Dagblaðið Vísir - DV - 22.10.1990, Page 16

16
MÁNUDAGUR 22. OKTÓBER 1990.
Merming
Nýlega er komin út ljósmyndabókin
Yfir íslandi sem inniheldur ljós-
myndir og texta eftir Björn Rúriks-
son. í sinni fyrstu bók hefur Björn
kosiö að afmarka sviðið við ljós-
myndir sem teknar eru úr lofti, en
Björn er reyndur flugmaður og hefur
í mörg ár tekið myndir yfir íslandi.
Úrval ljósmynda hans er í bókinni
og þótt einstakar myndir eftir Bjöm,
teknar úr lofti, hafi birst áður, þá er
nú í fyrsta skipti hægt að sjá árangur
margra ára ljósmyndatöku og er
óhætt að segja að myndimar gefi les-
andanum nýja og heillandi mynd af
umhverfi og náttúm sem lesandinn
þekkir en fær með því að skoða bók-
ina öðruvísi mynd af.
í formála segir Bjöm meðal annars
að bókinni sé ætlað að sýna litbrigði
náttúrunnar og jafnframt sé gerð til-
raun til að varpa ljósi á sköpunar-
sögu landsins eins og hún kemur
bókarhöfundi fyrir sjónir.
Björn er Reykvíkingur, fæddur
1950. Hann er hagfræöingur að
mennt, en hefur einnig lagt stund á
jarðfræði. Að auki er hann atvinnu-
flugmaður. í mörg ár hefur hann
haft að starfi að fylgja erlendum
ferðamönnum um ísland. Vegna
áhuga á ljósmyndun og áhuga á
landinu hefur ísland og náttúra þess
smám saman orðið hans helsti
starfsvettvangur.
Auk þess að hafa sýnt ljósmyndir
sínar hér heima, meðal annars á
Kjarvalsstöðum 1981, hafa ljósmynd-
ir Bjöms farið víða. Hefur hann hald-
ið sýningar á þeim víða um Evrópu
Allir unnendur kvikmynda
hafa kvartað yfir því að lítið sé
annað sýnt í kvikmyndahúsum
höfuðborgarinnar en bandarísk-
ar kvikmyndir. Satt er það að í
sumar hafa nær eingöngu verið
bandarískar kvikmyndir frum-
sýndar hér. Þær tvær evrópsku
sem gengið hafa í sumar, Vinstri
fóturinn og Paradísarbíóið, voru
frumsýndar síðastliðinn vetur.
Það sýnir að listrænar myndir
geta gengið í litlum sölum við
góða aðsókn. Með lækkandi sól
ætlar Háskólabíó að halda uppi
merki evrópskrar kvikmynda-
gerðar og er ráðgert að sýna fram
að áramótum átta evrópskar
kvikmyndir. Þegar eru hafnar
sýningar á Krays bræðmm sem
er bresk, Næst tekur bíóið til sýn-
ingar stórvirkið Hinrik V í leik-
stjóm Kenneth Brannagh og ieik-
ur hann jafnframt titilhlutverkið,
síöan kemur franska myndin
Nikita sem gerð er af Luc Besson,
en tvær mynda hans hafa verið
sýndar hér, Subway og The Big
Blue. Þá kemur nýjasta kvik-
mynd spánska leikstjórans Pedró
Almodóvar, Atame. Aðrar evr-
ópskar myndir, sem sýndar veröa
í Háskólabíói, era Kronvittnet,
sem er sænsk, Venusfalle, sem er
þýsk, og norska myndin Handful
af tid. Þá er einnar myndar óget-
ið, það er hin umdeilda kvikmynd
Peter Greenaways, The Cook, the
Thief, His Wife and Her Lover og
ætti hneykslunargjarat fólk að
hafa nóg til aö smjatta á þegar
hún verður sýnd.
-HK
Náttúran öll eitt mynd
form, sérstaklega úr lofti
- segir Bjöm Rúriksson sem hefur sent frá sér ljósmyndabókina Yfir íslandi
ákveðinn myndskilningur, náttúran
er öll í gegn eitt myndform, sérstak-
lega úr lofti.“
I bókinni hefur íjölbreytnin ráðið
ferðinni og reynt hefur verið að velja
myndir frá sem flestum landshlut-
um, eöa eins og myndasafnið hefur
leyft. Ég hef reynt að ofnota ekki
myndefni frá stöðum sem hafa mikið
gildi ljósmyndalega séð til að geta
sýnt ósnortna náttúru landsins um
leið og rakin er jarðsagan. Þá hef ég
einnig hugsað til þess að koma á
móts við ferðamenn og reynt að sýna
þá staði sem ferðamenn einkum
þekkja. Myndirnar eru svo teknar í
flestum tilfellum frá allt öðram sjón-
arhóh en ferðamaðurinn kynnist á
ferð um landið.“
Tek fáarmyndir
af viðfangsefni
„Það er ekki hægt að fara fyrirvara-
laust út í náttúruna og ætia sér að
taka góðar myndir. Maður veröur að
sæta lagi og sjá hvað náttúran ber í
skauti sér. Ég tek frekar fáar myndir
af hverju einstöku viðfangsefni. Hef
aldrei haft þann háttinn á að smella
stanslaust og leita síðan að besta
augnablikinu. Slík vinnurbrögð eru
fyrir ljósmyndara sem hafa lítinn
tíma, koma kannski frá erlendum
tímaritum og staldra við í nokkra
daga. Af mörgum mínum bestu
myndum á ég kannski til bara eina
mynd. Það er fyrir öhu að telja sig
vita hvaö maður er að mynda og
hafa gott vald á tækninni, þá þarf
ekkert að vera að fara upp og niður
með ljós. Að vísu hefur komið fyrir
að mér hafi fundist ég hafa tekið of
fáar myndir eftir á.“
Það sem vekur athygh við loft-
myndir Bjöms er sú sérkennilega
birta sem er á mörgum þeirra. Björn
er spurður hvort hann bíði færis við
að mynda á vissu tímabiU sólar-
hringsins:
„Þegar ipaður fer á visst svæði á
vissum árstíma og á vissum tíma
sólarhringsins þá veit maður nokk-
urn veginn hver birtan er, en svo er
það háð tilviljunum hvort aðstæður
í skýjafari og veðri eru Uklegar til
að skfia árangri við myndatökurnar.
Sumar ferðir skila engum árangri.
Af minni hálfu var Yfir íslandi
hugsuð þannig að reynt skyldi að
hafa hana þannig að hún úreltist
ekki. Það var með ráðum gert að
hafa ekki bæi og þorp, bíla eða mann-
virki á myndunum, þær eiga fyrst
og fremst að sýna óspillt landslag í
sínum ýmsu myndum."
Textinn segir jarðsögu
og aldur landsins
Með hverjum landshlutakafla í
bókinni er stuttur texti sem Björn
hefur skrifað. Þar er fjallað um jarð-
sögu, aldur og sagt frá helstu stöðum
í tilteknum landshlutum. Textinn er
þannig framreiddur að hann gerir
lesandann ósjálfrátt forvitnari og
löngun kemur upp að vita meira.
Eins og áður sagði era ljósmyndir
úr lofti aðeins einn starfsvettvangur
í ljósmyndasköpun Björn Rúriksson-
ar. Á sýningu sem hann hélt í New
York 1985 sýndi hann ljósmyndir
sem minna meira á máluð listaverk
en ljósmyndir og vöktu þær myndir
mikla athygli og aðdáun.
Yfir íslandi kemur út á fimm
tungumálum, íslensku, ensku,
frönsku, þýsku og dönsku. Bókin er
öll hin vandaðsta í uppsetningu og
greirúlegt er að vel hefur tekist til
með tæknilegu hliðina. Yfir íslandi
er að öllu leyti unnin hér á landi. Það
leynist engum sem flettir bókinni að
hún er mikið þrekvirki og höfundin-
um, Bimi Rúrikssyni, til mikils
sóma. -HK
Björn Rúriksson, höfundur Ijósmyndabókarinnar Yfir íslandi.
DV-mynd GVA
og í Bandaríkjunum þar sem mynd-
listardómar um þær hafa birst, með-
al annars í New York Times og Was-
hinton Post. Greinar og ljósmyndir
Bjöms hafa birst í ýmsum bókum
og tímaritum, meðal annars Royal
Geographical Magazine, Time-Life og
Geo. í tilefni útkomu Yfir íslandi fékk
DV Björn í spjall um tilurð bókarinn-
ar:
„Bókin sjálf var unnin á nokkrum
mánuðum í stífri vinnu. Ég vann
umbrotið og textarm að öllu leyti
sjálfur á tölvu og er það mikill mun-
ur og spamaður á tíma aö geta full-
klárað umbrot og setningu texta
heima hjá sér.
Myndirnar í bókinni urðu til á
löngum tíma, eða allt frá því 1970 að
ég byijaði flugnám. Um leið og ég
byrjað að fljúga var ég farinn að ljós-
mynda úr lofti og hef gert það síðan.
Á ég orðið mikið safn loftmynda. Það
var því úr miklu að velja.
Náttúra íslands hef ég ekki skoðað
meðfram því sem ég flýg, heldur hef
ég einkum flogið til þess að skoða
náttúrana og myndað í leiðinni.
Myndimar era afrakstur flugs sem
er að vegalengd allt að tíu til tólf
sinnum kringum jörðina.
Ég er alls ekki viss um að allar
mínar bestu myndir, sem teknar hafa
verið úr lofti, séu í bókinni. Á móti
kemur að myndir eru frá öllum
landshlutum og hef ég skipt bókinni
í landshlutakafla og reynt að hafa í
fyrirrúmi þá fjölbreytni sem náttúra
íslands býður upp á.“
Myndirfrá öðr-
um sjónarhóli
Þegar Yfir íslandi er skoðuð verður
manni fyrst hugsað til þeirrar kyrrð-
ar sem lýsir út úr myndunum þótt
landslagið sé stórbrotið og stundum
ógnvekjandi. Litadýrðin er mikil og
fjölbreytt og það kemur upp í huga
manns hvernig það sé hægt að fljúga
og að mynda slíka fegurð í leiðinni:
„Jú, ég hef opna lúgu á hliðar-
glugga flugvélarinnar á meðan ég tek
myndimar. Að sjálfsögðu hafa
myndimar, sem prýða bókina, yfir-
leitt verið teknar í kyrru veðri. Ánn-
ars hef ég í dag gaman af að taka
myndir í veörabrigðum, jafnvel í
vondu veðri, þó ekki hættulegu. Þær
myndir, sem ég hef myndað í slíkri
veðráttu, em ekki í Yfir íslandi, en
gætu orðið til birtingar seinna. Það
má segja að þarna þróist með manni
Skrifstofa stuðningsmanna
GUÐMUNDAR
HALLVARÐSSONAR
er að Síðumúla 22
Opið virka daga kl. 17-22
og um helgar kl. 13-19
Símar 38560 og 38561
HMMMTÖM H/F
MEIRIHÁTTAR MICHELIN MARKAÐUR
HLJÓÐLÁT 0G
RÁSFÖST.
HALLANDI GRIPSKURÐIR.
LAUSNARORDID
S-200.
ÓLL
ERU
FLESTAR
FYRIRLIGGJANDI.
MERKID TRYGGIR GÆDIN.
MICHELIN.
TVÖFÚLD ENDING.
STAÐSETTIR SNJÓ-
NAGLAR.
MJUKAR HLIDAR, MEIRI
SVEIGJA.
ÁKVEÐIN SNÚNINGSÁTT,
OPNARA GRIP.
STÓRKOSTLEGT GRIP FRÁBÆR ENDING
D^TOPPURINN í DAG, MICHELIN.
MICHELIN
:LUSTURSRTT
MlCHELlN
VISA
MICHEUN
HMLBÆBMTOM H/F
SKEIFUNNI5. SlMAR 687517 OG 689660