Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.1991, Blaðsíða 2

2
FIMMTUDAGUR 21. NÓVEMBER 1991.
Fréttir
Viðgerðarkostnaður Þjóðleikhússins stefnir í tvo milljarða:
Hef ur f immfaldast á
rúmum þremur árum
Upphaflega talað um 240
milljónir
Þegar rætt var um nauðsyn þess
að fara út í viðamiklar viðgerðir á
Þjóðleikhúsinu haustið 1988 var tahð
að veija þyrfti 240 milljónum til
verksins. Við afgreiðslu fjárlaga fyrir
1989 var ákveðið að veita 75 milljónir
til framkvæmdanna. Á núvirði gerir
það tæpar 100 milljónir. Hetðu þessar
frumáætlanir staðist hefði kostnað-
urinn við viðgerðirnar orðið tæplega
400 milljónir að núvirði. Miðað við
núverandi kostnaðaráætlun bygg-
ingarnefndar upp á 1,8 til 2 milljarða
er ljóst að áætlaður kostnaður við
viðgerðirnar nánast fimmfaldast á
rúmlega þremur árum.
Byggingarnefnd sækir í
fjárlög næstu ára
Ekki er ætluð króna til fram-
kvæmdanna í fjárlagafrumvarpi rík-
isstjómarinnar fyrir næsta ár en þær
hafa að mestu legið niðri síðan leik-
húsið var tekið í notkun í mars síð-
astliðnum, eftir árslokun. Á
fjáraukalögum fyrir yfirstandandi ár
er gert ráð fyrir 250 milljónum króna
til viðbótar þeim 140 milljónum sem
Qárlög heimiluðu í framkvæmdim-
ar.
Byggingarnefndin hefur lagt til við
ríkisstjómina að á næsta ári verði
veittar 100 milljónir í framkvæmd-
irnar, 200 milljónir árið 1993, 300
milljónir 1994 og 400 milljónir 1995. Á
þann hátt telur hún sig geta lokið
endurbótum og viðgerðum á húsinu.
Enn hefur ríkisstjómin enga afstöðu
tekið til þessarar tillögu.
Dæmigerö saga um opinbera
framkvæmd
Sagan á bak við endurbætumar og
viðgerðimar á Þjóðleikhúsinu er að
mörgu leyti skýrt dæmi um fram-
gangsmáta hins opinbera við fram-
kvæmdir sínar. Ráðist var út í verkið
án þess að fyrir lægi raunhæf fram-
kvæmda- og kostnaðaráætlun. Hönn-
unarvinnan hefur að mestu farið
fram á framkvæmdatímanum og ít-
rekað hefur teikningurn verið breytt.
Á sama hátt og við byggingu Perl-
unnar, Ráðhússins og Leifstöðvar
hefur skipulagsleysið kallað á auk-
inn kostnaö og tafið framkvæmdir
við Þjóðleikhúsið. Þá virðast stjóm-
völd í raun aldrei hafa tekið ákvörð-
un um hversu viðamiklar endurbæt-
umar eigi að verða. Er það enn óljóst.
Lög brotin, að mati
Ríkisendurskoðunar
í skýrslu, sem Ríkisendurskoðun
sendi frá sér fyrir rúmu ári, gagn-
rýndi hún harðlega vinnubrögðin við
Þjóðleikhúsið. Þar er fullyrt að
stjómvöld hafi ekki farið að lögum
um skipan opinberra framkvæmda,
enda hafi samstarfsnefnd á því sviði
Kostnaðurinn vegna viögerða á Þjóðleikhúsinu stefnir í að verða fimmfalt meiri en fjárveitinganefnd Alþingis samþykkti upphaflega haustið 1988. Að
sama skapi héfur umfang verskins aukist án þess að fjárveitingavaldið hafi lagt blessun sína yfir það. Upphafleg áætlun hljóðaði upp á 240 miiljónir eða
um 400 milljónir framreiknaðar. Ekki er nema ár síðan byggingarnefnd hússins áætlaði heildarkostnaðinn verða 800 milljónir en í dag stefnir hann í 2
milljarða.
ekki fengið framathuganir og áætl-
anir til umfjöllunar í tíma. Þá hafi
of skammur tími verið ætlaöur í
undirbúning og hönnun á verkinu.
Einnig gagnrýndi Ríkisendurskoðun
að ráðist var í framkvæmdir þrátt
fyrir að ekki hefði legið fyrir full-
nægjandi áætlun um hönnun, nýt-
ingu og kostnað.
Stuttu eftir að ákvörðunin um við-
gerð á Þjóðleikhúsinu var tekin reis
upp mikill ágreiningur milli þáver-
andi menntamálaráðherra, Svavars
Gestssonar, og fiárveitinganefndar
Alþingis um umfang og kostnað
verksins. Ekkert varð því af fyrir-
huguðum framkvæmdum sumarið
1989 og var þeim frestað um ár.
Fjárveitingavaldinu gefið
langt nef
Enn blossuðu deilur upp milh
menntamálaráðherra og fiárveit-
inganefndar við afgreiðslu fiárlaga
fyrir 1990. Krafa nefndarinnar var
að leikhúsinu yrði lokað í tvö ár og
framkvæmdunum lokið á þeim tíma.
Áht nefndarinnar var að kostnaður-
inn mætti ekki verða meiri en 540
milljónir eða um 650 mhljónir að
núvirði. Fram kom í máli formanns
hennar, Sighvats Björgvinssonar, að
ekki kæmi th greina að ráðast í alls-
heijarendurbætur, enda myndu þær
kalla á 1,5 til 2 milljarða kostnað fyr-
ir ríkissjóð.
Að mati menntamálaráðherra var
hins vegar ekki nóg að ráðast út í
nauðsynlegar viðgerðir á húsinu.
Þess í stað skyldi í raun byggja nýtt
hús inni í gamla Þjóðleikhúsinu.
Samkvæmt verkáætlun, sem kynnt
var, skyldi fyrsti áfangi verksins
kosta 540 milljónir. Þessari verkáætl-
un hafnaði Sighvatur fyrir hönd fiár-
veitinganefndar. Sagöi hann einn
áfanga kaha á annan. í fiárlögum
fyrir 1990 ákvað Alþingi aö verja 125
mhljónum th viðgerða.
Hár hönnunarkostnaður sem
salt í sárin
Þó framkvæmdir við Þjóðleikhúsið
hafi ekki veriö hafnar í desember
1989 var hönnunarkostnaðurinn þá
þegar kominn upp í 90 milljónir eða
tæplega 110 milljónir framreiknaðar.
Að stærstum hluta rann þessi kostn-
aður th húsameistara ríkisins. Að
vonum var mönnum brugðið þegar
þessi kostnaöur kom í ljós. Var hann
sem salt í sárin í þeirri rimmu sem
menntamálaráðherra átti í við fiár-
veitingavaldið.
Th að bhðka fiárveitingavaldið lét
Svavar þau orð faha að sín vegna
mætti leggja embætti húsameistara
niður. Og í samtah við DV sagði ráð-
herrann það ekki frá sér komið að í
bígerð væri að ráðast í framkvæmdir
upp á 1,5 th 2 milljarða. „Ég hef aö-
eins verið með eina tillögu og hún
er sú að það verði ráðist í viðgerðir
á næsta ári fyrir 250 til 300 mhljónir
króna,“ vom orð Svavars.
Ámi Johnsen, þá varaformaður
byggingamefndar, tók í svipaðan
streng og menntamálaráöherra.
Sagði hann það fráleitt að hehdar-
kostnaðurinn við framkvæmdirnar
gæti farið upp í 1,5 til 2 mihjarða. í
samtali við DV í janúar 1990 sagði
Árni að nær væri að tala um tölu
nálægt mhljarði. Væri þá um að ræða
framkvæmdir sem myndu ná til
næstu aldamóta. Á núvirði væri sá
mhljarður 1173 mhljónir.
Borgarleikhúsglýjan jók
kostnað um milljón á dag
Ekki tókst þeim Svavari og Áma
að sannfæra formann fiárveitinga-
nefndar með þessum yfirlýsingum. í
samtali við DV sagði -.Sighvatur
Björgvinsson að í byggingarnefnd-
inni væri fólk með borgarleikhús-
glýju í augum. Sagði hann ljóst að
h'ugmyndir nefndarinnar köhuðu á
mun meiri peninga úr ríkissjóði en
Fréttaljós
Kristján Ari Arason
þær 540 mhljónir sem nefndin hefði
samþykkt. Eftir yrðu endurbætur á
sviði, aðstaða fyrir leikara, ljósabún-
að og nýtt hús fyrir sviðsmynd.
„Þetta gátum við ekki samþykkt,"
sagði Sighvatur í janúar 1990.
Mánuði síðar hótaði Sighvatur því
fyrir hönd fiárveitinganefndar að
hætt yrði við allar framkvæmdir við
Þjóðleikhúsið héldi byggingamefnd
hússins sig ekki við ákvarðanir Al-
þingis. Sagði hann kostnaðaráætlan-
ir hækka um mihjón krónur á dag
og allt stefna í hehdarkostnað upp á
700 th 800 milljónir í stað þeirra 240
milljóna sem upphafleg áætlun
hljóðaði upp á.
Verktakar ringlaðir og allt í
lausu lofti
Mikh óvissa ríkti um framkvæmd-
irnar í kjölfar þessara yfirlýsinga. í
ársbyijun 1990 lét formaður Verk-
takasambands íslands, Pálmi Krist-
insson, þau orð falla í samtali við
DV að það væri útilokað fyrir verk-
taka að gera verksamning við ríkið
um viðgerðir eða endurbætur á Þjóð-
leikhúsinu. „Þarna er um það að
ræða að allt er í lausu lofti um hve
langan tíma verkið á að taka og hvað
á aö gera.“
Samkvæmt fiárlögum 1990 vora
ætlaðar 440 mihjónir til framkvæmd-
anna. Miðað var við þá forsendu að
á árinu 1991 færu 230 milljónir til að
ljúka þeim viðgerðum og breytingum
sem byggingarnefnd hafði þegar
ákveðið.
Við afgreiðslu fiárlaga fyrir árið
1991 ákvaö Alþingi aö veija ahs um
140 milljónum króna til framkæmd-
anna. Þá þegar var orðið ljóst að
hönnunarkostnaðurinn við verkiö
var hátt í 300 milljónir og að hehdar-
kostnaðurinn stefndi í 900 milljónir.
Mikhl ágreiningur var þá risinn upp
meðal framkvæmdaaðila og hafði til
dæmis fyrrum verkefnisstjóri við
framkvæmdimar, Gunnar St. Ólafs-
son, sagt af sér.
Verkefnisstjóri og húsameist-
ari í hár saman
í samtali við DV kvaðst Gunnar
ekki hafa treyst sér til að halda utan
um verkið og kostnaðinn vegna
ágreinings við húsameistara ríkis-
ins. Sagði hann húsameistara hafa
verið að koma með nýjar, margar
ónothæfar tillögur, þannig að ítrekað
hefði þurft að breyta hönnun. Það
hefði kahað á óheyrilegan kostnaðar-
auka, auk þóknunar th embættis
húsameistara. Þá sagði hann húsa-
meistara hafa neitað að gera við sig
heildarsamning um hönnunarkostn-
að. Fyrir sig hefði ekki verið annað
að gera en að neita að skrifa upp á
reikninga húsameistarans.
Kostnaðurinn áætlaður 800
milljónir fyrir ári
Fyrir einungis ári kynnti bygging-
arnefnd Þjóðleikhússins nýja verk-
og kostnaðaráætlun. Var það þriðja
áætlun nefndarinnar á árinu 1990.
Samkvæmt henni var áætlað að
heildarkostnaðurinn við endurreisn
hússins yrði um 800 milljónir. Með
þessari tölu var einungis átt við
fyrsta áfanga hússins. Ljóst er hins
vegar að sú tala er komin upp í 1,4
mhljarða þegar þetta er skrifað.
-kaa
Byggingarnefnd Þjóðleikhússins
áætlar að minnst milljarð króna
skorti til að hægt sé að ljúka að fuhu
endurbótum og viðgerðum á húsinu.
Nú þegar hafa framkvæmdirnar
kostað ríkissjóð hátt í 800 mhljónir.
Th að ljúka því verki, sem þegar er
hafið, skortir hátt í 600 milljónir.
Samtals mun fyrsti verkáfangi við-
gerða og endurbóta við Þjóðleikhúsið
kosta rikissjóð hátt á annan mihjarð
króna. Eru þá eftir framkvæmdir upp
á aht að 600 mhljónir við endurbætur
í norðurhluta hússins. Undir þann
verkþátt fellur svið leikhússins, ýmis
tæknibúnaður, búningsaðstaða leikara
og fleira. Engar ákvarðanir hafa enn
verið teknar um þær framkvæmdir.
ekki króna til framkvæmdanna í fjárlagafrrimvarpinu fyrir næsta ár
VIÐGERÐARKOSTNAÐUR
Á ÞJÓÐL EIKHÚSIN U
850
400
— framreiknaður til verðlags í dag— • milljor
milljomr r.».
1989