeim vanda sem við hefur verið að
glíma í rekstrinum síðustu ár.“
KjaUarinn
Einar Sigurðsson
blaðafulltrúi Flugleiða hf.
og flugmanna. Hvar hefur maður-
inn verið með hugann síðustu ár?
í fyrra varð um 43 milljóna króna
rekstrartap á Flugleiðum. Árið áð-
ur varð tæplega 200 mihjóna króna
rekstrartap á félaginu. Þetta þýðir
að eigið fé fyrirtækisins hefur rýrn-
ur-Atlantshafsflugsins árið 1987.
Þetta kom auðvitað niður á eigin-
fjárstöðu þess.
Án aðstoðar ríkisins
Hauk rekur síðan minni til þess
að Flugleiðir hafi_fengið mikla rík-
isstyrki síðustu ár. Fyrirtækið hef-
ur notiö aðstoðar ríkisins en ekki
á síðustu árum. Það var annað flug-
félag. Flugleiðir nutu aðstoðar rík-
isins fyrir 6-9 árum þegar th stóð
að leggja niður Norður-Atlants-
hafsflugið. Aðstoð ríkisins nam
þeim upphæðum sem ríkið hefði
þá tapað í sköttum og öðrum álög-
um ef flugið hefði verið lagt af. Síð-
an ekki söguna meir.
Svo má geta þess, höfundinum til
upplýsingar, að á hverjum degi eru
tekjur opinberra aðha af starfsemi
Flugleiða rúmlega 3 mihjónir
króna (opinberar álögur á fyrir-
tækið og starfsfólk þess). Það jafn-
gildir um 1,1 mihjarði króna á árL
Flugleiðir hafa nú ráðist í gífur-
legar fjárfestingar, hinar mestu
sem íslenskt einkafyrirtæki hefur
staðið að. Á einu ári kaupir félagið
nýjan millilandaflugflota fyrir
rúmlega 10 milljaröa króna, án að-
stoðar ríkisins, án ríkisábyrgðar.
Félagið hefur þegar fengið lán fyrir
kaupum tveggja fyrstu flugvélanna
sem komu í vor.
Fyrir nokkrum dögum var stað-
fest tilboð frá bönkum í Bandaríkj-
unum og Japan um lán th kaupa á
vélunum 3 sem koma næsta vor að
jafnvirði um 6,7 milljarðar króna.
Þessi lán eru tryggð með veði í
vélunum.
Stefnt að hagnaði
Þetta var afsakanlegt misminni
leiðarahöfundar en nú slær alvar-
lega út í. Hann staðhæfir nefnilega
að sennhega geri fyrirtækið ekki
ráð fyrir miklum hagnaði eftir
miklar fjárfestingar nú. Því verði
þrautalendingin að félagiö leiti
„enn einu sinni“ til ríkisins um
stuðning eins og hann orðar það.
Semsé aö skattborgararnir borgi
brúsann. Því telji félagið sig geta
samið um miklar launahækkanir.
Þetta er ábyrgðarlaust hjal. Flug-
leiðir hafa leitað sjálfar lausna á
þéim vanda sem viö hefur verið að
glíma í rekstrinum síðustu ár. Síð-
ast í fyrra var flug yfir Norður-
Atlantshaf dregið saman um helm-
ing. Það var sársaukafull aðgerð
og áfall sem fyrirtækið tók á sig á
sama tima og önnur fyrirtæki og
jafnvel heilar atvinnugreinar hafa
nánast sagt sig th sveitar.
Flugleiðir stefna aö því að fyrir-
tækið verði rekið með hagnaði.
Stefnan er að á næstu árum náist
5-7% hagnaður af veltu sem talið
er þurfa til að standa undir áfram-
haldandi uppbyggingu og þar með
tryggingu fyrir öryggi flugsam-
gangna og öryggi í flugi.
í þessum umrædda leiðara, þar
sem höfundurinn byrjar heldur
vel, ráfar hann af leið undir lokin.
Það er leitt th að vita því DV leiðar-
ar eru oft skemmthega hvassir,
markvissir og þar bryddir gjarnan
á thraunum th að brjóta nýrri
hugsun leið. En svona getur öhum
fatast flugið.
Einar Sigurðsson