Dagblaðið Vísir - DV - 24.02.1990, Qupperneq 12

12
LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1990.
Erlendbóksjá
Lífsbarátta í
landi refanna
Löng hefð er fyrir ævintýrasög-
um þar sem dýr tala saman og
hafa til að bera ýmsa mannlega
eiginleika og tilfmningar. Slíkar
sögur hafa lengi verið vinsælar
meðal enskumælandi þjóða, enda
margar enskar dýrasögur fyrir
löngu orðin sígild verk.
írski rithöfundurinn Tom
McCaughren hefur á undaníorn-
um árum samið nokkrar sögur
af þessu tagi og eru tvær þær
elstu komnar út í pappírskilju.
Margvíslegar
hættur
Söguhetjur þessara írsku bóka
eru refir sem búa við erfiðar að-
stæður eigi langt frá Dyflinni. Það
er þó ekki sjálft umhverfið og hin
liefðbundna Mfsbarátta sem er
þeirra mesti vandi. Nei, þeim
stafar fyrst og fremst hætta af
mannfólkinu.
Það eru hins vegar ekki aðeins
veiðimenn sem reynast refunum
hættulegir heldur einnig og ekki
síður ýmsar stórframkvæmdir
sem fela í sér ógnun við land-
svæði þar sem refir hafa búið um
langan aldur.
í Hvítarefs-
dalnum
Fyrri sagan fjallar um harða
lífsbaráttu nokkurra refa sem
eiga heima í Hvítarefsdal og leit
þeirra að fyrirheitna landinu.
Fyrir þeim er ungur refur, Black
Tip, og læða hans, Vickey. Þau
lenda ásamt fleirum á flótta und-
an óvinum sínum í mannheim-
um. Á langri og strangri ferö
lenda ferðafélagarnir í margvís-
legum ævintýrum.
I síðari sögunni eignast aðal-
söguhetjumar yrðlinga og reyna
að búa sér sem best heimili. En
maðurinn ógnar tilveru þeirra
enn á ný og nú með stórfram-
kvæmdum sem geta lagt dal ref-
anna í auðn.
Þetta eru skemmtilegar dýra-
sögur þar sem höfundurinn legg-
ur kapp á raunsannar lýsingar á
umhverfi refanna, lifnaðarhátt-
um og hættum sem bíða við hvert
fótmál. Allmargar svarthvítar
teikningar prýða bækumar.
RUN WITH THE WIND.
RUN TO EARTH.
Höfundur: Tom McCaughren.
Penguln Books, 1989 og 1990.
Barist við stjóm-
leysingja í London
Á fyrsta áratug þessarar aldar
streymdi fjöldi flóttamanna frá aust-
urevrópskum ríkjum til London og
settist aö í fátækrahverfum borgar-
innar þar sem um tvær milljónir
manna voru skráðar sem fátækhng-
ar árið 1909. Straumurinn var ekki
hvað síst stríður eftir misheppnaða
byltingartilraun í Pétursborg árið
1905.
Meðal þeirra sem settust að í Lon-
don á þessum árum voru byltingar-
sinnar úr röðum stjómleysingja en
þeir höfðu staðið fyrir margvíslegum
hryðjuverkum í Rússlandi um árabil
pg verið harðlega ofsóttir fyrir vikið.
í hópi stjómleysingjanna vora marg-
ir sem vora einnig, eða höfðu áður
verið, í flokkum jafnaðarmanna og
kommúnista.
Rán og manndráp
Þetta voru gjaman sanntrúaöir
byltingarmenn sem héldu áfram að
berjast fyrir nýjum stjórnarháttum í
heimalandi sínu eftir að þeir komu
til London. Þar störfuðu fámennar
sellur, meöal annars við að afla fjár
og vopna. Fjáröflunin fólst gjaman í
því að ræna banka og fyrirtæki.
Árin 1909 og 1910 urðu mannskæð
átök milli stjómleysingja og lög-
regluyfirvalda í London en þau end-
uðu með frægu umsátri í Sidney
stræti þar í borg. Þegar upp var stað-
ið eftir þessa bardaga lágu nokkrir
úr báðum fylkingum í valnum.
Aðdragandi umsátursins fræga var
Umsátrinu um bækistöðvar stjórnleysingjanna í Sidney stræti lokiö með
sigri hers og lögreglu.
ránstilraun stjómleysingja sem
skutu þá miskunnarlaust til bana
sem fyrir þeim urðu. Tveir þeirra
leituöu að lokum hælis í húsi við
Sidney stræti og þar létu þeir lífið
eftir mikinn skotbardaga þar sem
fjöldi lögreglumanna og hermanna
kom við sögu.
í kjölfar átakanna vora ýmsir úr
hópi stjómleysingja handteknir og
leiddir fýrir rétt en að lokum sýknað-
ir þar sem dómarinn áleit að þeir sem
þegar höfðu látið lífið bæru ábyrgð á
manndrápunum.
Höfundur þessarar bókar, sem hef-
ur skrifað aðrar bækur um þekkt
bresk sakamál, rekur hér leynda
þræði meðal stjórnleysingjanna, en.
það er reyndar engjnn hægðarleikur
þar sem þeir skiptu gjaman jafnoft
um nafn og klæði. Hann dregur upp
mjög ljósa mynd af aðstæðum og við-
horfum þessa fólks og rekur atburða-
rásina í smáatriöum.
Höfuðpaurarnir sluppu
í bókinni eru leiddar sterkar líkur
að því að höfuðpaurarnir í röðum
stjómleysingjanna hafi sloppið við
refsingu fyrir rán og manndráp og
sumir flúið land. Höfundurinn rekur
einnig feril sumra þeirra eftir umsát-
rið, ekki síst skuggalegs náunga sem
gjarnan gekk undir nafninu Pétur
málari. Þegar bolsévikkar gerðu
byltingu sína í Rússlandi árið 1917
gerðist Pétur þessi atkvæðamikill í
leynfiögreglu kommúnista og vann
síðan að hreinsunum af ýmsu tagi á
Stalínstímanum þar til röðin kom
loks að honum sjálfum að verða fóm-
arlamb en kona hans var sett í fanga-
búðir. Svipuð urðu endalok Christ-
ian Salnish, annars foringja stjóm-
leysingjanna í London árið 1910. Þeir
munu báðir hafa fengið uppreisn
æru eftir dauðann og Stalín.
Þetta er afar vönduð og læsileg frá-
sögn af byltingarmönnum sem einsk-
is svífast og viðbrögðum stjórnvalda
og almennings við ógnarverkum
þeirra.
THE HOUNDSDITCH MURDERS AND THE
SIEGE OF SIDNEY STREET.
Höfundur: Donald Rumbelow.
Penguln Books, 1990.
Metsölubækur
Ðretland
Klljur, skAldsögur:
1. Frodorlck Forsyth:
THE NEQOTIATOR.
2. Sldney Sheldon:
THE SANDS OF TIME.
3. Anthony Ðurgcss:
ANY OLD IRON.
4. Poul Theroux:
MY SECRET HISTORY.
5. Colin Forbos:
THE GREEK KEY.
6. Isabel Altende:
EVA LUNA.
7. Dick Francls:
THE EDGE.
8. Bernard Cornwell:
SHARPE’S REVENGE.
9. Jeanette Wlnlerson:
ORANGES ARE NOT THE ONLY
FRUIT.
10. Roaamunde Pllcher:
THE SHELL SEEKERS.
Rft almenns eðlis:
1. Roaemary Conley:
INCH-LOSS PLAN.
2. Reaemary Conley;
COMPLETE HIP & Thlgh DieL
3. Barry Lynch:
THE NEW BBC DIET.
4. John Cornwell:
A THIEF IN THE NIGHT.
5. Alledalr Alrd:
THE 1990 GOOD PUB GUIDE.
6. Tom Jafne;
THE GOOD FOOD GUIDE 1990.
7. Betty Shlne:
MIND TO MIND.
8. Egon Roney:
GUIDE TO HOTELS & RESTAUR-
ANTS.
9. A. Wafnwrtghb
COAST TO COAST WALK.
10. Callan Pinckney:
CALLANETICS.
(Byggt á The Sunday Times)
Bandarikin
Metadlukltjur:
1. V. C. Andrews:
WEÐ OF DREAMS.
2. Robln Cook:
MUTATION.
3. Mlehael Korda:
THE FORTUNE.
4. Stephen Kfng:
THE DRAWING OF THE THREE.
5. Kathryn Lynn Davta:
TOO DEEP FOR TEARS.
6. E. L. Doctorow:
BILLY BATHGATE.
7. Catherlne Coulter:
NIGHT STORM.
8. Sidney Sheidon:
THE SANDS OF TIME.
9. William J. Caunilx:
BLACK SAND.
10. Peter Morwood:
RULES OF ENGAGEMENT.
11. Douglas Adams:
THE LONG DARK TEA-TIME OF
THE SOUL.
12. Tony Hlllerman:
A THIEF OF TIME.
13. Erlc V. Lustbader:
FRENCH KISS.
14. Len Dolghton:
SPY HOOK.
15. Slephen King:
THE GUNSLINGER.
16. Margaret Atwood:
CATS EYE.
17. Rosamunde Pílchor:
THE SHELL SEEKERS.
Rit almenns eðlis:
1. Robert Fulghum:
ALL I REALLY NEED TO KNOW I
LEARNED IN KINDERGARTEN.
2. Grace Catalano:
NEW KIDS ON THE BLOCK.
3. Harry N. MacLean:
IN BROAD DAYLIGHT.
4. M. Scott Pock:
THE ROAD LESS TRAVELEO. ■
5. Bernle S. Siegel;
LOVE, MEDICINE & MIRACLES.
6. Ron Kovlc:
BORN ON FOURTH OF JULY.
7. Joe McGlnnlss:
BLIND FAITH.
8. Joseph Campbell/BIII Moyers:
THE POWER OF MYTH.
9. Joseph Wambaugh:
THE BLOODING.
10. James Qlelck:
CHAOS.
(Byggl ó New York Times Book Roviow)
Danmörk
Meteötukiljur:
1. Johannes Mollehave:
EN FRI MAND.
2. Martha Christensen:
DANSEN MED REGITZE.
3. Martha Christensen:
REBECCAS ROSER.
4. Judlth Krantz:
MISTRALS DATTER.
5. Jean M. Auel:
HULEBJORNENS KLAN.
6. Isabel Altende:
ANDERNES HUS.
7. Martha Christensen:
TUSINDFRYO.
B. Fay Weldon:
NEDE MELLEM KVINDER.
9. Regine Délorges:
PIGEN MED DEN BLÁ CYKEL.
10. Jean M. Auel:
MAMMUTJÆGERNE.
(Byggl á Poliliken Sondag)
Umsjón: Elías Snæland Jónsson
Réttarmorð
9. janúar árið 1923 voru tveir
fangar teknir af lífi í enskum
fangelsum. Ung kona, Edith
Thompson, var hengd í Hollo-
way-fangelsinu í London en elsk-
hugi hennar, Frederick Bywat-
ers, í öðru fangelsi.
Ekki fór á milli mála að Bywat-
ers var sekur um að hafa drepið
Percy Thomson, eiginmann Ed-
ith. Vafi hefur hins vegar alla tíð
leikið á því hvort Edith átti þar
hlut að máh en hún var dæmd
fyrir að hafa undirbúið morðið.
Enskur háskólakennari, René
Weis, hefur gert ítarlega úttekt á
Thompson-málinu og færir rök
fyrir þvi að Edith hafi engan hlut
átt að morði eiginmanns síns. Við
réttarhöldin var Edith tyrst og
fremst dæmd vegna bréfa sem
hún skrifaði elskhuga sínum þar
sem hún lét í ljósi þá ósk að eigin-
maðurinn væri allur. En milh
slíkra skrifa og raunverulegra
athafna er oft langur vegur. Höf-
undurinn færist einnig rök fyrir
því að andúðin á líferni Edith, og
þá ekki síst að hún skuh hafa
„flekað“ komungan mann, hafi
ráðið miklu um dauöadóminn.
CRIMINAL JUSTICE: THE TRUE
STORY OF EDITH THOMPSON.
Höfundur: René Weis.
Penguin Books, 1990.
Elvis Cole
einkaspæjari
Söguhetja The Monkey’s Rain-
coat, Elvis Cole, er einkaspæjari
í Hollywood, skíröur í höfuðið á
kónginum sjálfum. Þetta er fyrsta
spennusaga höfundarins sem er
hins vegar þrautreyndur í gerö
handrita fyrir vel þekkta sjón-
varpsþætti eins og Hill Street
Blues, Miami Vice og Cagney og
Lacey.
Eins og í svo mörgum öðrum
einkaspæjarasögum hefst þessi
með týndum manni. Eiginkona
hins týnda er í öngum sínum,
ekki síst vegna þess að eigin-
maðurinn hafði son þeirra með
sér er hann hvarf. Hún fær Elvis
Cole til að leita þeirra og þar sem
konan er bæði falleg og rík slær
kappinn til.
Það kemur auðvitað fáum á
óvart aö fljótlega finnst eigin-
maðurinn með byssukúlu í
hausnum. Elvis kemst að raun
um aö ekki er allt sem sýnist hjá
hinum látna og lendir í margvís-
legum hættum áður en honum
tekst að upplýsa málið.
Þetta er hin læsilegasta saga og
atburðarásin stundum spenn-
andi en kannski helst til hefð-
bundin.
THE MONKEY’S RAINCOAT.
Höfundur: Robert Crals.
Penguln Books, 1990.