Dagblaðið Vísir - DV - 22.10.1990, Side 4

Fréttir
MÁNUDAGUR 22. OKTÓBER 1990.
'wr fTMfjfrryn <?<» fjrrri/ rnv/ \
DV
Þing Neytendasamtakanna:
Félagafjöldi þrefaldast
- Jóhannes Gunnarsson endurkjörinn formaður án mótframboðs.
Þing Neytendasamtakanna fór
fram síðastliðinn laugardag að Borg-
artúni 6 í Reykjavík. Á annað hundr-
að fulltrúar sóttu þingið frá alls 17
neytendafélögum víðs vegar aö af
landinu. Á þinginu var Jóhannes
Gunnarsson einróma endurkjörinn
formaður samtakanna án mótfram-
boðs og ný stjóm kosin tú tveggja ára.
Alls gáSÉú 14 kost á sér til stjómar
en í henni sitja 11 manns ásamt for-
manni. Kjöri náðu þau Bryndís
Brandsdóttir, Drífa Sigfúsdóttir,
Gissur Pétursson, Jónas Bjamason,
Kristján Valdimarsson, María E.
Ingvadóttir, Sigrún Steinþórsdóttir,
Steinar Harðarson, Steinþór Kar-
velsson, Vilhjálmur Ingi Ámason og
Þuríður Jónsdóttir. Auk þessara
gáfu þau Marta Guðjónsdóttir, Ólaf-
ur Helgi Kjartansson og Skúli B.
Ámason kost á sér, en þau náðu ekki
kjöri.
Pólitísk samstaða
Þótt ekki sé kosið pólitískri kosn-
ingu til stjómar Neytendasamtak-
anna er engu að síður reynt að ná
sem mestri pólitískri breidd í stjóm
þeirra, enda óhjákvæmilegt að hags-
munamál neytenda tengist hinni
daglegu stjómmálaumræðu. Þó að
núverandi stjórnarmenn séu ekki
kjömir til að tryggja hagsmuni
stjómmálaflokka er engu að síður
eftirtektarvert hve sterk samstaða
hefur náðst um pólitíska breidd. Þess
má geta að í sameiginlegri stjóm
Neytendasamtakanna og Neytenda-
félags höfuðborgarsvæöisins sitja
fimm úr Sjálfstæðisflokknum, tveir
úr Framsóknarflokknum, þrír úr
Alþýðubandalaginu, tveir úr Al-
þýðuflokknum, einn úr Kvennalist-
anum og sex óháðir.
20 þúsund félagar
í skýrslu fráfarandi stjómar kom
fram að mikil fjölgun hefði orðið á
félagsmönnum í Neytendasamtök-
unum á undanfómum tveimur
árum. Á þessum tíma hefur félaga-
talan nærri þrefaldast, eða úr 7300 í
rúmlega 20 þúsund.
í máli Jóhannesar Gunnarssonar
kom fram að nokkurrar viðhorfs-
breytingar til neytendamála hefði
gætt hjá ríkisvaldinu og bæri það
vott um meiri skilning á starfsemi
samtakanna. Benti hann á að í fjár-
lagafrumvarpi ríkisstjómarinnar
fyrir árið 1991 væri gert ráð fyrir 5
milljónum króna og að í ár mætti
vænta fjárveitingar upp á allt að 4,8
milljónir. Á árinu 1987 nam framlag
ríkisins einungis einni milljón
króna.
I skýrslu sinni gerði Jóhannes
grein fyrir starfsemi samtakanna
síðastiiðin tvö ár. Sagöi hann að einn
mikilvægasti þáttur í starfi samtak-
anna væri kvörtunar- og upplýsinga-
þjónusta og að hún hefði aukist stór-
lega að umfangi á síðustu þremur
ámm. Það sem af er árinu hafa á sjö-
unda þúsund manns leitað til sam-
takanna með kvartanir eða til að fá
upplýsingar.
Kynningarfundir
Þá kom einnig fram í máh Jóhann-
esar að í tíð fráfarandi stjómar hefðu
13 kynningarfundir veriö haldnir í
skólum og félögum á vegmn samtak-
anna og gerður fjöldi gæðakannanna
á neysluvörum. Frá síöasta þingi
hafa verið stofnuð 5 ný neytendafélög
og starfsemi fjögurra hefur verið
endurvakin. Öflug útgáfustarfsemi
hefur verið hjá samtökunum og í bí-
gerð er að gefa út 6 tölublöð af Neyt-
endablaðinu á næsta ári. Nýútkomið
blað er prentað á endurunninn papp-
ír og er það fyrsta tímarit á íslandi
sem er prentað á slíkan pappír. Stefnt
er að aö slíkt verði einnig gert við
vinnslu næstu blaöa.
-kaa
Þing Neytendasamtakanna um landbúnaðarmál:
Stef na stjórnvalda andstæð
hagsmunum neytenda
- röng stjómun, sem leiðir til of hás verðlags, stefnir afkomu bænda í voða
Mikill einhugur ríkti meöal fulltrúa á þingi Neytendasamtakanna. Var það
samdóma mat allra að mikið starf biði samtakanna á næstunni og til að
ná árangri þyrfti samstöðu. DV-mynd GVA
Efdr miklar umræður um land-
búnaðarmál á þingi Neytendasam-
takanna um helgina var samþykkt
að vísa fyrirliggjandi tillögum til
sfjómar og út í félögin til nánari
umfjöllunar. Þá ályktaði þingið að
brýnt væri að verðlag á landbúnaðr-
vörrnn lækkaði verulega. í ályktun-
inni segir meðal annars:
„Ljóst er að stefna stjórnvalda í
landbúnaðarmálum tekur mið af
skammtíma hagsmunum framleið-
enda en er í raun andstæð hagsmun-
um neytenda. Það hlýtur að vera
skýlaus og sanngjöm krafa neytenda
að hér verði breyting á.“
Þijár tillögur lágu fyrir fundinum
til ályktunar og mátti greina áherslu-
mim varðandi aðgerðir í þeim. Allar
gengu þær út frá því að gæði ís-
lenskra landbúnaðarvara væm sam-
bærileg því sem best gerðist í heimin-
um en einnig að verð þeirra væri of
hátt vegna rangrar stjómunar á
framleiðslunni á undanfómiun
árum. Einnig kom fram í öllum til-
lögunum sú sameiginlega krafa að
verð landbúnaðarvara þyrfti að
lækka verulega til að vera sambæri-
legt því sem gerist hjá nágrannalönd-
unum.
Munurinn á tillögunum fólst eink-
um í áherslum varðandi úrlausnir,
hvernig lækka mætti verðið á land-
búnaðarvömm. í tillögu nefndar,
sem sfjóm samtakanna tilnefndi í,
var talið brýnt að innlend land-
búnaðarframleiðsla aðlagaði sig
markaðsfrelsi og innflutningi á
næstu þremur árum þannig að fram-
leiðendur geti framleitt vörur sínar
án framleiðslutakmarkana á eigin
ábyrgð og á sem hagkvæmastan hátt.
„Nauðsynlegt er í því sambandi aö
afnema kvótakerfi, höft, verðmiðlun
og opinbera verðstýringu," segir
meðal annars í tfllögunni.
í tillögum, sem Steinar Harðarson
og stjóm Neytendafélags Suðurlands
lögðu fram, kvað við varfæmari tón,
þó sérstaklega hvaö varðar innflutn-
ing. í tillögu Steinars er gert ráö fyr-
ir að heimflaður verði innflutningur
á kjúklingum, eggjum og svínakjöti
sem hann flokkar undir iðnvaming
sem ekkert eigi skylt við hefðbund-
inn íslenskan landbúnað.
í tillögu Sunnlendinga segir aö inn-
flutningur á landbúnaðarvörum
hefði í fór með sér atvinnuleysi með-
al bænda og þeirra sem vinna við
úrvinnslu í greininni. í stað innflutn-
ings er þess krafist að stjómvöld í
samvinnu við Neytendasamtökin,
verkalýðshreyfmguna og bænda-
samtökin leiti leiða tfl að tryggja
aukna hagkvæmni og lægra vöra-
verð.
Flestir þeirra sem tóku til máls um
landbúnaðarmál á þinginu töldu rétt
aö vísa þessum tfllögum tfl stjórnar
samtakanna og út til félaganna tfl
nánari umfjöllunar. Það væri brýnt
að ná sem mestri samstöðu meðal
félagsmanna í þessu mikflvæga máli.
-kaa
í dag mælir Dagfari
í háloftunum
Þá er Amarflug endanlega fallítt
að manni skflst og græni liturinn
horfmn úr millilandafluginu. Eftir
stendur bara blái htur Eimskips og
Flugleiða þó það virðist aðeins
tímaspursmál hvenær merki Eim-
skips veröur komið á Flugleiðastél-
in. En það er ýmislegt sem vekur
athygfl í sambandi við þetta gjald-
þrot Amarflugs. Tfl dæmis sú yfir-
lýsing fógeta að félagið hafi í raun
verið gjaldþrota allt frá árinu 1987.
Þetta virðast stjómendur félagsins
ekki hafa fattað og því var flogið
villt og gaflð, með smáuppákomum
aö vísu, í þijú ár án þess að félagið
væri fjárhagslega tfl. Nú er það svo
að fyrirtæki em sífellt að rúlla dag-
inn út og daginn inn þannig að
maður les fréttir af sflkum atburð-
um líkt og aðrar dánartilkynningar
í Morgunblaöinu. Þar er hins vegar
ekki venja að taka fram að hinn
látni hafi í raun látist fyrir nokkr-
um árum án þess að vita af því
sjáifur. En allt er breytingum háð
í þessum heimi og þá ekki síst í
viðskiptaheiminum. Fiskeldis-
menn komu saman um helgina og
lýstu því yfir að enn væm mörg
gjaldþrota fyrirtæki á kafi í fiskeldi
og þó hélt maður að gjaldþrotum
færi senn að linna í þessari at-
Friður
vinnugrein. Hæfustu fjármála-
spekúlantar þjóðarinnar hafa lagt
nafn sitt við hin og þessi fyrirtæki
í fiskeldi með þeim frábæra ár-
angri að þeim hefur tekist að rýja
banka og sjóði inn að skyrtunni og
eftir stendur gjaldþrot í greininni
er nemur milljörðum og aftur mill-
jörðum. Hér hefur verið gert út á
tapið með glæsibrag og þessum
frumkvöðlum verður seint þakkað
sitt framlag.
Samkeppni er nú það sem helst
verður til bjargar þjóðinni. Alla
vega á vissum sviðum. í nafni sam-
keppninnar þarf því að halda áfram
að ausa fé í gjaldþrota fiskeldis-
fyrirtæki, enda er það mjög jarð-
bundin atvinnugrein. Hins vegar
hefur það sýnt sig að samkeppni
íslenskra flugfélaga er af hinu flla.
Hún hefur haft í fór með sér alls
konar dekur við farþega sem er
gjörsamlega út í hött. Amarflug
komst upp með að bjóða farþegum
alls konar fríðindi og auka þjón-
ustu sem var illa séð innan panel-
veggja Flugleiða. Þessir asskotar á
Amarflugi fóm til dæmis á stað
með þægindaakstur fullborgandi
farþega suður á Keflavíkurflugvöll
og fjölbreytt úrval í mat og drykk
um borð í vélunum. Þetta varð tfl
þess að félagið náði tfl sín ýmsum
sælflfismönnum sem kimnu því vel
að láta dekra við sig umfram það
sem tíðkaðist hjá Flugleiðum.
Þessi ósvífni varð tfl þess að Flug-
leiðamenn nugguðu stírunar úr
augunum og hófu að ausa mat og
drykk í velborgandi farþega af
auknum krafti. Afleiðingin varð sú
að þetta pakk, sem alltaf er á ferð-
inni tfl og frá landinu, einkum á
kostnað annarra, ofdekraðist og fór
að bera saman þjónustu félaganna.
Opinberir stjórar sem og einka-
stjórar bám saman bækur sínar
um grundvaflarþarfir sem flugfé-
lögin uppfylltu svo sem um stund-
vísi og fjölda ókeypis koníakssjússa
á leiðum út í heim. Þetta gat náttúr-
lega ekki endað nema meö ósköp-
um. Flugleiðir tóku upp Saga Class
og betri stofur á flugstöðvum aust-
an hafs og vestan. Amarflug bauð
upp á silfurfarrými og bestu stofu
á Schiphol við Amsterdam. Þjón-
usta við farþega jókst svo að sak-
lausir sveitamenn vissu ekki hvað-
an á þá stóö veðrið þegar farið var
að bjóða þeim heita andlitsklúta,
flmvötn á spottprís, slæður, dúka
og dregla um borð í flugvél mflfl
landa. Matarbakkar gerðust æ
glæsflegri og girnilegri. Það tók
orðiö tvo daga fyrir opinbera emb-
ættismenn og aðra fullborgandi
farþega að ná sér eftir veisluhöldin
þá þeir flugu tfl og frá landinu.
Vegna þessa setti nokkum ugg að
æðstu ráöamönnum og þeir fóru
að íhuga hvort það hefði nú verið
rétt aö heimfla tveimur áætlunar-
flugfélögum að starfa. Komust að
raun um að svo væri ekki og skrúf-
uöu þvi fyrir Amarflug, enda félag-
ið gjaldþrota án þess að vita það.
Alveg eins og þegar Flugleiðir fóru
á hausinn árið 1979 óafvitandi og
fóru að fljúga á ríkisstyrkjum.
Nú þegar Amarflug er úr sög-
unni má búast við að jafnvægi
komist á í millflandafluginu á nýj-
an leik. Farþegar geta brátt flogið
tfl útlanda í friði og ró án þess að
eiga það á hættu aö ekki gefist
stundlegur friður fyrir flugfreyjum
sem bjóða mat og drykk, steinkvatn
og slæður. Fargjöldin hækka hægt
og rólega því einhver verður að
borga fyrir þann lúxus aö ftjúga í
nýjum flugvélum sem voru keyptar
90% í skuld. En auðvitaö er það
gott fyrir Flugleiöir að vera í harðri
samkeppni við erlend flugfélög -
sem ekki fljúga hingað.
Dagfari