Dagblaðið Vísir - DV - 28.12.1990, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 28. DESEMBER 1990.
15
Efla þarf siðgæði í stjómmálum:
Loddarar ráða ferðinni
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra. - „Hann talar alltaf eins
og hann standi utan og ofan við allt“, segir greinarhöf. m.a.
Pólitísk umræöa hefur verið meö
líflegasta mótí aö undanförnu.
Bráöabirgöalög á BHMR og þjóðar-
sátt hafa verið svo samtvinnuð að
helst er aö skilja á mektarmönnum
samfélagsins aö þetta tvennt sé eitt
og hið sama. Sjálfstæðismenn ætl-
uöu reyndar aö greina þarna á
milli, en samkvæmt skoðanakönn-
unum síðustu daga er ljóst aö
landsmönnum fundust þeir ekki
trúverðugir.
Það skein nefnilega alltaf í gegn
aö sjálfstæðismenn voru í reynd
ekki á móti lagasetningu á BHMR
nema þá kannski Ragnhildur
Helgadóttir - vandiæting hennar
var hrein og sönn. Pólitískt upp-
hlaup þeirra Davíös og Þorsteins
rann því út í sandinn. Þeir voru
kallaðir inn á teppið hjá VSÍ og
húðskammaðir og í þingliði sjálf-
stæðismanna kraumar óánægjan
vegna glópsku þeirra. - Andstæð-
ingar sjálfstæðismanna hlakka yfir
óförunum og tauta í barminn. „Þar
kom að því að fólk sá hið rétta eðli
Davíðs Oddssonar."
Eitt sést mönnum yfir
í öllum þessum hamagangi sést
mönnum yfir eitt mjög mikilvægt
atriði. Hneisa alþingis hefði ekki
orðið minni ef lögin hefðu verið
sett á alþingi í stað þess aö þau
voru sett utan þings! Hneisan hefði
þvert á móti orðið ennþá meiri ef
lögin hefðu verið samþykkt af þing-
heimi.
Á sjálfstæðismönnum er helst að
skilja að þeir hefðu glaöir viljaö
mæta sérstaklega til þings, ef þeir
hefðu fengið að vera með í ó-
svinnunni.
Umræðan að undanförnu hefur
verið mjög gagnleg. Upp úr stendur
þó að Einar Oddur „bjargvættur“
staðfesti í viðtali við sjónvarpið aö
KjaUarinn
Hallgrímur Hróðmarsson
kennari í MH
aðilar vinnumarkaðarins sömdu
um það við ríkisstjórnina aö hún
sviki gerða samninga við BHMR.
Sennilega hefur það gerst nóttina
fyrir undirritun VSÍ/ASÍ sam-
komulagsins. Þetta var staðfest
með „handsali" milli aðila. En
hvérjir fleiri voru viðstaddir þarna
um nóttina aðrir en Einar Oddur
og Ólafur Ragnar? Það er spurning
sem brennur á vörum margra
þessa dagana. Ég er þeirrar skoð-
unar að þarna hafi meðal annarra
verið Þórarinn V. Þórarinsson og
Ásmundur Stefánsson eða „Þór-
mundur sjálfur" eins og þeir lags-
bræður eru gjarnan kallaðir nú.
Hvað var handsalað?
Samkvæmt ummælum Einars
Odds „bjargvætts" var samið um
það þessa nótt að „allir ættu að sitja
við sama borð“ og að „engir ættu
að fá meira en launþegar í ASÍ“.
Er þetta ósanngjamt? Þjóðarsátt
hlýtur að fela í sér að allir leggja
eitthvaö af mörkum - ekki satt?
En þetta er ekki svona einfalt.
Það sátu ekki allir við þetta marg-
nefnda borð þegar samningurinn
var gerður. Og það sjá allir hversu
ruglað það er þegar A gerir fyrst
samning við B og gerir síðan samn-
ing við C (að B fjarstöddum) um
að svíkja samninginn við B. Þetta
er algjör óhæfa og mikil óhæfa er
að forseti íslands skuli vera ginnt-
ur til að skrifa upp á þetta.
Ég vil endurtaka það sem ég sagði
áður: Hneisan hefði samt orðið
meiri ef þessi ólög hefðu verið sam-
þykkt á Alþingi.
Eftirfarandi ummæli voru höfð
eftir Steingrími Hermannssyni í
Morgunblaðinu þann 19. ágúst sl.:
„Það eru að minnsta kosti tvær ef
ekki þijár ríkisstjórnir búnar að
lofa BHMR samanburði við kjör á
almennum markaði en hafa ekki
staðið við það.“
í sama viðtali sagði hann: „... ég
vil að þessi samanburður sé gerð-
ur“. Hvílíkur loddaraskapur! Hann
talar alltaf eins og hann standi utan
og ofan við allt. En í barnslegu sak-
leysi sínu missir hann út úr sér
óborganlegar athugasemdir.
Ég hafði lengi von
Eg hef áður lýst' því í grein í DV
hve vonbrigði mín urðu mikil þeg-
ar ráðherrar Alþýðubandalagsins
tóku þátt í svikunum gegn BHMR.
Það var nöturlegt að sjá þessa
menn, sem hafa slegist með hávaða
og látum út af hverju málinu á
fætur öðru, sameinast um aö svíkja
gerða samninga við flestöll stéttar-
félög BHMR á einu bretti.
Þessir kumpánar ásamt Denna
og Jónunum tveimur ætluðu sko
aldeilis að klekkja á Þorsteini og
Davíð með því að rjúka í kosning-
ar. Það má vart greina á milli hver
þeirra er með lengsta pólitíska nef-
ið.
Hallgrímur Hróðmarsson
„En hverjir fleiri voru viöstaddir þarna
um nóttina aörir en Einar Oddur og
Ólafur Ragnar? Það er spurning sem
brennur á vörum margra þessa dag-
ana.“
Er verið að endurvekja átthagafjötrana?
Á 14. öld voru í gildi þær reglur í
dönskum sveitum að vinnufólk á
óðalsbýlum skyldi vera fastbúandi
á þeim býlum sem það fæddist á.
Það var litið á þetta fólk sem hluta
af áhöfn býhsins og gekk það kaup-
um og sölum með því.
Þetta var kölluð átthagaánauð.
Síðar, eða árið 1733, voru sett lög
í Danaveldi sem bundu búalið til
að staðfestast á fæðingarbúi sínu.
Þetta var gert til þess að sporna við
vaxandi fólksflutningum úr sveit-
unum og óðalsbændur vildu
tryggja sér nægilegt og ódýrt
vinnuafl. Þetta voru átthagafjötrar
og þannig byggðastefna þess tíma.
ísland var á þessum tíma hluti af
Danmörku og dönsk lög jafnframt
íslensk.
Þessara laga mun þó lítíð hafa
gætt hér uppi á Fróni þótt veruleg-
ar hömlur væru á ferðafrelsi al-
múga, það kallað flakk og varðaði
viö lög, nema menn heföu til þess
heimild yfirvalda og yrðu sér útí
um leysingjabréf og kölluðust þá
kóngsins lausamenn.
Eymd Þórshafnar
Frá Þórshöfn er gerður út togar-
inn Stakfell. Grónir heimamenn
hafa engan áhuga á skiprúmi á
torgaranum, hafa það bæði betra
fjárhagslega og rólegra aö róa á
trilluhorninu sínu, vor, sumar og
haust, og að öðru leyti að lifa af
sínu í landi.
Stór hluti áhafnar togarans er því
aðkomumenn búsettir annars stað-
ar. Á því herrans ári 1990 ákvað
útgerð skipsins að krefjast þess af
þessum mönnum að þeir flyttu
búsetu sína til Þórshafnar eða fara
af skipinu ella. - í framhaldi af
Kjallariim
Benedikt Gunnarsson
framkvæmdastjóri
þessu voru nokkrir menn reknir
af skipinu.
Pínumynd af þjóðarskútu
Nú er togaraútgerð frá Þórshöfn
mikil raunasaga. Skip eftir skip
hafa verið gefin íbúunum af al-
mannafé og reksturinn jafnharðan
farið á hausinn.
Þetta hafa verið sannkallaðar
þjóöarskútur og ráðleysið í útgerð-
inni svo mikið að framkvæmda-
stjórinn getur ekki tekið ákvörðun
um hvort hann heldur þérar skips-
höfnina eöa þúar, samanber það
uppsagnarbréf sem einn skipverj-
inn fékk frá honum í byrjun nóv-
ember sl. þar sem skipveijinn er
þúaður í öðru orðinu en þéraður í
hinu.
Á meðan þessi útgerð er rekin af
almannafé, á minn kostnað og
þinn, lesandi góður, þá verður að
ætlast til þess að ég og þú, sem ís-
lenskir ríkisborgarar og þátttak-
endur í þessari útgerð, getum feng-
ið skiprúm á togaranum óháð bú-
setu, ef við kærum okkur um það.
Bitur reynsla hefur sannað að
togarútgerð frá Þórshöfn á engan
rétt á sér og það á að leggja hana
niður.
og hrein fjarstæða og afturhvarf til
verstu niðurlægingartíma þjóðar-
innar að ætla að neyða menn til
búsetu á þessum útjálka sem ekki
á sér viðreisnar von.
Útgerðarstaðirnir á landinu eru
of margir, fiskiskipin of mörg og
fiskvinnslurnar of margar og stór-
fyrst að ná stjórn á þessu og leggja
niður aumustu staðina. í forgangs-
hópi yrði Þórshöfn.
Það á að styrkja þá sem vilja
flytja í burt frá staðnum og skapa
þeim lífvænlega aðstöðu annars
staðar. Hinir sem geta af eigin
rammleik skapað sér lífsviðurværi
á staðnum verða þar áfram en án
meiri opinberrar framfærslu en
aðrir þegnar landsins.
Þó að þetta svæði færi í eyði, eins
og það leggur sig, þá er það aðeins
til að bjarga landinu frá meiri eyði-
leggingu og þetta sem menn vilja
kalla bakland, það verður þarna,
reiðubúið til að þjóna okkur þegar
við þurfum á því að halda. Það er
miklu, miklu meira en nægilegt
pláss á lífvænlegri stöðum á
landinu fyrir þetta fólk.
Benedikt Gunnarsson
„Ef við ætlum að lifa manneskjulegu
lífi í landinu þá verður sem allra fyrst
að ná stjórn á þessu og leggja niður
aumustu staðina. - í forgangsröð yrði
Þórshöfn.“
Heimamenn hfa af sínu þar til ar. Efviðætlumaðlifamanneskju-
þeir sjá sér hag í aö flytja í burtu legu lífi í landinu verður sem allra