Dagblaðið Vísir - DV - 16.09.1989, Page 23

LAUGARDAGUR 16. SEPTEMBER 1989.
35
f
gangandi, síðan hefur þetta fé tap-
ast. í langflestum tilfellum var búið
að gera ráð fyrir því í reikningum
Sambandsins. Það var búið að meta
niður þessar eignir þannig að þetta
er ekki neitt sem er að skella á Sam-
bandinu í dag heldur á sl. tveimur
til þremur árum. Stór hluti af þess-
um skuldbindingum hefur orðið til
á sl. tíu, fimmtán árum og þá fyrir
lánsfé því hagnaður af rekstri Sam-
bandsins á því tímabili var, eins og
annarra fyrirtækja á íslandi, lítill.
Ég vil líta á það sem þjóðfélagslegt
vandamál að fyrirtæki hér eru of
skuldsett og yfirleitt of smá og veik.
Þetta er eitt adfvandamálum íslensks
efnahagslífs og gerir stöðu okkar í
harðnandi samkeppni við erlend
fyrirtæki of veika.“
- Er Sambandið þá einhvers
konar bjargvættur frysti-
húsa landsbyggðarinnar?
„Það má kalla það því nafni. Sam-
bandið hefur verið það í fiskvinnslu
og einnig, kannski í of mörgum til-
fellum, stutt við bakið á kaupfélög-
unum sem hafa verið á undan-
haldi.“
- Hefur Sambandið efni á að
standa í góðgerðastarfsemi?
„Nei, það er alveg ljóst að sá tími
er liðinn. Frá þeim tíma er ég tók
við hefur fjármagnskostnaður farið
upp úr öllu vaidi. Á síðasta ári
komst fjármagnskostnaður af dýr-
ustu innlendu lánunum upp í það
að verða 100% á ársgrundvelli og á
síðustu tveimur mánuðum hefur
hann komist upp í 45-48%.“
„Ég hef aldrei dregið dul á það að skuldsetning Sambandsins er mikil. En að segja að reksturinn hafi verið slæmur síðan ég tók við starfi mínu
er algjörlega rangt með farið,“ segir Guðjón B. Ólafsson, forstjóri SÍS, meðal annars. DV-myndir Brynjar Gauti
- En hafið þið sjálfir ekki
beðið um gengisfellingar
sem aftur hækka þennan
fjármagnskostnað?
„Það hefur verið rangtúlkað. Ég
hef haldið því fram að gengið verði
að skrá sem réttast miðað við af-
komu útflutningsatvinnuveganna.
Allt annað þýðir ekkert annað en
hrun útflutningsatvinnuvega og
stöðvun á gjaldeyrisöflun þjóðar-
innar. Þegar til lengri tíma er litið
fær ekkert annað staðist en rétt
gengi miöað við aíkomu helstu út-
flutningsatvinnuveganna. Það er
hlutur sem ég og flestir kollegar
mínir erum sammála um. Hitt er
annað mál að á alllöngu árabili
byggði Sambandið upp erlendar
skuldir, því miður of miklar, og í
hvert skipti sem gengið fellur
hækka þessar skuldir og við því er
ekkert að gera. Þetta fer allt eftir
lykilþáttum þjóöfélagsins og fyrst
og fremst hvert verðbólgustigiö er.
Það verður aldrei hægt að ná tökum
á stjóm íslensks efnhagskerfis öðru-
vísi en að taka vísitölubindingu úr
sambandi og ná verðbólgu niður í
fimm prósent með góðu eða illu. Um
leið og verðbólga á íslandi er oröin
sambærileg við okkar helstu sam-
keppnislönd og fjármagnskostnað-
urinn um leið, þá hefur Sambandið
ekkert að óttast."
- En ef þaö næst ekki?
„Þá hefur ísland í heild margt að
óttast. Við emm búin að búa við
þetta verðbólgustig, sem er á bilinu
4-6 stigum hærra en hjá öðmm
þjóðum, alltof lengi og það er búið
að sýkja út frá sér í efnahagskerfinu
meira en góðu hófi gegnir. Þess
vegna er það staðreynd að stór hluti
vanda okkar er heimatilbúinn þrátt
fyrir að ytri skilyrði þjóðarbúsins
séu með því hagstæðasta sem við
höfum þekkt. Þetta er eitt af fimm
til tíu bestu árum sem þjóðin hefur
upplifað miðað við ytri skilyrði.
Hluti af efnahagsvandanum í dag
er fólginn í því að hér hafa átt sér
stað mjög umtalsverðar fjárfesting-
ar sem ekki bera arð.“
- Eru einhverjar fjárfestingar
Sambandsins þar meðtaldar?
„Ég ætla ekkert að undanskilja
Sambandið eða önnur félög sam-
vinnumanna frá því að hafa fjárfest
utan getu. Það hafa þau vissulega
gert en fjárfestingar Sambandsins
hafa kannski meira verið tengdar
atvinnufyrirtækjum utan við
kjarna reksturs Sambandsins.
Bygging Sambandsins á Kirkjus-
andi var t.d. hagkvæm fjárfesting
vegna þess að við fengum þessa
byggingu fullgerða fyrir minni
kostnað á fermetra heldur en við
seldum fyrri byggingar á.“
- Gæti Sambandið þolað
annaö ár eins og það
sföasta var?
„Það vona ég nú að við sjáum ekki
en það yrði mjög erfltt."
- Ólafur Ragnar spáöi því
fyrirtæpu ári aö Sambandið ætti
fjórtán mánuði eftir
og nú eru fjórir mánuðir eftir
af þvítímabili.
Lifir Sambandið þá af?
„Ég ætla nú að veðja á að Sam-
bandið verði til fimmta og sjötta
mánuðinn. Gamanlaust tel ég að
flestar ef ekki allar deildir Sam-
bandsins séu í sókn og ég er því
ekkert kvíöinn á framtíðina, sér-
staklega ekki ef við fáum viðunandi
stöðugleika og eðlileg rekstrarskil-
yrði í okkar blessaða þjóðfélagi."
- Þarf Sambandið ekki að
bæta stööu sina gagnvart
almenningsálitinu?
„Við höfum átt undir högg að
sækja og það er út af fyrir sig ágæt
þolraun. Við þurfum að sækja á
brattann og sanna okkur."
- Hvað teiur þú vaida þessari
neikvæöu afstöðu fólks
I garð Sambandsins?
„Það er samverkandi. Vafalaust
höfum við gert eitthvað öðruvísi en
fólk vildi sjá, neikvæð umfjöllun í
fjölmiðlum og að einhverju leyti er
þetta tengt pólitík."
- Mörg stór mál hafa komið upp á
undanförnum árum sem tengjast
Sambandinu, svo sem kaffibauna-
málið, gjaldþrotið á Svalbarðseyri,
launamál þln, Patreksfjarðarmálið
og nú kaup Landsbankans
á hluta Sambandsins I
Samvinnubankanum.
Eru þaö þá ekki þessi mál
semhafarýrtálitfólks
á fyrirtækinu?
„Það byrjaði mjög neikvæö um-
fjöllun um Sambandið með kaffi-
baunamálinu sem var í fréttum um
það leyti sem ég kom hingað. Ég
ætla ekki að reyna að gerast dómari
yfir Hæstarétti en það var mjög
slæmt að það mál skyldi koma upp
á þann hátt sem þaö gerði. Um SvÉd-
barðseyrarmálið vil ég segja að
Sambandið hafi fengið neikvæða
umfiöllun algjörlega að ósekju.
Sambandið hafði varað við þeirri
þróun sem var að eiga sér stað á
Svalbarðseyri og reyndi að koma í
veg fyrir suma þá hluti sem þar
gerðust og urðu til þess að það félag
féll. Sambandiö hefur tekið á sig
umtalsverðan skaða út af þessu
máli, Samvinnubankinn líka og
þakkimar fyrir það eru allar með
öfugum formerkjum. Áróðurinn í
þessu máli var mjög ósanngjarn.
Umfiöllun um launamál mín, sem
kom upp á síðasta ári, var Samband-
inu og mér lítið gleðiefni og ég tel
það afskaplega ógæfulegt hvernig
því máli var þyrlað upp. Samviska
mín í því máh er algjörlega hrein.“
- Þú hefur aftur verið
sakaður um að þiggja
óeðlilega há laun:
„Laun min gef ég ekki upp en ég
var sá klaufi í vetur þegar skila átti
framtali að skila því ekki á réttum
tíma vegna tímaleysis þannig að á
mig var lagt samkvæmt áætlun sem
var mjög rausnarlega umfram
raunveruleika. Ég er búinn að telja
fram síðan og kæra þessa álagningu
þannig að sannleikurinn kemur í
|jós þar,“ sagði Guðjón B. Ólafsson.
-ELA/gse