Dagblaðið Vísir - DV - 19.01.1991, Blaðsíða 13

LAUGARDAGUR 19. JANÚAR 1991.
13
Hekla fræg að endemum:
Fordyr helvítis
- héldu útlendir miðaldamenn
í bókinni Heklu eftir Sigurö Þór-
arinsson eru raktar margar sagnir
sem spunnist hafa um Heklu og þar
á meðal tengsl hennar við myrkra-
höfðingjann sjálfan. Upphafskafli
bókarinnar er sagnfræðUeg úttekt
á Heklu:
í Siðaskiptannál Jóns Gizurar-
sonar er þess getið að þegar Gizur
Einarsson, síðar Skálholtsbiskup,
kom til Kaupmannahafnar 1540
haíi hann gengið á fund Danakon-
ungs, er þá var Kristján þriðji, og
„þótti Gizuri kóngur spyrja sig
margra óþarfa hluta, sérstaklega
um Heklufjall“.
eilífur eldur, sem þjáir sálimar,
þegar hann sér með eigin augum
þann eld, sem nú hefur verið um
rætt?“
Ömurleg óp og
háværir kveinstafir
Seinna í kaflanum segir Sigurð-
ur: Nær fjórum öldum eftir að Her-
bert skrifaði bók sína skrifar lækn-
irinn Caspar Peucer: „Upp úr botn-
lausri hyldýpisgjá Heklufells, eða
öllu heldur neðan úr Helvíti sjálfu,
berast ömurleg óp og háværir
Frá Heklugosinu 1947. - Sigurður Þórarinsson á vettvangi.
Þessi frásögn er táknræn um það
hversu ólíkum augum innfæddir
og erlendir litu Heklu fyrr á öldum.
Ekkert íslenskt eldfjall hefur hlotiö
erlendis slíka frægð að endemum
sem Hekla. Eftir að hún vaknaði
af alda svefni árið 1104 og gaus í
fyrsta sinni að mönnum ásjáandi,
leið ekki á löngu þar til feikilegar
sögur tóku að berast af henni út
um allan hinn kaþólska heim, og
varð það brátt almannarómur að
þar væri að finna aðalinngang hel-
vítis, eða jafnvel helvíti sjálft.
Benda líkur til þess að Cisterci-
ensamunkar hafi af ásettu ráði
breitt þessa skoðun út, til þess að
hræða syndaseli af villandi vegi
með áþreifanlegri sönnunun fyrir
hinum vörmu vistaverum.
kveinstafir, svo að heyra má þann
harmagrát í margra mílna íjarð-
lægð. Kolsvartir hrafnar og gamm-
ar eru á sveimi kringum þetta fjall
og eiga þar hreiður sín. Þar er að
finna port Helvítis, því það er fólki
kunnugt af langri reynslu, að þegar
fólkorrustur eru háðar, eða stofnað
til blóðbaðs einhvers staðar á jarð-
arkringlunni, heyrast þaðan skelfl-
leg org, grátur og gnístran tanna.“
Kældir á hafísnum
Flestu má venjast, e.t.v. einnig
hitanum í Heklu, en myrkrahöfð-
inginn hefur slegið varnagla við
því. í ferðabók Frakkans De la
Martiniere, prentaðri 1675, eru les-
endur fræddir um það, að djöfull-
inn dragi sálir fordæmdra af og til
út úr eldum Heklu og kæli þær á
hafísbreiðunum undan ströndum
íslands.
- Allt fram á 19. öld eimdi víða
erlendis af hjátrú varðandi Heklu,
og fram á okkar daga hefur mátt
heyra Svía segja manni að fara til
fjandans með orðunum: Dra át
Hácklefjáll.
-JJ
Heimild: Hekla eftir Sigurð Þórarinsson.
USTAR í HÓLF 0G GÓLF
ILOFTIÐ
Við hjá Listasm íði sf. bjóðum þér iista af öllum á sama svip, sérsmíðum við fyrir þig.
stærðum og gerðum. - Ef iistinn í gamla húsinu Eigum á lager mikið úrval lista.
er skemmdur eða þarf að endumýja, en halda Einnig bjóðum viö flaggstangir úr tré
Okkur er margt til lista lagt
LISTASMÍÐI SF.
SÚÐARVOGI 9- 104 REYKJAVlK
SÍMAR 679.133 OG 985-32532
Fjórhjóladrifinn
SUZUKI SWIFT
Suzuki Swift 4x4 er sérlega glæsi-
legur og rúmgóður bíll með sí-
tengdu fjórhjóladrifi og aflmiklum
en umfram allt sparneytnum vél-
um. Um tvær gerðir af Suzuki
Swift 4x4 er að velja. 3ja dyra með
1,3 L 66 ha vél og 4ra dyra með
1,6 L, 16 ventla 91 ha vél.
• Til afgreiðslu strax.
• Komið og reynsluakið.
Verð: 3ja dyra GL kr. 869.000
4ra dyra GLX kr. 1.092.000
Opið mánud.-föstud. 9-18.
Laugard. 13-16.
$ SUZUKI
SUZUKIBILAR HF.
SKEIFUNNI 17 ■ SlMI 685100
Sálirvantrúaðra
brunnu í Hekluvíti
í elstu skráðu heimildinni um
Heklugos, Bók undranna, frá því
um 1180, sem samin var af Herbert
kapelláni í klaustrinu Clairvaux,
segir svo um Heklu: „Hinn nafn-
frægi eldketill í Sikiley, sem er kall-
aður strompur Vítis, - hann er, að
því er menn fullyrða, eins og smá-
ofn í samanburði við þetta gífur-
lega Víti.“ Það er sigurhrómur í
orðum hins fróma munks er hann
heldur áfram: „Hver er nú svo
þverbrotinn og vantrúaður, að
hann vilji ekki trúa því, að til sé
Skíðaiðkendur, athugið!
Bjóðum ódýrar passamyndir í
skíðapassa. - Verð aðeins kr. 500,-
MÍNÚTUMYNDIRp Lækjartorgi