Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.1989, Page 12

12
LAUGARDAGUR 23. SEPTEMBER 1989.
Erlendbóksjá
Glæpaforingi
Bandar í kj anna
Bandarísku glæpasamtökin,
sem ganga gjaman undir nafninu
Mafían, dafna vel. Foringjarnir
reka viðskipti sín með ógnunum,
mútum og morðum og hafa teygt
arma sína inn í flestar greinar
atvinnulífsins. Þótt lögregla nái
stundum að stinga einhverjum
þeirra í steininn eru aðrir meira
en tilbúnir aö taka við - ef hinir
fangelsuðu foringjar stjórna þá
ekki áfram öllu klabbinu úr
fangaklefanum eins og dæmin
sanna.
Þessi bók tveggja bandarískra
blaðamanna um öflugasta Mafíu-
leiðtoga Bandaríkjanna um þess-
ar mundir, John Gotti í New
York, er lýsandi dæmi um magn-
leysi stjómvalda gagnvart Maf-
íunrú sem er eins og ríki í ríkinu.
Höfundarnir rekja blóðugan
feril Gottis, sem hefur komist á
toppinn í svokaUaðri Gambino-
fjölskyldu Mafíunnar með morð-
um og öðmm ógnarverkum. Þótt
næg vitneskja sé til staðar um
glæpastarfsemi Gottis og kump-
ána hans standa stjórnvöld ráð-
þrota. Réttarríkið verndar menn
eins og Gotti, sem hefur um sig
lögfræðingahirð sem kann að
nýta út í ystu æsar ákvæði laga
sem vernda eiga saklausa borg-
ara.
MOB STAR.
Höfundar: Gene Mustain og Jerry
Capeci.
Penguin Books, 1989.
ITIÍSSÁ DÁ.HJj!
Leitin að ást
og sjálfstæði
Mörkin milli skáldskapar og
sjálfsævisögu em afar óskýr í
þessari fyrstu skáldsögu Tessu
Dahl. Vafalaust munu margir
lesa hana fyrst og fremst sem
nærgöngular svipmyndir úr lífí
Tessu og foreldra hennar, rithöf-
undarins góðkunna Roald Dahl
og kvikmyndastjömunnar
Patriciu Neal. Enda ljóst að hér
er byggt á dramatískum atburð-
um úr lífi fjölskyldunnar, svo
sem hörmulegum missi eins
bamanna og nær algerri lömun
Patriciu eftir hjartaáfóll, en
henni tókst með stuðningi íjöl-
skyldunnar að ná bata á ný og
vinna leiksigra.
Sagan fjallar þó fyrst um fremst
um ást sem ekki er á lausu. Dótt-
irin, sem er söguhetjan, reynir
sífellt að öðlast þá ást föður síns
sem hún þráir öllu öðm fremur
en fær ekki. Þörf hennar fyrir ást
er heldur ekki fullnægt í hjóna-
bandinu. Eiginmaðurinn tekur í
reýnd við hlutverki föðurins aö
þessu leyti en veldur henni ekki
minni vonbrigðum. Loks stendur
hún ein uppi með böm sín og
reynir að skapa sér sjálfstæða til-
vem á rústum hjónabandsins.
Þetta er afar opinská og per-
sónuleg frásögn af sársaukafull-
um átökumá vígvelli ástarinnar.
WORKING FOR LOVE.
Höfundur: Tessa Dahl.
Penguln Books, 1989.
Þýskur almenningur,
Hitler og nasisminn
Hver var eiginlega hugur alþýðu
manna í Þýskalandi til nasista?
Hvers vegna tókst Adolf Hitler og
kumpánum hans að ná alræðisvöld-
um í landinu á örfáum mánuðum án
þess að um nokkra skipulagða and-
stöðu væri að ræða?
Þessar spurningar hafa verið
áleitnar allt frá árinu 1933 að nasistar
tóku við stjómartaumum í Þýska-
landi. Þeim tókst á fáeinum mánuð-
um að ryðja úr vegi öllum helstu
andtæðingum sínum. Geysifjöl-
mennir stjórnmálaflokkar og fjölda-
samtök, sem vom vel skipulögð um
allt landið, hurfu sem dögg fyrir sólu
án þess að efnt væri meö skipulegum
hætti til umtalsverðs andófs af hálfu
forystu þeirra. Þetta átti til dæmis
við um flokka jafnaðarmanna og
kommúnista og um alþýðusamtökin.
Hvers vegna?
Gögn þeirra sjálfra
Sagnfræðingar hafa á síðustu ára-
tugum reynt að skýra þetta óvenju-
lega hrun. Jafnframt hafa þeir kann-
að heimildir sem varpa ljósi á afstöðu
almennings tíl Hitlers og nasismans
á tímum Þriðja ríkisins.
Einn þessara sagnfræðinga er
Detlev Peukert, sem hefur samið sér-
stakar bækur um viðhorf æskufólks
og kommúnista til nasistastjómar-
innar. Inside Nazi Germany hefur
víðara svið: hér fjallar hann um af-
stöðu hinna ýmsu stétta í Þýskalandi
til nasismans og áhrif hinna nýju
herra á daglegt líf í landinu. í því
efni vitnar hann mikið til gagna nas-
ista sjálfra, en þeir vom miklir skrif-
finnar og sömdu nær endalaust
skýrslur um hvað fólkið á götunni
var að segja og jafnvel hugsa um
ástandið. ....
Vanmátu Hitler
Það em auövitað engin ný sann-
indi, sem hér koma fram, að þýskir
stjómmálamenn tóku Hitler ekki al-
varlega fyrr en það var um seinan.
Þetta andvaraleysi þeirra, og algjört
vanmat á fyrirætlunum og getu Hitl-
ers og félaga hans, haföi þær aíleið-
ingar að forystumenn vel skipu-
lagðra fjöldasamtaka bmgðust ekki
við í tæka tíö. Þegar þeir áttuðu sig
á því hvað var að gerast þá var það
einfaldlega of seint: ógnarvél Hitlers
haföi öll tök í hendi sér, þeir sjálfir
vom komnir í fangelsi eða útlegð og
fylgismennimir famir að stinga nas-
istafána út um glugga heima hjá sér
á tyllidögum hinna nýju herra.
Samkvæmt sundurgreiningu höf-
undarins var fylgið við nasista alltaf
mest meðal miðstéttarfólks, sem
reyndar fór verst út úr kreppunni
og þeim breytingum sem fylgdu í
kjölfar ósigursins í fyrri heimsstyrj-
öldinni, stjórnleysisins og hruns
þýska gjaldmiðilsins. En jafnvel þeir
þjóðfélagshópar, sem saimfærðastir
vom í andstöðu við nasismann -
kommúnistar og j afnaðarmenn - lög-
uðu sig harla fljótt að hinum nýja
veruleika, þótt með hangandi haus
væri. Raunverulegt andóf var óvem-
legt.
Víðtæk Hitlersdýrkun
Ekki fer á milli mála að einlæg
Hitlersdýrkunin var mikil meðal al-
mennings. Tvennt varð öðru fremur
til að styrkja þessa aðdáun á foringj-
anum: aukin atvinna vegna eflingar
hergagnaiðnaðar og opinberra fram-
kvæmda og sá góði árangur sem Hitl-
er náði þegar hann fór að bjóða veik-
geðja leiðtogum annarra þjóða byrg-
inn.
Gögn, sem hér er vitnað til, bera
með sér að maðurinn á götunni, sem
gagnrýndi kerfið í einkasamtölum,
beindi andúð sinni alls ekki að Hitler
heldur aö meðreiðarsveinum hans.
„Ef Hitler bara vissi...“ var við-
kvæði margra sem áttuðu sig ekki á
hinu sanna eðli einræðisherrans
frekar en pólitískir andstæðingar
hans.
Þessi bók er sérstaklega áhugaverð
vegna þeirra gagna frá dögum Þriðja
ríkisins sem vitnað er óspart í. Hún
er hins vegar gegnsýrð af sérfræð-
ingamáli. Slík orðnotkun er afar
þreytandi fyrir þá sem ekki eru inn-
vígðir í fræðin og virkar satt best að
segja oft á tíðum sem hreint orða-
gjálfur.
INSIDE NAZI GERMANY.
Höfundur: Detlev J. K. Peukert.
Penguln Books, 1989.
Hitler fagnað í Obersalzberg: Hitlersdýrkun var almenn i Þýskalandi á valda-
dögum nasista.
Metsölubækur
Bretland
Söluhœstu klijurnar:
1. Jeffrey Archer
A TWIST IN THE TALE.
2. James Herbert
HAUNTED.
3. Vlrglnia Andrews:
FALLEN HEARTS.
4. Cralg Thomas:
ALL THE GREY CATS.
5. Elisabeth Gage:
A GUMPSE OF STOCKING.
6. Anlla Brookner:
LATECOMERS.
7. G. Garda Márques:
LOVE tN THE TIMEOF CHOLERA.
8. Judith Krantz:
TILL WE MEET AGAIN.
9. Wllllam Horwood:
DUNCTON QUEST.
10. Charlotte Bingham:
TO HEAR A NIGHTINGALE.
Rlt almenns eðlls:
1. Rooemary Contoy:
COMPLETE HIP S THK3H DIET.
2. Callan Plnckney:
CALLANETICS.
3. Roaemary Conley:
HIP & THK3H OIET.
4. Paul Theroux:
RIDING THE IRON ROOSTER.
6. John Marrlott:
BATMAN: THE OFFICIAL MOVIE
BOOK.
6. Gambacclnl > Rlce:
GUINNESS BOOK OF BRITISH HIT
SINGLES.
7. Spike Mltllgan:
MILUGAN'S WAR.
8. Elklngton 8 Hallee:
THE GREEN CONSUMER GUIDE.
9. Frank Mlller:
BATMAN: THE DARK KNIGHT
RETURNS.
10. Grant & Jolee:
FOOD COMBINING FOR HEALTH.
(Byggl 6 The Sunday Tlme»)
Bandaríkin
MeUöluklljur:
1. ROBERT LUDLUM:
TREVAYNE.
2. Tom Clancy:
THE CARDINAL OF THE
KREMLIN.
3. Erich Segal:
DOCTORS.
4. Rosamunde Pllcher
THE SHELL SEEKERS.
5. Susan Isaacs:
SHINING THROUGH.
6. Danlelfe Steel:
ZOYA.
7. Kathryn Harvey:
BUTTERFLY.
8. Vldorla Holt
THE INDIA FAN.
9. Linda Lay Shuler:
SHE WHO REMEMBERS.
10. Anne McCaHrey:
DRAGONSDAWN.
11. Maeve Blnchy:
FIREFLY SUMMER.
12. LaVyrie Spencer:
SPRING FANCY.
13. M. Weta, R. Hickman:
THE PROPHET OF AKHRAN.
14. Harold Coyle:
SWORD POINT.
15. Jennlfer Wllde:
THEY CALL HER DANA.
Rit almenns eðlís:
1. C. McGulre, C. Norton:
PERFECT VICTIM.
2. M. Scott Peck:
THE ROAD LESS TRAVELED.
3. Kirk Douglas:
THE RAGMAN’S SON.
4. Leo Damore:
SENATORIAL PRIVILEDGE.
5. Bernie S. Slegel:
LOVE, MEOICINE & MIRACLES.
6. Whltley Strieber:
TRANSFORMATION.
7. Teresa Carpenter:
MISSING BEAUTY.
8. David Brinkley:
WASHINGTON GOES TO WAR.
9. Charles Higham:
THE DUCHESS OF WINDSOR.
10. Hunter S. Thompson:
GENERATION OF SWINE.
(Byggt á New York Tlme* Book Revlew)
Danmörk
Metsöluklljur:
1. Johanne* Mollehave:
OP AD EN MUR.
2. Jean M. Auel:
HESTENES DAL.
3. Isabei Allendo:
ANDERNES HUS.
4. Jean M. Auel:
HULEBJ0RNENS KLAN.
5. Mllan Kundera:
TILVÆRELSENS ULIDELIGE LET-
HED.
6. Helle Stangerup:
CHRISTINE.
7. Chrletabel Blelenburg:
CHRISTABEL.
8. Jean M. Auel:
MAMMUTJÆGERENE.
9. Antolne de Salnt-Exupéry:
BLÆSTEN, SANDET OG
STJERNERNE.
10. Martin Andersen Nexo:
PELLE EROBREREN.
(Byggt á Polltlkan Bendag)
Umsjón: Elías Snæland Jónsson
CharliísDarwin
VOYACEOF
THE BEAGl.F

Sögufræg
langferö
Fyrir eitt hundrað og þrjátíu
árum, þ.e. árið 1859, birtist í Bret-
landi bók sem breytti viðhorfum
manna til þróunar lífs á jörðinni
meira en nokkurt annað rit.
Uppruni tegundanna nefndist
hún og var eftír Charles Darwin.
Þar lagði hann grunn að þróunar-
kenningunni sem svo hefur verið
nefnd.
Við smíði kenninga sinna, og
rökstuðning þeirra, byggði Dar-
win að miklu leyti á vísindalegum
athugunum sínum í frægri könn-
unarferö með enska herskipinu
Beagle. Sú ferð hófst sama ár og
Darwin útskrifaðist úr háskóla,
1831, og stóð í fimm ár.
Dagbækur þær, sem Darwin
hélt í þessari löngu og sögulegu
ferð, urðu afar vinsælar þegar
þær voru fyrst gefnar út fyrir 150
árum. Þær hafa nú veriö styttar
nokkuð og gefnar út í pappír-
skilju ásamt ítarlegum skýring-
um fræðimanna.
Hér lýsir Darwin kynnum sín-
um af löndum og þjóðum við suð-
urenda Ameríku en alveg sérs-
taklega dýralífi, gróðri og jarð-
fræði þeirra staða sem hann
kannaði. Hér eru meðal annars
ítarlegar frásagnir af heimsókn
Darwins til Galapagoseyja, en
hún haföi öðru fremur mikil áhrif
á síðari kenningar hans.
VOYAGE OF THE BEAGLE.
Höfundur: Charles Darwln.
Penguin Books, 1989.
Jónatan og dúfan
Jónatan Noel er liðlega fimm-
tugur maður sem býr í París.
Hálfa ævina hefur honum tekist
að lifa vanaföstu og gjörsamiega
tilbreytingalausu lífi. Hjá honum
gengur sólarhringurinn alltaf
nákvæmlega eins fyrir sig. Þann-
ig vill hann hafa það. Og ekkert
hefur orðiö til þess að rugla þessa
eftirsóttu hrypjandi óbreytan-
leikans í tuttugu og fimm ár.
Þar til hann sá dúfuna.
Hún var á ganginum fyrir fram-
an herbergi hans þegar hann ætl-
aði til vinnu einn morguninn.
Svipur hennar er ógnvekjandi og
þau bönd, sem Jónatan hefur
bundið um líf sitt, bresta.
Þýski rithöfundurinn Patrick
Suskind vakti fyrst athygli með
skáldsögu sinni Perfume, eða
Ilmurinn. Dúfan, sem fylgir í
kjölfarið, er stutt saga um
ómerkilegan atburð sem hefur
endaskipti á vel skipulögðu dag-
legu lífi sögupersónunnar. Frá-
sögnin minnir óneitanlega á heim
bjargarleysisins í sögum Kafka
og er í senn harmræn og kostuleg.
THE PIGEON.
Hölundur: PATRICK SUSKIND.
Penguln Books, 1989.