Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.1991, Blaðsíða 2

2
ÞRIÐJUDAGUR 7. MAÍ 1991.
Fréttir
Leyf i ekki frekari inn-
flutning landbúnaðarvara
- en felst 1 tilboðinu til EB, segir Halldór Blöndal landbúnaðarráðherra
Búvörusamningur só sem forveri
þinn skrifaði undir með fyrirvara
um samþykki Alþingis mun
óbreyttur kosta ríkissjóð um 35
milljarða á næstu árum. Finnst þér
forsvaranlegt að eyða svo miklum
Qármunum til jafnfómennrar at-
vinnugreinar?
Við stefnum að því að til þess
niðurskurðar komi sem felst í bú-
vörusamningnum sjálfum og eins
og frá honum var gengið. Eg hef
ekki farið yfir þær tölur sem liggja
á bak við búvörusamninginn eins
og þú lýsir honum og er á þessari
stundi ekki reiðubúinn til þess að
staðfesta að þær séu réttar. Ég er
heldur ekki reiðubúinn að lýsa því
yfir hvort ég muni leggja annað til
en samið var um eða hvað ég muni
leggja til. Ég geri þó ráð fyrir því
að min sjónarmið séu ekki öll þau
sömu og forvera mins.
Hvaða breytingar vilt þú gera á
búvörusamningsdrögunum?
Búvörusamningurinn er bind-
andi að því leyti sem tekur til nið-
urskurðarins og fyrirframgreiðslu
til bænda. Það er á hinn bóginn
spuming hvernig tekið verður á
þáttum sem varða framleiðslu,
sérstaklega slátrun og meðferð á
búvörum. Ég geri ráð fyrir því að
vera kominn eitthvað nær niður-
stööum um þá hluti með haustinu.
Ég tel nauðsynlegt að bændur hafi
sem rúmastar hendur til þess að
ná fram þeim markmiðum sem í
samningnum felast og tel að mitt
hlutverk hljóti fremur að vera að
greiða fyrir því en stjórna ofan frá.
Annars er mjög hættulegt að fara
með tölur í þessu sambandi.
Alþýðuflokkurinn vill skera kostn-
að vegna búvörusamningsins niður
um minnst 5 milljarða. Hver er af-
staöa þin til þessa?
Alþýðuflokkurinn átti sæti í
þeirri ríkisstjórn sem gerði þennan
búvörusamning. Ég hef enn ekki
rætt þaö við Alþýðuflokkinn hvaða
hugmyndir hann hefur til að ná
fram 5 milljarða spamaði. Það er
of snemmt að spyija menn hvemig
þeir ætla að bregðast við viðkvæm-
um málum sem varða heila starfs-
stétt eftir aðeins vikusetu í ráðu-
neytinu.
Ætlar þú að framfylgja stefnu
Alkýðuflokksins i landbúnaðar-
málum?
Ég veit ekki hver hún er.
Víst þykir að frjáls sala á fullvirðis-
rétti i sauðfjárrækt muni ekki leiða
til þess samdráttar sem gert er ráð
fyrir í búvörusamningsdrögunum.
Munt þú standa í vegi fyrir þeim
flata niðurskurði sem búvöru-
samningsdrögin gera ráð fyrir eða
ætlar þú að hægja á framkvæmd
niðurskurðarins?
Það er óhjákvæmilegt að standa
við samninginn að fullu og öllu að
þessu leyti.
í búvörusamningsdrögunum er
ekkert tekið á milliliðakostnaðin-
um i verðmyndun landbúnaðar-
vara, hjá sláturhúsum og dreifinga-
raðilum. Munt þú taka ó þeim mál-
um?
Það er óhjákvæmilegt aö veita
meira aðhald og koma í veg fyrir
að afuröastöövar landbúnaðarins
geti gengið út frá sjálfvirkum
greiðslum til sín, hvemig sem allt
veltist. Það er ekki hægt að búast
viö aö bændur sætti sig við þær
auknu rekstrarkröfur sem felast í
búvörusamningnum meðan þjón-
ustufyrirtæki þeirra geta leikið
lausum hala. Það gengur ekki upp.
Hvernig munt þú beita þér til að
knýja fram samkeppni hjá bændum
og milliliðum i búvöruframleiðsl-
unni?
Búvörusamningurinn og ný við-
horf munu valda því að bændur
athuga hvort hagkvæmt kunni aö
Yfirheyrsla
Haukur L. Hauksson
og Kristján Ari Arason
þykja að setja á stofn lítil sláturhús
eins og voru hér einu sinni. Þannig
væri hægt að lengja sláturtímann
og koma því þannig fyrir að heima-
fólkið sjálft gæti gengið að slátur-
störfunum. I stórum sláturhúsum
er eð mestum hluta ráðið óvant
fólk frá ári til árs en í minni húsum
mundu vanir menn ganga að
hverju verki. Það mundi lækka
sláturkostnaðinn verulega auk
þess sem um veruleg búdrýgindi
yrði að ræða fyrir bænduma sjálfa
og þeir færðust nær markaðnum.
Með slíkri þróun geta bændur
raunverulega lækkað verðið á
sinni framleiðslu án þess að það
bitni á launatekjum þeirra.
Nefnd sem forveri þinn í róðherra-
stóli skipaði hefur lagt til að mjólk-
urbú yrðu sameinuð i eitt stórt fyr-
irtæki. Ert þú sammála því sjónar-
miði?
Ég sé ekki alveg rökin með þessu.
Litlar rekstrareiningar eins og á
Húsavík og á Sauðárkróki standa
vel undir sér. Hvers vegna á að
banna bændum að reka slík mjólk-
ursamlög ef þau era samkeppnis-
fær og standa undir sér?
Sú skoðun á sér marga fylgismenn
að heimila eigi innflutning á land-
búnaðarvörum til að tryggja heil-
brigða samkeppni sem síðan leiddi
til aukinnar hagræðingar, minni
ríkisútgjalda og lægra vöruverðs.
Ert þú fylgjandi henni?
Það er verið að tala um það í
tengslum við evrópska efnahags-
svæðiö að til geina komi að flytja
inn suöur-evrópskar landbúnaðar-
vörur. Þetta hefur verið rætt í sam-
hengi við þá miklu hagsmuni sem
við höfum með lækkun tolla á sjáv-
arafurðum hjá EB. Aö öðru leyti
hefur ekki komið til tals að leyfa
innflutning á þeim landbúnaðar-
vörum sem við framleiðum sjálfir.
Ég hef ekki í hyggju að leyfa þann
innflutning. Bændur hér hafa búið
við mjög miðstýrt sölu- og fram-
leiðslukerfi þannig að þeir hafa
ekki getað komið við þeirri hag-
ræðingu sem þeir hafa sjálfir vilj-
að. Aðeins af þeirri ástæðu era
spurningar um frekari innflutning
ótímabærar. Þessar vörur eru mjög
niðurgreiddar erlendis þannig að
um fríverslun yrði ekki að ræða.
Við þurfum aö koma framleiðslu
og markaðssetningu landbúnaðar-
vara á nútímalegan grundvöll áður
en við tölum um aðra hluti.
Þú leyfir þá ekki innflutning á kjöti
og mjólkurvörum?
Nei, það er ekki á dagskrá.
í nýgreinum sem bændum hefur
verið beint inn á í stað hefðbund-
inna búgreina, meðal annars fyrir
tilstilli opinberra sjóða, hefur verið
mikið af gjaldþrotum. í fískeldinu
nema gjaldjirotin milljörðum
króna. Hvernig hyggst þú taka á
þessum málum?
Ég er að láta gera úttekt á fiskeld-
inu sem ég vonast til að liggi fyrir
mjög fljótt. Ég óttast að ýmis fyrir-
tæki, sem nú era í rekstri, eigi ekki
fyrir breytilegum kostnaði. Það er
óhjákvæmilegt að taka af skarið í
þessum efnum. Þær leiðir, sem
hafa verið valdar fram að þessu,
hafa verið dýrar og ekki gengið
upp. Við verðum að horfa á það
mál frá nýju sjónarhorni og til-
lagna þar um er bráðlega að vænta
frá mér.
Munt þú skera á þau beinu tengsl
sem eru milli ráðuneytisins og
hagsmunasamtaka bænda í gegn-
um Búnaðarfélagið?
Ég hef ekki næga reynslu af sam-
skiptum ráðuneytisins og Búnað-
arfélagsins til að geta talað um
svona hluti af þekkingu.
Félag hrossabænda hefur farið
fram á að fá þá peninga sem fara
til hrossaræktarmála beint og milli-
liðalaust til sín í stað þess að fá þá
í gegn um Búnaðarfélagið. Þessar
hugmyndir vöktu ekki mikla lukku
hjá forvera þínum í starfí. Hvernig
munt þú bregðast við?
Ég veit ekkert um þetta tiltekna
mál.
Strangar reglur eru í gildi um inn-
flutning gæludýra. Undanþágur
virðast hafa verið veittar frá þess-
um reglum, til dæmis þar sem
sendiráð og erlendir forstjórar eiga
i hlut? Verða þessar undanþágur
endurskoðaðar?
Það finnst mér sjálfsagt að gera.
Vilt þú halda völdum landbúnaðar-
róðuneytisins á þeim sviðum sem
gætu alveg eins fallið undir um-
hverfisráðuneytið. Þar tölum við
um Landgræðsluna og Skógrækt
ríkisins.
Skógræktin er að hluta til oröin
búgrein. Ég tel bæði faglegt og eðli-
legt að þessar tvær stofnanir heyri
undir landbúnaðarráðuneytið. Ég
sé ekki alveg rökin fyrir annars
konar skipan mála.