Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.1992, Blaðsíða 18

18
MÁNUDAGUR 9. MARS 1992.
Sætaferðir
til Keflavíkurflugvallar í sambandi við flug.
Hjá okkur er einn taxti fyrir allt landið.
Sími 674040.
Limousinþjónustan BP.
Aðalfundur
Aðalfundur Verzlunarmannafélags Reykjavíkur verð-
ur haldinn mánudaginn 9. mars 1992 kl. 20.30 að
Hótel Sögu, Átthagasal.
Dagskrá: Venjuleg aðalfundarstörf.
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur
Aðalfundur
Tollvörugeymslan hf.
Aðalfundur Tollvörugeymslunnar hf. verður haldinn
þriðjudaginn 10. mars 1992 kl. 17.00 að Holliday
Inn, Sigtúni 38, Reykjavík.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf samkvæmt 3.4.1 - 3.4.6
gr. samþykkta félagsins.
2. önnur mál.
Dagskrá fundarins, endanlegar tillögur, svo og árs-
reikningur ásamt skýrslu endurskoðanda mun liggja
frammi, hluthöfum til sýnis, á skrifstofu félagsins,
Héðingsgötu 1, 105 Reykjavík, frá og með 3. mars
1992.
Fundargögn verða afhent á fundarstað.
Stjórn Tollvörugeymslunnar hf.
TOLLVÖRU -
GEYMSLAN HF
FRÍCEYMSLA - VÖRUHÓTEL
Héðinsgötu 1-3
105 Reykjavík.
LANPSBANKI
V Í S L A N D S
N-Á-M-A-N
NÁMU-NÁMSSTYRKIR
Landsbanki Islands auglýsir eftir umsóknum um 5
styrki sem veittir verða NÁMU-félögum
1. Einungis aðilar að NÁMUNNI, námsmannaþjón-
ustu Landsbanka Islands, eiga rétt á að sækja um
þessa styrki.
2. Allir þeir, sem gerst hafa félagar í NÁMUNNI fyr-
ir 16. mars 1992 eiga rétt á að sækja um styrk vegna
þessa námsárs.
3. Hver styrkur er að upphæð 150 þúsund krónur.
Þeir verða afhentir í apríl 1992 og veittir NÁMU-
félögum skv. eftirfarandi flokkun:
2 styrkir til háskólanáms á Islandi, 1 styrkur til náms
við framhaldsskóla hérlendis, 1 styrkur til framhalds-
náms erlendis og 1 styrkur til listnáms.
4. Umsóknum, er tilgreini námsferil, heimilishagi og
framtíðaráform, skal skilað til Landsbanka Islands
eigi síðar en 16. mars næstkomandi.
5. Umsóknir sendist til:
Landsbanki Islands, markaðssvið
b.t. Ingólfs Guðmundssonar,
Austurstræti 11, 155 Reykjavík
L
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna
Hagnýt lögfræði
Islendingar byggja meira en flestir aðrir. Það er þó alls ekki sama hvernig staðið er að framkvæmdum.
Ertu að byggja?
Sennilega eru íslendingar sér á báti meðal Evrópu-
þjóða að a.m.k. einu leyti: Þeir „byggja" meira en aðr-
ir. Með því er átt við að óbreyttur einstaklingur, t.d.
lögfræðingur eða hafnarverkamaður, ákveður einn
góðan veðurdag að nú þurfi hann að koma þaki yfir
höfuðið á sér og sínum. Leiðin iiggur þó ekki inn á
næstu fasteignasölu heldur er sótt um lóð og keyptur
hamar.
Þegar hér er komið skilja leiðir margra „húsbyggj-
enda“. Sumir fara til þess arkitekts sem helst er í tísku
þá stundina, segja honum hvað þeir vilja stórt hús og
Umsjón:
ORATOR
- félag lögfræðinema
mörg herbergi, fá fína og dýra teikningu, og semja að
svo búnu við vönduðustu iðnaðarmennina og innan-
hússarkitektana.
Aðrir reyna að haida útgjöldunum í lágmarki með
því að fá staðlaða teikningu hjá verkfræðingi í ættinni
og afganginn af húsbyggingunni ætla þeir sér og sinni
fjölskyldu auk óheppinna vina. Fyrst er flutt í kjallar-
ann og seinna, eftir því sem fjárráð og tími leyfa, reynt
að klára efri hæðina og lóðina. Þetta er „að byggja“.
Af ýmsum ástæðum hefur hið opinbera talið sér
skylt að hlutast til um að menn byggi ekki hús sín
eingöngu eftir eigin innblæstri og þekkingu. Settar
hafa verið ýmsar reglur sem miða aö því, að sæmilegt
samræmi sé í útliti bygginga, a.m.k. innan sömu
hverfa, og einnig að nýbyggingar séu traustar og í
samræmi við aðstæður hér á landi.
Þessar margbrotnu og viðamiklu reglur er helst að
finna í skipulagslögum, byggingarlögum og byggingar-
reglugerð sem félagsmálaráðuneyti hefur sett. Hér
verður eimmgis drepið á því helsta sem þar kemur
fram, en athyglinni einkum beint aö eftirliti byggingar-
fulltrúa með framkvæmdum og hugsanlegri bóta-
ábyrgð hins opinbera vegna mistaka og aögæsluleysi
hans.
Fyrst verður húsbyggjandinn aö fá löggiltan arki-
tekt, byggingarfræðing, tæknifræðing eða verkfræðing
til að gera uppdrátt að húsinu. Því næst þarf að sækja
um byggingarleyfi til byggingamefndar í viðkomandi
sveitarfélagi. Byggingamefhdin gengur úr skugga um
að uppdráttur og staðsetning séu í samræmi við staðla
byggingarreglugerðar og skipulagslaga. Ef svo er gefur
nefndin út byggingarleyfi, þ.e. samþykkir uppdrátt.
Eftir að öll gjöld hafa veriö greidd fyrir byggingarleyf-
ið og fyrirhugaða byggingu tekur leyfið gildi.
Þótt menn séu komnir með fullgilt byggingarleyfi í
hendumar er bjöminn ekki alveg unninn. Ekki má
byija að byggja fyrr en byggingarmeistari hefur áritað
uppdráttinn og aðrir iðnmeistarar áður en byijað er
á viðkomandi verkþáttum. Viðkomandi meistarar
bera, hver á sínu sviði, ábyrgð á vinnu við bygginguna
verði í samræmi viö lög, reglur og byggingarleyfi. Þá
er einnig skylda meistaranna aö sjá um að sem minnst
hætta stafi af byggingarstað og að þar séii viðhafðar
fyllstu öryggisráöstafanir. Auk þessa hafa meistarar
ýmsar aðrar skyldur við bygginguna.
Því hefur heyrst fleygt að meistarar áriti uppdrætti
en komi í raun lítið nálægt framkvæmdum samkvæmt
þeim. Sennilegt er að þetta gerist einkum þegar
„óbreyttir einstaklingar“ standa sjálfir í hinum verk-
legu framkvæmdum.
Rétt er að benda á aö með áritun sinni ábyrgjast
iðnmeistarar að þeir verði á staðnum og gangi úr
skugga um að alls öryggis sé gætt. Árið 1981 dæmdi
hæstiréttur húsasmíöameistara, sem tekið hafði að sér
umsjón með smíði húss, til að greiða verkamanni
bætur vegna slyss sem varð þegar vinnupallur hrundi.
Meistarinn hafði nær ekkert unnið við smíðina en
hæstiréttur lét svo um mælt að ef meistarinn hefði
verið á staðnum kynni nægileg árvekni hans að hafa
komið í veg fyrir slysið.
Hætti meistari umsjón með framkvæmdum áður en
verki lýkur skal hann láta byggingarfulltrúa vita og
fer þá fram úttekt á þeim hluta sem búinn er. Ekki
má svo halda verkinu áfram fyrr en áritun annars
meistara hefur fengist á uppdráttinn.
Iðnmeistaramir eru þó ekki þeir einu sem eiga að
fylgjast með því að hús séu byggö í samræmi við lög
og reglur. Byggingarfulltrúa ber að fylgjast með því
að öll gerð húsa sé í samræmi við lög og reglur og er
byggmgarmeistara húss skylt að kveðja hann til út-
tektar á ýmsum byggingarstigum, s.s. á jarðvegs-
grunni áður en byijað er á mótauppslætti eða fyllt í
grunninn, á grunni áður en plata er steypt, á öllum
lögnum, klæðningu o.fl. Þá ber að gera lokaúttekt þeg-
ar hús er fullbúið um allan frágang. Frá þessum
ströngu úttektarreglum má þó gera undantekningu
þegar um er að ræða iðnmeistara sem starfað hafa
um árabil með sérlega góðum árangri.
Byggingarfulltrúi hefur vald til þess að stöðva fram-
kvæmdir telji hann einstaka verkþætti ekki í samræmi
við reglur. Einnig hefur hann í vissum tilvikum heim-
ild til að leggja fyrir húseiganda að gera tilteknar end-
urbætur ef viðhaldi eða frágangi er ábótavant.
Byggingarfulltrúanum er þannig, a.m.k. að formi
tfi, fenginn ríkur íhlutunarréttur í innbyrðis málefni
byggingarmeistara og verkkaupa eða húsbyggjanda.
Ekki er óeðlilegt þó sú spuming hafi vaknað að hvaða
leyti byggingarfulltrúi, eða sveitarfélag þar sem hann
starfar hjá, beri ábyrgð verði honum á mistök í starfi.
Á síðustu árum hefur álitamálið um ábyrgð bygging-
arfulltrúa a.m.k. tvisvar komið til kasta Hæstáréttar
íslands. Áður en málsatvik í þeim dómum eru reifuð
til fróðleiks er rétt að geta þess að í dómaframkvæmd
hér á landi hefur verið mikil tregða til að leggja bóta-
ábyrgð á opinbera aðila vegna meintra yfirsjóna starfs-
manna þess við lögboðin eftirlitsstörf, s.s. útgáfu haf-
fæmisskírteinis og vottorð öryggiseftirlits (nú Vinnu-
eftirlits) ríkisins. Sama er að segja um dómafram-
kvæmd í Danmörku en þess má þó geta að árið 1976
dæmdi Eystri landsréttur danska dómsmálaráðuneyt-
ið til greiðslu bóta vegna mistaka Bifreiðaskoðunar
Danmerkur.
Fyrri dómurinn er frá 1987 en þar var höfðað mál á
hendur bæjarsjóði Akureyrar vegna fjóns sem varð
þegar loftplata milli hæða í húsi seig vegna ónógrar
jámabindingar. Byggingarfulltrúinn hafði tekið út
jámalögnina án þess að fyrir lægju samþykktir burð-
arþolsuppdrættir og einnig taldi Hæstiréttur að ef at-
hugun fulltrúans á plötunni hefði verið nægilega
gaumgæfileg hefði hann átt að taka eftir að jámbend-
ingin væri ófullnægjandi. Samkvæmt þessu hefðu full-
trúanum orðið á mistök. Meirihluti réttarins sýknaði
þó bæjarsjóð með þeim rökum að ákvæði laga og reglu-
gerða um eftirlit væm sett til að auka almennt öryggi
við húsbyggingar en byggjandi húss gæti ekki krafið
um bætur þó að byggingarfulltrúi rækti ekki starfs-
skyldur sínar af kostgæfni. Minnihlutinn vildi á hinn
bóginn leggja bótaábyrgð á bæjarsjóð þar sem um lög-
brot hefði verið að ræða.
Síðari dómurinn er frá 1988 en þar var bæjarsjóði
Mosfellssveitar stefnt vegna meints gáleysis bygging-
arfulltrúa viö eftirlit með gerð húsgrunns en húsbyggj-
andinn hafði sjálfur séð um gerð grunnsins án þess
að kveðja til múrarameistara. Notuð var röng fylling
og mistök urðu við gerð undirstöðu. Meirihluti réttar-
ins sýknaði með svipuðum röksemdum og í fyrr-
greinda málinu auk þess sem bent var á aö iðnmeistar-
ar bæru ábyrgð á grunngreftri og fyllingu i grunn.
Minni hlutinn vildi hins vegar leggja bótaábyrgð á
sveitarfélagið að hálfu þar sem byggingarfulltrúinn
hafi hlotið að gera sér grein fyrir ótryggu ástandi jarð-
vegs og lét farast fyrir að kreftast þess að sýnt væri
fram á að fylling undir sökkla þyldi nauðsynlegt álag.