Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.1991, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 11. JANÚAR 1991.
15
Rigoletto
á ríkisstyrk
Mikiö var nöturlegt að sjá blaða-
myndir af þeim góðvinunum fjár-
og menntamálaráðherra klingja
glösum eftir frumsýningu ísíensku
óperunnar á Rigoletto. Ekki þarf
að spyrja að því hvort þeir voru
boðsgestir. Og svo sem oft áður, þá
höfðu þeir boðið sér sjálfir á kostn-
að þjóðarinnar.
Þeir höfðu líka ráðist á borgar-
stjórann í Reykjavík fyrir aö vilja
ekki afhenda fiármuni borgarbúa í
niðurgreiðslu á ráðherraskemmt-
uninni í Gamla bíói. Fjármálaráð-
herra sakaði borgarstjóra meðal
annars um „menningarfiandsam-
lega afstöðu".
Hvorki fiár- né menntamálaráð-
herra virðast skilja að ef Reykvík-
inga langar að sjá óperu í Gamla
bíói þá fara þeir þangað sjálfir og
borga sig inn. Alveg eins og þeir
eru t.d. vanir að gera þegar þá lang-
ar að sjá kvikmynd í einhverju
kvikmyndahúsi borgarinnar. -
Reykvíkingar þurfa enga embætt-
ismenn til að taka af sér hvoru-
tveggja, ómakið við að fara á stað-
inn, og fé fyrir aðgöngumiða.
Hvað segir landsbyggðin?
Skyldi landsbyggðarfólki finnast
það gott hjá ráðherrunum tveimur
að peningar séu teknir af því til að
koma upp óperu í Reykjavík?
Finnst Jóni á Hvammstanga ög
Páli á Vopnafirði það „menningar-
vinsamlegt" að peningarnir sem
þeir ætluðu að nota til að borga sig
inn á sýningar leikfélaganna í sinni
heimabyggð skuli vera teknir með
sköttum og settir í ítalska óperu
sungna af Grikkja í Reykjavík?
Kjallariim
Glúmur Jón Björnsson
efnafræðinemi í HÍ
Hvar er nú allt talið í ykkur,
landsbyggðarfólk, um að pening-
arnir séu „sogaðir suður“? Þorir
ef til vill enginn að opna munninn
af því að einhver sagði að óperan
væri „menningarleg"?
Fæða fólksins
Að mínu mati er ekkert eins
„menningarfiandsamlegt" og það
að taka fé af almenningi til að út-
hluta frekasta og hávaðasamasta
„menningarhópnum" hverju sinni.
- Sú stalíniska hugsun sem liggur
að baki slíku athæfi má ekki verða
viðurkennd. Almenningur má ekki
taka því þegjandi og hljóðalaust að
Ólafur Grímsson og Svavar Gests-
son séu að velja úr það sem er
menningarlegt og noti til þess
amannafé.
Fólk vill ráða því sjálft hvaða
fæðu það neytir. Það á líka við um
andlega fæðu. Hvernig þætti fólki
t.d. að ríkið niðurgreiddi matinn
hjá grískum matreiðslumanni sem
opnaði hér veitingastað með fræg-
um ítölskum réttum og þangað
kæmu Ólafur og Svavar og ætu
ókeypis?
Væri þá „menningarfiandsam-
legt“ af borgarstjóranum í Reykja-
vík að neita að leggja fé borgarbúa
til veislunnar?
Hvað hefði Verdi sagt?
Mér heföi líka þótt fróðlegt að
heyra álit snillingsins Verdi á því
að almenningur væri neyddur til
að niðurgreiða sýningar á verkum
hans. Sjálfur var hann af almúga-
fólki kominn og hefði án efa verið
því mótfalhnn að almannafé væri
eytt í verk sín.
Ekki síst þegar sjúkrahús eru í
lamasessi vegna fiárskots og æska
landsins er látin taka á sig skuldir
vegna óhófs og úrræðaleysis fiár-
málaráðherra í ríkistekstrinum.
Hann hefði sem listamaður tæplega
orðið hreykinn af því að almúginn
væri féflettur vegna verka hans.
Menning án miðstýringar
íslendingar hafa aldrei þurft á
menningarlegri miðstýringu að
halda. Við höfum margsýnt að
menningin kemur ekki að ofan.
Hún sprettur ekki af skattfé þvi
sem valdsmenn útdeila. Hún kem-
ur að neðan. Hún kemur frá fólk-
inu.
Það besta sem ríkið getur gert er
aö láta fólkið í friði. Án fólksins og
framkvæmdagleði þess er ekkert
til sem menning getur talist. Ef að
fólkið vill ekki greiða fyrir óperur
í Gamla bíöi er fáránlegt að skylda
það til þess. Nóg gerir ríkið fyrir
til þess að draga kjarkinn og dugn-
aðinn úr fólki. - Ég man ékki til
þess að það hafi verið skylduá-
skrift að neinu því sem þjóðin er
stoltust af í dag.
Fornbókmenntirnar urðu til án
þess að einhverjir embættismenn
rökuðu saman fé af almenningi til
þess að gefa hávaðasömustu sjálf-
skipuðu listamönnunum. Mennta-
og fiármálaráðherra eru fiandsam-
legir fólkinu og á meðan svo er, eru
þeir fiandsamlegir menningunni.
Glúmur Jón Björnsson
„Og svo sem oft áður, þá höfðu þe[r boðið sér sjálfir á kostnað þjóðar-
innar.“ - Ráðherrarnir, Svavar Gestsson og Ólafur Ragnar Grímsson
klingja glösum í hléi frumsýningar á Rigoletto.
„Hvar er nú allt talið í ykkur, lands-
byggðarfólk, um að peningarnir séu
„sogaðir suður“? Þorir ef til vill enginn
að opna munninn af því að einhver
sagði að óperan væri „menningar-
leg“?“
Um hross og annan búsmala
Fyrir mörgum árum var hér á ferð
skoskur náttúrufræðingur og nátt-
úruverndarfrömuður. Fór hann
með íslenskum starfsbróður sínum
vítt um landið. Þeir voru á ferð
norður í sveitum og þar var víða,
eins og enn eru, mörg og mikil
hrossastóð. Að lokum gat sá skoski
ekki orða bundist: „Hafið þið ráð á
þessu?“
Náttúrufræðingurinn var að
spyija að því hvort landið þyldi
þann ágang sem af hrossastóðunum
hlytist, þetta berangurslega og gróð-
urveika land, sem hann haíði nú
talsvert kynnst. Varð nú fátt um
svör hjá þeim innfædda, enda ekki
viögengist undanfarna áratugi sá
plagsiður að velta því fyrir sér á
hverju landinn hafi ráð, því á ís-
landi hefur þaö verið talið eðlilegt
að lifa um efni fram á öllum sviðum.
Þetta tilvik rifiaðist upp fyrir mér
þegar ég hiustaði á viðtal í fréttum
sjónvarpsins nú um daginn.
Viðmælandi fréttamannsins var
titlaður formaður stjórnar stóð-
hestástöðvar sem verið er að reisa
í Gunnarsholti á Rangárvöllum.
Kom margt merkilegt fram í þessu
viðtali, m.a. að mikill fiöldi verð-
lausra hestastóða væri í bithögum
landsins, sunnanlands og norðan
og i gróðursnauðu hálendi. Nú var
það á formanninum að heyra að
hann hefði ekki áhyggjur af hesta-
beit sunnanlands, taldi að í Land-
eyjum væri svo mikið og gott gróð-
urlendi að það væri ekkert annað
við það að gera. Hifts vegar kynni
hann að hafa nokkrar áhyggjur af
ofbeitinni bæði norðanlands og á
hálendinu.
KjaUarinn
Benedikt Gunnarsson
framkvæmdastjóri
Landgræðsla ríkisins
Starfandi er ríkisstofnun sem
hefur því hlutverki að gegna að
standa vörð um gróður landsins og
að græða upp þau landsvæði sem
við erum búnir að eyðileggja með
1100 ára misþyrmingu. Forsvars-
maður þessarar stofnunar er titlað-
ur landgræðslustjóri. Ég veit ekki
betur en að hann sé góður mál-
svari náttúruverndar og heiðvirð-
ur embættismaður og enginn tví-
skinnungur í hans embættisstörf-
um.
Það væri ekki um neinn tvískinn-
ung að ræða ef formaður stjórnar
stóðhestastöðvarinnar og land-
græðslustjóri væri ekki einn og
sami maðurinn.
Landgæðin á Suðurlandsundir-
lendinu, Árnes- og Ragnárvalla-
sýslum, eru það mikil að þar væri
hægt að fullnægja þörfum milljón
manna a.m.k. fyrir mjólkur- og
kjötafurðir og meira þegar ein-
hvert raunhæft skipulag er komið
á framleiðslu landbúnaðarafurða á
íslandi.
Þessi héruð liggja betur við
mörkuðum en nokkur önnur, og
með því að þétta byggðina þarna, á
þessu strjálbýla svæði, er hægt að
mynda menningarlegt samfélag í
næsta nágrenni við þá viðburði
sem höfuðborgin býður upp á og
að auki að gera landbúnaðinn sam-
keppnishæfari en hann er nú.
Að græða landið
Árangursríkasta aðferðin við að
bæta gróðursnautt landið er að
vinna að því skipulega að flytja
þessa framleiðslu frá haröbýlum,
einangruðum og gróðurvana hér-
uðum til þessa gósenlands, sem að
mati formanns stjórnar stóðhesta-
stöðvar er tilvalið til að láta hrossa-
stóð rótnaga, stóð sem ekki er
grundvöllur fyrir að afsetja fyrir
nokkurt verð, óþarft og einskis
virði.
Þegar veikbyggður gróður fær
frið fyrir ágangi bænda og búsmala
þá blómstrar hann og nær sér á
örskotstíma.
Þetta hefur sannast á Horn-
ströndum og þýðir ekki lengur að
berja hausnum við steininn.
Það er langt í frá að vera í lagi
að misnota landið okkar á þann
hátt að láta hrossastóð, sem engum
er að gagni, naga bestu landbúnað-
arsvæðin á meðan hokrað er við
mjólkur- og kjötframleiðslu í harð-
býlustu og viðkvæmustu héruðum
landsins. Þetta er verðugt verkefni
fyrir þá stofnun sem kennd er við
landgræðslu.
Benedikt Gunnarsson
„Það væri ekki um neinn tvískinnung
að ræða ef formaður stjórnar stóð-
hestastöðvarinnar og landgræðslu-
stjóri væri ekki einn og sami maður-
inn.“

Mikill fjöldi verðlausra hestastóða er í bithögum landsins, sunnanlands og norðan.