Dagblaðið Vísir - DV - 28.12.1990, Blaðsíða 4

4
FÖSTUDAGUR 28. DESEMBER 1990.
Fréttir
Verið að endurskoða þjóðhagsspá fyrir 1991:
Hagvöxturinn
stef nir í núllið
Það stefnir í núllið með hagvöxtinn
fyrir næsta ár, það er aukning fram-
leiðslunnar verði engin. Þetta er
mikil breyting frá fyrri spám um
hagvöxtinn. í þjóðhagsspá frá í okt-
óber var spáð 1,5 prósent aukningu
framleiöslunnar á næsta ári. Sam-
kvæmt því hefði hagvöxturinn átt að
vaxa í fyrsta sinn síðan 1987. En nú
stefnir í, að svo verði ekki.
Orsökin er, að nú getur svo farið,
að loðnuaíli á vetrarvertíð verði eng-
inn. Ekki er alveg búið að afskrifa
loðnuaflann fyrir árið 1991 að saman-
lögðu, en aflinn mun dragast mikið
saman og kannski verða alls enginn.
í fyrri þjóðhagsspá var gert ráð fyr-
ir, að aflinn héldist hinn sami milli
ára, um 850.000 tonn.
Glötun loðnunnar þýöir, að út-
flutningstekjur minnka um 5 millj-
arða króna. Á móti gæti komið, ef
farið yrði á næsta ári af stað með
framkvæmdir vegna nýrrar álverk-
smiðju. En allt er óvíst um, að þær
framkvæmdir hefjist árið 1991. Ann-
ars gætu orðið á því ári framkvæmd-
ir upp á yfir tvo milljarða króna,
aöallega virkjunarframkvæmdir.
Yrðu slíkar framkvæmdir árið 1991,
mundi það þó aðeins bæta loönu-
brestinn upp að minna en hálfu.
-HH
HAGVÖXTUR Á ÍSLAND11981 -91
Grafið sýnir hagvöxtinn, það er breytingar á framleiðslunni frá' ári til árs.
Hér sézt lægðin mikla síðustu árin, þegar hagvöxturinn hefur verið í mín-
us, það er framleiðslan minnkað. Nú stefnir helst í, að framleiðslan verði
óbreytt.
Bilunin hjá Ríkisútvarpinu:
Erf itt að koma boðum til skila
ef eitthvað kæmi upp á, segir Guðjón Petersen
„Þaö er náttúrlega mjög alvarlegt
þegar svona bilanir verða vegna mik-
ilvægis Ríkisútvarpsins í Almanna-
varnakerfinu," segir Guðjón Peters-
en, framkvæmdastjóri Almanna-
varna ríkisins, um bilunina sem varð
vegna rafmagnsleysis hjá Ríkisút-
varpinu aðfaranótt fimmtudags.
Höfuðöryggisrofi bilaði og varaafl-
stöð virkaði ekki þannig að útsend-
ingar féllu niður í rúma 2 klukku-
tíma. Guðjón segir að ef eitthvað
stórvægilegt gerðist þegar svona
stæði á, yrði fátt um fína drætti.
„Ríkisútvarpið hefur langmesta
útbreiðslu útvarpsstöðva á landinu
þannig aö það yrði mjög erfitt að
koma boöum til afskekktari staða.
En í þéttbýli myndi fólk væntanlega
hlusta á aðrar stöðvar sem við mynd-
um nýta okkur. Svo höfum við sír-
enukerfi og annaö til að láta fólk vita.
Samt sem áöur er þetta mjög alvar-
legt og í kringum RÚV hefur verið
byggt sérstakt öryggiskerfi. En þetta
eru tæknileg eða mannleg mistök og
við verðum að muna að öll mann-
anna verk geta bilað.“
Hörður Vilhjálmsson, fjármála-
stjóri RÚV, segir að enn sé verið að
rannsaka orsakir bilunarinnar.
„Veiturafmagnið fór ekki af en það
var höfuðrofi sem sló út í rafmagns-
töflunni. Það hafði þau áhrif á svo-
kallaða órofna straumfæðingu, -sem
á að vera varaafl, að hún setti dísil-
stööina ekki í gang sem á aö halda
útsendingu uppi þótt veiturafmagnið
fari af. En það er verið að rannsaka
hvemig þetta gat gerst, því þetta átti
ekki að geta gerst.“
Það var ekki rétt sem kom fram í
DV í gær aö bilun sem þessi hafi aldr-
ei orðið áður. Hið rétta er að svona
lagað hefur ekki gerst eftir að RÚV
flutti í Efstaleiti.
-ns
Slökkvilið Reykjavíkur tók nýjan dælubíl í notkun í síðustu viku. Brunabill-
inn verður svokallaður útkallsbíll númer eitt hjá slökkviliðinu. Hér er um
að ræða fjögurra drifa bil, útbúinn ýmsum björgunartækjum. Hann hefur
vatnsgeymi fyrir um 2 þúsund litra af vatni en getur dælt um 3.500 lítrum
á minútu. Bifreiðin kostaði um 20 milljónir króna fyrir utan virðisaukaskatt.
Frá vinstri á myndinni eru Þórir Jónasson brunavörður, Friðrik Þorsteins-
son varðstjóri og Einar Gústafsson aðalvarðstjóri. DV-mynd S
Starfsfólk Landspítalans:
Fær útborgað
samkvæmt venju
- þóttþaðnotiekkistinipilklukkurnar
Starfsfólk Landspítalans fær út-
borgað eins og vanalega um mánaða-
mótin þrátt fyrir að það neiti enn aö
nota þær stimpilklukkur sem settar
hafa verið upp.
Starfsfólkið átti að byrja að stimpla
sig inn 1. nóvember síðastliðinn en
hefur hingað til neitað að gera það.
Um síðustu mánaöamót kom til
greina að greiða fólkinu eingöngu
dagvinnu en fallið var frá því og það
sama veröur uppi á teningnum nú.
Pétur Jónsson, framkvæmdastjóri
stjórnunarsviðs Ríkisspítalanna,
segir að starfsfólkið hafi í engu breytt
afstöðu sinni til stimpilklukknanna.
Bréf voru send deildarstjórum um
síðustu mánaðamót og fundir hafa
verið með trúnaðarmönnum og
verkalýðsfélögum en það hefur ekki
haft áhrif.
„Reykingabannið er að skella á
núna svo það er kannski nóg mæða
fyrir fólkið. En þetta er náttúrlega
orðin mjög kómísk staða og asnaleg
en við ætlum að fara hægt í málið,
alla vega fram yfir áramót," segir
Pétur. -ns
Fjárlög:
Niðurgreiðsla loðdýra-
fóðurs 32,5 milljónir
Við þriðju umræðu fjárlaga á Al-
þingi lagði meirihluti fjárveitinga-
nefndar til að inn á fjárlög kæmi nýr
hður sem heitir: Niðurgreiðsla fóö-
urs í loðdýrarækt. Til þessa skal
veita 32,5 milljónir króna.
Þá er á fjárlögum Uður sem heitir
Endurgreiðsla gjalda í landbúnaði og
eru veittar 475,5 milljónir króna til
þessarar endurgreiðsíu.
-S.dór
Þórólfur Matthíasson lektor:
Aukinn frítími bænda alfarið
á kostnað neytenda
- flárfestingar og tæknivæðing 1 landbúnaði hafa ekki skilað sér í lægra vöruverði
Þrátt fyrir aukna hagræðingu og
tæknivæðingu í íslenskum land-
búnaði á undanfórnum árum hefur
það ekki komið fram í lækkandi
vöruverði. Hins vegar hafa neyt-
endur orðið aö borga nýju tækin
dýrum dómi enda er hluti þess
verðs sem þeir greiða fyrir land-
búnaðarvörur til kominn vegna
fjárfestingarkostnaðar búanna.
Svo
dæmi sé tekið má gera ráð fyrir að
það verð sem neytendur borga fyr-
ir lambakjöt sé allt að 10% of hátt
vegna skekkju í verölagsgrundveh-
inurn.
í grein sem Þórólfur Matthíasson,
lektor í hagfræði við HÍ, ritaði ný-
verið í Vísbendingu kemur fram
hörð gagnrýni á þær reiknireglur
sem sexmannanefndin fer eftir þeg-
ar hún ákvarðar verð til bænda.
Fram kemur í greininni að þessar
reiknireglur fylgja að óverulegu
leyti raunverulegri kostnaðarþró-
un við framleiðsluna. Segir hann
reglurnar byggjast fyrst og fremst
á „hyggjuviti“ ráðuneytis- og fram-
leiösluráðsmanna og hagsmunum
bænda.
í samtah við DV sagði Þórólfur
að í verðlagsgrundvelUnum væri
nánast ekkert tillit tekið til þeirrar
framleiðniaukningar sem hljóti að
hafa orðið í landbúnaöinum í kjöl-
far mikiUar tæknivæðingar á Uðn-
um árum. Af því mætti ætla að fjár-
festingarnar hefðu ekki haft neina
hagræðingu í fór með sér né vinnu-
tímastyttingu hjá bændum.
„Þetta er fráleitt og óeðlilegt. Svo
virðist vera sem bændur geti
ákveðið alfarið sjálfir það verð sem
þeir fá greitt fyrir framleiðsluna.
Það virðist enginn líta yfir reikn-
inga þeirra með gagnrýnum aug-
um.“
Þórólfur segir að sé gengið út frá
því að tæknivæðingin til sveita síð-
astliðin 20 ár hafi skilað árlega um
2% framleiðniaukningu þá hefði
það átt að skila sér í 33% færri
vinnustundum og leiöa til 15%
minni kostnaðar. Og þó einungis
væri reUmaö með 1% framleiðni-
aukningu þá ætti það að hafa í fór
meö sér 8% minni kostnað.
Þórólfur veltir þeirri spumingu
upp hvort neytendur margborgi
ekki aukinn fritíma bænda sem
komið hefur tU vegna vélvæðingar-
innar. Hann segir að sú vinnutíma-
stytting sem gera mætti ráð fyrir
með aukinni hagræðingu hafi ekki
komið fram vegna slaklegs eftir-
rekstrar þeirra sem taka á móti
búreikningum.
„Neytandinn tekur i raun fullan
þátt í fjármagnskostnaðinum en
nýtur einskis í aukinni framleiðni.
Það er því ekki undarlegt að inn-
flutningur og sala á búvélum hafi
verið arðvænlegur atvinnuvegur á
undangengnum árum,“ segir Þór-
ólfur.