Dagblaðið Vísir - DV - 13.09.1991, Blaðsíða 2

2
FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1991.
Fréttir
Alvarlegur rhesus-sjúkdómur uppgötvaðist um miðja meðgöngu:
Fór sex sinnum í blóð-
skipti til Skotlands
- nýbloðskiptatæknibjargaðifostrinu
Þegar ung móðir aö norðan var
gengin 23 vikur með kom í ljós að
fóstrið var komið með rhesus-sjúk-
dóm á alvarlegu stigi. Mun fóstrið
hafa verið orðið mjög blóðlaust þegar
móðirin var send á sjúkrahús í
Glasgow í Skotlandi þar sem fram-
kvæmd voru blóðskipti á fóstrinu. í
allt voru framkvæmdar sex blóð-
skiptaaðgerðir áöur en barníð fædd-
ist og kostuðu þessar aðgeröir jafn-
margar ferðir til og frá Glasgow.
Læknar gátu ekki tjáð sig um þetta
einstaka tilfelli en fullyrt er að án
blóðskiptaaðgerðar geti konur, sem
svo er ástatt um, ekki átt börn.
Barnið, sem hér um ræðir, fæddist
á Landspítalanum 2. september sið-
astliðinn. Foreldrar þess eru Jó-
hanna Elín Jónsdóttir og Hallur
Hilmarsson frá Blönduósi. Síðari
hluta meðgöngunnar uppgötvaðist
rhesus-sjúkdómur hjá barninu og fór
Jóhanna sex ferðir til Glasgow svo
skipta mætti um blóð í því. Hélt hún
til Glasgow á þriðjudegi þar sem
blóðskiptin voru framkvæmd og kom
heim aftur á laugardegi. Þessi hring-
ur var endurtekinn fimm sinnum á
hálfs mánaðar fresti en síðustu blóð-
skiptin áttu sér stað skömmu fyrir
fæðingu. Barninu mun heilsast eftir
atvikum vei.
Vakti athygli ytra
Þessi meðferö og ferðalögin vöktu
athygli ytra en umfjöllun um hana
og mynd mun hafa birst í dagblaði í
Glasgow.
Eftir fæðingu var blóðskiptaað-
gerðunum reyndar ekki lokið en þá
voru framkvæmdar tvær blóðskipta-
aðgerðir til að hreinsa alveg mótefn-
in frá móðurinni úr blóði barnsins.
Þær aðgeröir voru framkvæmdar á
Landspítalanum.
Ástæðan fyrir því að farið var með
móðurina til Glasgow meðan barnið
var ófætt var að hérlendis er nauð-
synleg tækni til blóöskipta á fóstrum
ekki fyrir hendi. Að sögn lækna
koma tilfelli sem þessi upp á 5-7 ára
fresti og því hefur orðiö úr að mæð-
urnar hafa verið sendar utan. Nefnt
var sem dæmi að á Bretlandi væru
einungis þrjú sjúkrahús sem sinnt
gætu blóðskiptum sem þessum.
Blóðskiptin fara þannig fram að
stungið er á naflaæðina og nýju blóði
dælt í fóstrið. Áður fyrr var bóðinu
hins vegar dælt í maga fóstursins og
gafst sú aðferð þokkalega. Nýja aö-
ferðin er þó mun öruggari og betri.
Mótefni gegn blóði fóstursins
Rhesus-sjúkdómi er lýst þannig í
stuttu máli: Um 85 prósent allra
manna eru með ákveðna sameind
utan á rauðu blóðkornunum, rhes-
us-sameind. 15 prósent manna hafa
hana ekki, eru rhesus-neikvæðir.
Meðan móöirin er ekki með þessa
rhesus-sameind á blóðkornunum
getur fóstrið það aftur á móti, hefur
getað erft þann eiginleika frá föðurn-
um. Blóð streymir milli móður og
fósturs og þegar blóðkorn barnsins
fara inn í blóð móðurinnar myndar
hún ákveðið mótefni. Mótefnið frá
móðurinni berst síðan í blóð fósturs-
ins og fer að brjóta niður og skemma
blóðkorn þess. Þannig myndar móð-
irin mótefni gegn blóði eigin fósturs.
Þó að útlitið hafi verið alvarlegt
þegar sjúkdómurinn uppgötvaðist
mun blóðskiptameðferðin hafa gengið
afskaplega vel í þessu tilfelli. Reyndi
þá ekki síst á Tryggingastofnun sem
hjálpaði mikið tO að máhð leystist á
semfarsælastanhátt. -hlh
50 þúsundasti gesturinn mætti í Regnbogann í gærkvöldi til að sjá myndina Dansar við úlfa. Var honum tekið
með kostum og kynjum, fékk væna blómakörfu, sex bíómiða, áritað skjal frá Kevin Kostner, aðalleikara og leik-
stjóra myndarinnar, og matarboð. Er þetta ein mest sótta erlenda kvikmyndin sem sýnd hefur verið hérlendis.
Andri Þór Guðmundsson afhendir hér hinum heppna bíógesti, Brynhildi Þórsdóttur, glaðninginn. DV-mynd GVA
Friörik Sophusson Q ármálaráðherra um íjárlagagerðina:
Skólagjöldin inni
„Allar hugmyndir einstakra ráð-
herra og þingmanna um að eitthvað
haíi breyst í fjárlag'ágerðinni frá rík-
isstjórnarfundinum 3. september eru
á þeirra ábyrgð. Undirbúningur
frumvarpsins er nú i höndum fjár-
málaráðherra sem auðvitaö leggur
það fram á þingi,“ segir Friðrik Soph-
usson fjármálaráðherra.
Á blaðamannafundi, sem Friðrik
efndi til í gær vegna fjárlagagerðar-
innar, neitaði hann alfarið að skýra
frá einstökum ákvörðunum sem
teknar hafa verið um einstaka liði
hennar. Varðandi skólagjöldin sagði
hann þó að ríkisstjórnin hefði ekki.
breytt fyrri ákvörðun sinni um inn-
heimtu þeirra. Komi hins vegar í ljós
á síðari stigum að þaö þurfi að breyta
þessari ákvöröun þá verði það ríkis-
stjórnarinnar að breyta henni. Sjálf-
ur segist hann þó ekki sjá neina
ástæðu til þess.
Á fundinum kom fram að á næsta
ári er stefnt að því að rekstrarhalli
ríkissjóös veröi undir 4 milljörðum
króna og að lánsfjárþörfin verði um
4 milljarðar. Að teknu tilliti til auk-
inna sértekna stofnana eiga ríkisút-
gjöldin að lækka um þrjá milljarða.
Gert er ráð fyrir auknum sértekjum
og þjónustugjöldum upp á 2,8 millj-
aröa. Þá gerir fjármálaráðherra ráð
fyrir að beinar skatttekjur haldist
óbreyttar að raungildi á næsta ári.
„Nú, þegar iila árar og stíga þarf á
bremsurnar, höfum við verið að
velta því fyrir okkur hvort ekki sé
rétt að láta þá axla auknar byrðar
sem helst hafa efni á því. í því sam-
bandi horfum við til þess hóps sem
tekjuhærri er og fær endurgreiðslur.
Við höfum reiknað út fjölda dæma.
Eitt dæmið snerist um sjómannaaf-
sláttinn."
Friðrik segir enga ákvörðun hafa
verið tekna um það hvort sjómanna-
afslátturinnn verður felldur niður.
Sérfræðingar ráðuneytisins hafi hins
vegar kannað ýmis leiðir til að auð-
velda ríkisstjórninni að ná til þeirra
sem tekjulega geta tekið á sig meiri
byrðar. Hann segir stefnt að því að
minnka frádrátt þessara aðila um 1
milljarð. Sjómannafrádrátturinn sé
hluti þess dæmis.
Friðrik neitar því alfarið að skil-
greina megi auknar sértekjur sem
skattahækkun. Bendir hann á að við
álagningu skatta sé miðað við
ákveðna og almenna skattstofna, svo
sem tekjur og eignir einstakhnga og
fyrirtækja, þar sem greiðendur hafi
ekkert um þaö að segja hvert pening-
arnir renna. Þjónustugjöld séu hins
vegar greidd af þeim sem þjónustuna
nota. „Á þessu er gífurlegur mun-
ur,“ segir hann.
-kaa
Samninganefnd ríkisins:
Vill vinda ofan
af lífeyrisskuld-
bindingum
- f]árvöntunum50mi]ljarðar
„Fjárvöntunin í opinbera lífeyris-
sjóðakerfmu er upp á eina 40-50
milljarða og er hún sífellt að aukast.
Þetta takmarkar alla launagerð og
aöra starfsemi ríkisins á næstu árum
og áratugum. Það þarf ljúka þessu
kerfi sem undið hefur upp á sig í
áraraöir. í tillögum okkar er ekki
fólgin nein breyting á núverandi rétt-
indum starfsmanna ríkisins, engin
skerðing. Ef um semst er alla vega
búið að koma í veg fyrir að þessi fjár-
vöntun haldi áfram að safnast upp.
Tillaga okkar er liður í þeirri hugsun
að samræma lífeyrisréttindi allra
landsmanna," sagði Ágúst Einars-
son, formaður samninganefndar rík-
isins í samtali við DV.
Samninganefnd ríkisins setur fram
þá hugmynd í komandi kjarasamn-
ingaviðræðum að eftir 1. janúar 1993
verði allir nýir starfsmenn ríkisins
ráðnir með lífeyrisréttindi sem sam-
svara þeim sem nú eru á hinum al-
menna vinnumarkaði. Lífeyrissjóð-
ur opinberra starfsmanna tryggir
betri lífeyri en almennt gerist en fjár-
vöntun vegna þeirra skuldbindinga
hefur verið að aukast ár frá ári.
„Ef þetta kerfi hættir að vinda upp
á sig sem nemur nokkrum milljörð-
um á ári þá er mikið unnið. Það kem-
ur auðvitað aö því aö greiða þarf
þessar lífeyrisskuldbindingar og það
verður ekki gert nema með sköttum
fólksins í landinu."
Ögmundur Jónasson, formaður
BSRB, sagðist ekki hafa séð þessar
hugmyndir annars staðar en í fjöl-
miðlum og hún því ekki verið rædd
sérstaklega. Hann sagðist vilja ræða
lífey rissj óðakerfið en það væri varla
tímabært í komandi samningavið-
ræðum viöríkiogbæ. -hlh
St. Jósefsspítali gerður að hjúkrunarheimili:
Kemur eins og
reiðarslag
- segir framkvæmdastjóri spítalans
„Við vissum ekkert af þessu fyrr
en við vorum boðaðir á fund í ráöu-
neytinu á þriðjudagsmorguninn og
okkur tilkynnt þessi ákvörðun,"
sagði Árni Sverrisson, fram-
kvæmdastjóri St. Jósefsspítala.
Framkvæmdastjóri og hjúkrun-
arforstjóri spítalans voru kölluð á
fund aðstoðarmanns heilbriðisráð-
herra og ráðuneytisstjóra ráðu-
neytisins í vikunni og þeim til-
kynnt að leggja ætti spítalann nið-
ur og breyta honum í hjúkrunar-
heimili fyrir aldraða.
„Þetta tímabil er algjört svartnætti
fyrir okkur og í fljótu bragði sjáum
við ekki hvernig hægt er að fram-
kvæma þessa hluti á þennan hátt.
Það á bara að taka af okkur 120
milljónir í niðurskurð og svo er
okkur sagt að reka hjúkrunar-
heimili fyrir afganginn frá og með
áramótum.
Það hefur að vísu gengiö mikið á
í niðurskurðaráformum ríkis-
stjórnarinnar á síðustu vikum en
mér finnst það merki um slæleg
vinnubrögð að það er ekki hægt að
sjá nein fagleg rök fyrir þessu.
Ef við eigum að breyta þessu
sjúkrahúsi í hjúkrunarheimili
þurfum við náttúrlega að gera á
því heilmiklar breytingar, jafnvel
fyrir 20-30 milljónir króna. Það eitt
segir heilmikið um hvað þessar til-
lögur eru illa unnar, þetta er nán-
ast óframkvæmanlegt," sagði Árni.
-ingo