Dagblaðið Vísir - DV - 21.05.1991, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 21. MAÍ 1991.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÚNSSON
Fréttastjóri: JONAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsinaar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SIMI (91 )27022 - FAX: (91)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1100 kr.
Verð í lausasölu virka daga 105 kr. - Helgarblað 130 kr.
Ráðizt á heilsuhæli
Ef Náttúrulækningafélagið fylgir eftir uppsögn starfs-
fólks með lokun heilsuhælisins í Hveragerði, mun koma
í ljós, að þjóðfélagið þarf meira á hælinu að halda en
það á þjóðfélaginu. Þá verður farið að leita að sökudólg-
um uppákomunnar, sem varð í kerfmu í síðustu viku.
Fyrir Náttúrulæknifélagið er eðlilegast að nota þetta
tækifæri til að stefna að samstarfsslitum við ríkisvaldið
og breyta heilsuhælinu í heilsuhótel, þar sem erlendir
heilsuleysingjar geta fengið að borga fyrir heilsubót,
sem er meiri en fæst víðast annars staðar í kerfmu.
Einnig er brýnt, að Náttúrulækningafélagið höfði mál
gegn Læknafélaginu, sem hefur nú hafizt handa í annað
sinn síðan það rak Sigvalda Kaldalóns úr félaginu sæll-
ar minningar. Tímabært er að fara að sækja einokúnar-
félög stétta til skaðabóta fyrir brottrekstrarhótanir.
Læknafélagið hefur hótað félagsmönnum brott-
rekstri, ef þeir sæki um störf á hælinu. Ef þetta ofbeldi
félagsins stenzt gagnvart lögum, er brýnt að setja lög á
Alþingi, sem banna slíkt ofbeldi stéttarfélaga. Það eru
fleiri en læknar, sem verða siðblindir í félagsskap.
Ágreiningur lækna hæhsins við hjúkrunarstjóra og
hælisstjórn byggist á yfirfærslu AA-áfengisvarna á ofát,
svo sem gert er í svoköhuðum OA-samtökum. AA-
aðferðin er raunar áhrifamesta og gagnlegasta lækn-
ingaaðferð, sem tekin hefur verið í notkun hér á landi.
Vísindalega séð verður AA-aðferðin ekki talin vera
fyllilega sönnuð, þótt nærri fari. Meiri óvissa er um
OA-yfirfærsluna, en hún er hættuminni en margt annað
og ætti að njóta velvildar vafans. Að líkja þessum að-
ferðum við kukl er hroki úr læknum, sem Utið kunna.
Ef gera ætti fulla sönnunarkröfu á hendur öllum
aðferðum við lækningar, er ljóst, að Bláa lónið á sér
enga framtíð í kerfinu. Ef á að gera slíka kröfu á hend-
ur öllum lyfjum, sem læknar vísa á, er hætt við að mik-
U hreinsun verði og ef til viU brýnni en sum önnur.
Ríkisendurskoðun hefur brotið bókhald hæhsins til
mergjar. Hvað snertir persónulegar ávirðingar hefur
hún skýrt frá, að forstjórinn noti dýran forstjórabíl og
hafi mikinn símakostnað. Ennfremur, að starfsfólk fái
að borða í mötuneyti hæhsins og kaupa þaðan mat.
Ef ekki er um annað að ræða af shku tagi, ætti Ríkis-
endurskoðun að færa hehsuhæUnu skrautritað skjal
fyrir að vera til fyrirmyndar í skorti á persónulegri
græðgi þess fólks, sem ber félagslega ábyrgð á rekstri
heilsuhælis Náttúrulækningafélagsins í Hveragerði.
Stóra málið í þessu dæmi er íjármögnun stofnkostn-
aðar. Um hana hefur lengi verið Uallað í daggjaldanefnd
og hafa menn ekki verið á eitt sáttir um þá málsmeð-
ferð, sem hefð er komin á eftir mörg ár og áratugi. Hún
hefur hingað til ekki verið taUn glæpsamleg.
Sjúkrahús í eigu ríkisins fá fé tU stofnkostnaðar á
íjárlögum ríkisins. Þess vegna er stofnkostnaður þeirra
ekki reiknaður til daggjalda. Stofnkostnaður við upp-
byggingu hælisins í Hveragerði er hins vegar ekki á fjár-
lögum, þar sem það er ekki í eigu ríkisins.
Að grunni tU er hælið í Hveragerði gjöf hugsjónafólks
tU Náttúrulækningafélagsins og árangur happdrættis
þess félags. Eftir að þrengdist um á happdrættismark-
aði hefur frekari uppbygging komið að mestu frá hinum
umdeildu viðbótardaggjöldum, sem sumir segja ólögleg.
Ef ríkið og Læknafélagið ræna hælið hefðbundnum
starfsvettvangi þess, mun þjóðfélagið tapa, en í staðinn
munu græða útlendingar, sem hafa efni á að borga.
Jónas Kristjánsson
■ .

.Svæðið norðan Kapelluhrauns virðist ekki síður vel fallið til uppgræðslu.
Verðugt verkef ni
Oröatakið: „Lengi tekur sjórinn
við“ er ekki réttnefni eins og nú
þegar er orðið ljóst. Menn eru aö
vakna til vitundar um að ekki er
síður mikilvægt að ganga vel um
utan dyra en innan. Umhverfis-
málin eru því að öölast aukinn sess
í þjóðmálaumræðunni. Víða hefir
mikið áunnist við frágang á sorpi
og skolpi. Á öðrum sviðum hallar
enn undan fæti og þrátt fyrir ára-
tuga baráttu hefir ekki tekist að
snúa vörn í sókn.
Tvö „frímerki“
Til að prófa frásagnarlist og
ímyndunaraíl.nemenda fá þeir iðu-
lega það verkefni að semja texta
við myndasögur án oröa. Um ýms-
ar myndir mætti skrifa lærðar rit-
gerðir. Ein slík er loftmynd er
Emil Þór tók yfir sveitarfélögin á
höfuöborgarsvæðinu seinni hluta
sumars fyrir sex árum. Það sem
einkum vekur athygli eru litimir í
myndinni.
I forgrunni er Kaphelluhraun í
eðhlegum gráum lit en þar fyrir
norðan tekur viö mörg hundruö
hektara svæöi sem ætti eftir öllum
sólarmerkjum að dæma að vera
hvanngrænt, en er nú nánast sem
eyðimörk er nær allt frá Reykja-
nesbraut í vestri, austur að Hval-
eyrarvatni og norður aö veginum
að KaldárseU. Gróðurtorfur á
stangU gefa til kynna að fyrrum
hafi þetta svæði verið algróið.
Tvö „frímerki“, austan í Vatns-
hUöinni við Hvaleyrarvatn stinga
í stúf við nánasta umhverfi, lýsandi
dæmi þess hverju hægt er að fá
áorkaö. Er annað reitur Hákonar
heitins Bjamasonar, fyrrverandi
skógræktarstjóra.
Fyrir nokkru var frá þvi skýrt í
fjölmiðlum að bændur í Landeyj-
um hefðu gert samning við Land-
græðsluna um uppgræðslu 400
hektara svæðis á Markarfljótsaur-
um með úlfabaunum í tilrauna-
skyni. Svæðið norðan KapeUu-
hrauns virðist ekki siður vel falliö
til uppgræðslu með þeim hætti.
Hljótt um framkvæmd
Framangreint verkefni væri til-
valiö að tengja landgræðslustörf-
um skólafólks en lög um það efni
eru frá 21. maí árið 1974. Lögunum
var síðan fylgt eftir með reglugerð
hinn 5. júní árið 1975. Samkvæmt
lögunum er heimUt að kveðja til
landgræðslustarfa a.m.k. tvo daga
á ári hvem þann nemanda sem
orðinn er 12 ára eða eldri og stund-
ar nám í skóla sem kostaður er af
KjaUarinn
Kristjón Kolbeins
viðskiptafræðingur
ríkinu að einhverju eða öllu leyti,
enda sé nemandinn hraustur og
ófatlaður. í raun ætti alls ekki að
vera ástæða til að undanskilja alla
fatlaöa. Skógræktinni, Land-
græðslunni og búnaöarsambönd-
um er gert að velja verkefni að
fengnum tillögum frá Skógræktar-
félagi íslands, Landvernd eða
skólastjóra eftir eðh verkanna. í
reglugeröinni em þessir hlutir
áréttaðir en kveðið á um að fyrir
1. mars hvert ár skuU Uggja fyrir
tillögur um verkefni og hvaða ald-
ursflokkur og skólar skuli kvaddir
til starfa á árinu. Vélavinnu,
áhaldakaup og annan tilfallandi
kostnað er leiðir af framkvæmd
laganna skal greiða úr ríkissjóði
enda verði tekin upp sérstök fjár-
veiting í því skyni.
Einhverra hluta vegna virðist
framkvæmd þessara laga fara
hljótt, hveiju sem um er að kenna.
Af og til er þó verið að blása í her-
lúðra til nýrrar sóknar, núna sein-
ast með átaki um landgræðslu-
skóga 1991 og sölu álfs SÁÁ. Sam-
kvæmt lögunum virðist fram-
kvæðið eiga að koma frá Skógrækt-
arfélagi íslands, Landvernd og
búnaöarsamböndum en ætti allt
eins að geta komið frá hverjum
þeim aðila öðrum sem teldi sig
málið varða, s.s. foreldrafélögum,
kennurum eða nemendum sem
væm sjálfsagt því fegnastir að fá
frí tvo daga á ári tU að stinga niður
rofabörð, planta trjám eða sá fræi
í mela.
Fyrir fyrsta mars á næsta ári
ættu hlutaðeigandi aðUar aö huga
að þessum málum því lögunum var
ætlað að vera annað og meira en
dauður bókstafur og vart hefir
nokkur þingmaður greitt atkvæði
gegn þeim frekar en hinni frægu
„þjóðargjöf ‘ á ÞingvöUum sumarið
1974.
Að standa við orðin
íslendingar era með afbrigðum
þrasgjarnir. Sigurmerkiö víðfræga,
sem kennt er við Churchill, er gam-
alkunnugt úr íslenskum þjóðsög-
um, þá táknaði það klippt. Flestir
ættu aö vita hvernig fór fyrir kerl-
ingunum sem deildu um hvort
klippt væri eður skorið. Staðreynd-
in er hins vegar sú að frá landnámi
hafa eyðst fjórar milljónir hektara
gróðurlendis. Þessi eyöing rekur
að mestu leyti rætur sínar til bú-
setu.
Viður var höggvinn hnnulaust til
eldiviðar og kolagerðar og í mörg-
um tilvikum treystu bændur alfar-
ið á vetrarbeit fyrir hluta fénaðar,
t.d. sauði, auk fjörubeitar. Kjarr
náði því ekki að endurnýjast. Kóln-
andi veðurfar, sjógangur, ágangur
straumvatna, skriðufóll og eldgos
eru léttvæg, þar eð þau eru ekki
ný fyrirbæri í sögunni. Stöku hér-
uð hafa þó eyðst af völdum þeirra,
samanber Þjórsárdalur og Litla-
hérað þar sem nú er Skeiðarár-
sandur.
Mestu máli skiptir að standa við
þau orð að vera öðrum þjóðum til
fyrirmyndar í umhverfismálum
eins og ráðamenn hafa iðulega
hvatt til á hátíðarstundum og þegar
horft er til framtíðar, því oft virðist
ekki miklu þurfa að kosta til, öðm
en breyttum hugsunarhætti og við-
urkenningu staðreynda.
Kristjón Kolbeins
„Samkvæmt lögunum er heimilt að
kveðja til landgræðslustarfa a.m.k. tvo
daga á ári hvern þann nemanda sem
orðinn er 12 ára eða eldri og stundar
nám í skóla...“