Dagblaðið Vísir - DV - 12.10.1992, Page 18

18
MÁNUDAGUR 12. OKTÓBER 1992.
ÚTBOÐ
Hótel Saga óskar eftir tilboðum í ræstingar á almenn-
ingsrými hótelsins.
Útboðsgögn afhendir Kristín Pálsdóttir starfsmanna-
stjóri gegn 10 þúsund kr. skilagjaldi.
Hótel Saga v/Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími 29900
Aukablað
Hús og húsbúnaður
Miðvikudaginn 21. október mun aukablað um
hús og húsbúnað fylgja DV.
Meðal annars verður fjallað um heimilistæki,
tæki og innréttingar í eldhús og bað, gólfefni,
húsgögn og ýmislegt annað innanstokks.
Þeir auglýsendur, sem hafa áhuga á að aug-
lýsa í þessu aukablaði, vinsamlega hafi sam-
band við Sonju Magnúsdóttur, auglýsingadeild
DV, hið (yrsta í síma 63 27 22.
Vinsamlegast athugið að síðasti skiladagur
auglýsinga er fimmtudagurinn 15. október.
ATH.I Bréfasími okkar er 63 27 27.
STYRKTARTONLEIKAR
til styrktar orgeli í Langholtskirkju:
VINSÆL ÍSLENSK DÆGURTÓNLIST
KÓR LANGHOLTSKIRKJU
ANDREA GYLFADÓTTIR
• BERGÞÓR PÁLSSON
EGILL ÓLAFSSON
GARÐAR CORTES
ÓLÖF KOLBRÚN HARÐARDÓTTIR
PÁLMI GUNNARSSON
SIGNÝ SÆMUNDSDÓTTIR
SIGRÍÐUR BEINTEINSDÓTTIR
SIGRÚN HJÁLMTÝSDÓTTIR
OG
KAMMERSVEIT LANGHOLTSKIRKJU
STJÓRNANDI: JÓN STEFÁNSSON
13. október kl. 20.30.
14. október kl. 20.30.
17. október kl. 16.00.
MIÐASALA í LANGHOLTSKIRKJU 0G PANTANIR
1SÍMA 689430 OG 35750
,.MÁ EKKI BJÓÐA YKKUR SÆTI?
SÆl
LANDSINS MESTA
ÚRVAL
REYRHÚSGAGNA
XS HÚSGÖGN
0PIÐ LAUGARDAGA10-16
SMIÐJUVEGI 6, KÓPAVOGI ® 91-44544
EYRARVEGI 25, SELFOSSI S 98-22221
KAUPVANGI, AKUREYRI ® 96-12025
Lífsstfll
Brunar á heimilum frá rafmagni eru mun algengari hér á landi en i nágrannalöndunum.
Brunar af völdum raf-
magns eru tíðari á íslandi
en í nágrannalöndunum
-Neytendasamtökinvinna að forvömum í samvinnu við aðra aðila
Slys og tjón vegna brnna af völdum
rafmagns eru mxm tíðari hér á ís-
landi en í nágrannalöndum okkar.
Þetta er niðurstaða samantektar sem
Sigríður Á. Ásgrímsdóttir, verkfræð-
ingiu- hjá Neytendasamtökunum,
gerði í sumar. Athugunin beindist
einkum að sjónvarpsstækjum vegna
óvenju margra bruna frá sjónvarpi í
byrjun ársins.
Sigríður gerir þann fyrirvara í
skýrslu sinni að samanburöur miili
landa sé erfiðleikum bundinn vegna
mismunandi aðferða og reglna við
skráningu brunatilvika. Þó bendi
mismunurinn eindregið til þess að
brunavamir á íslandi séu ekki eins
góðar og í Danmörku svo dæmi sé
tekið.
Samanburður á fjölda bruna af
völdum rafmagns á Islandi og í Dan-
mörku sýnir aö tíðni bruna á íslandi
er hærri en í Danmörku. Meðaltal
síðustu fimm ára reiknast 165 á ís-
landi og 64 í Danmörku umreiknað
miðað við milijón íbúa.
Þetta þykir athyglisverður munur
miðað við hlut hitaveitna í orkunotk-
un á íslandi. í Danmörku er notkun
gass til hitunar aftur á móti útbreidd.
Hlutfall bruna vegna raftækja er
mjög sambærilegt eða 37% á íslandi
en 36% í Danmörku. Brunar frá sjón-
varpsstækjum miðað við milljón
tæld í notkun eru mun fleiri á ís-
landi en í Danmörku eða 17 á móti 4
að meðaltaii á ári.
Slælegar brunavarnir
Umreiknaðar heildartölur um
fjölda bruna árlega af völdum raf-
magns, 165 á íslandi á móti 64 í Dan-
mörku, gefa ákveðnar vísbendingar
um að bnmavamir á íslandi séu ekki
eins góðar og í Danmörku. Tölumar
gefa enga vísbendingu um í hveiju
þetta felst. Telja má þó líklegt aö
bæði almenningur og yfirvöld bruna-
mála eigi sök á því.
RafmagnseftirUt ríkisins er alltaf
kallað til þegar grunur leikur á að
rafmagn hafi valdið eldsupptökum.
Sjónvargstæki em ekki prófunar-
skyld á íslandi þar eð um rafeinda-
tæki er að ræða. Tæki eins og þvotta-
vélar, ísskápar, eldunartæki o.þ.h
em hins vegar prófunarskyld.
Nýjar reglur í kjölfar EES
Reglur um rafmagnseftirlit og próf-
anir raffanga hafa verið nokkuð
svipaðar á Norðurlöndunum er þó
breytilegar eftir löndum. í Dan-
mörku hafa raftæki almennt ekki
verið prófunarskyld frá því um 1980
en það hafa þau verið í Svíþjóð og
Noregi.
í kjölfar EES-samninganna em
væntanlegar breytingar á fram-
kvæmd prófunarreglna á rafbúnaði.
Prófun og vottun af hálfu viður-
kenndrar stofnunar í einu landanna
skal gilda á öllu EES-svæðinu. Regl-
ur um prófanir og eftiriit með raf-
tækjum era því í endurskoðun hér á
landi.
Brunaslys tíð
Alvarleg meiðsl eöa dauði af völd-
um bruna em sem betur fer ekki tíð
en rík ástæða er til að minna á þau
þrátt fyrir það.
í skýrslu Sigríðar er vitnað í upp-
lýsingar frá landlækni sem segir aö
á íslandi urðu 12 dauðsfoll á íslandi
Neytendur
á tímabiiinu 1985-1990 af völdum
húsbruna. Þar em meðtaidir allir
brunar en ekki eingöngu brunar frá
rafmagni.
Einnig er vitnað í yfirbtsgrein
Áma Bjömssonar læknis í tímarit-
inu Læknaneminn 1 tbl. 1991 en þar
segir að á ári séu að jafnaði lagðir inn
30 sjúklingar á Landspítalann vegna
branasára. Um þijú dauðsföll em á
ári vegna brunasára. Árni segir í
grein sinni aö fyrirbyggja megi flest
brunaslys með forvamarstarfi.
Hann segir að á íslandi hafi slysum
ekki fækkaö undanfarin ár en í Dan-
mörku og fleiri vestrænum löndum
hafi forvamir borið verulegan ár-
angur. Orðrétt segir Ámi. „Þjóðfé-
lagslegar aöstæður hafa mildl áhrif
á tíðni brunaslysa og brunaslys em
því mjög algeng í þróunarlöndun-
um.“
í úttekt þessari er ekki hægt að
gefa upp efnahagslegt tjón sjúkUnga
og þjóðfélagsins vegna bmnaslysa.
Ljóst er að það er mikiö og miklu
meira en í löndum sem íslendingar
bera sig saman við.
Hlutur brunatilfeUa af völdum
sjónvarpstækja í umræddum sjúkra-
tilfellum er ekki þekktur og þvi ekki
hægt að áætla tjón vegna þess út frá
heUdartölum.
__ í samtaU við DV sagði Sigríður Á.
Ásgrímsdóttir að eitt verkefni Neyt-
endasamtakanna væri forvamar-
starf gegn slysum í samstarfi við
aöra aðha svo sem Brunamálastofn-
im, Umferðarráö og Slysavamafélag
íslands. Starf Neytendasamtakanna
hafi því t'ekið miklum breytingum
hins síðustu misséri í samræmi við
svipaða þróun öðmm löndum. Nú sé
ekki lengur einblínt á vöraverð og
þjónustu heldur einnig aöra þætti
sem snerta neytendur og af nógu sé
aö taka.
Aðgerðir til úrbóta
í skýrslu Sigríöar er að lokum bent
á nokkrar leiðir til þess að koma í
veg fyrir bruna af völdum rafmagns.
Efla þarf bmnavamir og bæta um-
gegni fólks um raftæki almennt.
Notkun rafbúnaðar hefur vissa
áhættu í for með sér og er aðeins
öragg ef öryggisreglum er fylgt.
Lykilatriöi varðandi öryggi fyrir
notendur rafbúnaðar era aðgæsla og
reglusemi. í því felst meðal annars
að nota viðurkenndan rafbúnað og
fylgja leiðbeiningum um rétta notk-
un.
Slökkvið á sjónvarpinu
Rafbúnaður með innbyggða
klukku, til dæmis fjarstýringu eins
og sjónvarpstæki og mörg hljóð- og
myndbandstæki, er tengdur raf-
spennu á meðan tækið er í sambandi
og leiðir þar með rafstraum. Þar sem
tímastilUng fer úr skorðum við það
að tæki er tekið úr sambandi er tals-
vert óhagræði að því að það sé gert
og einnig getur það hugsanlega dreg-
ið úr endingu búnaðarins. Ekki er
nóg að slökkva á sjónvarpstækinu
meö fjarstýringunni heldur verður
einnig að slökkva á tækinu sjálfu
eftir notkun. Slökkvið líka á af-
ruglaranum.
Engin önnur varúðarráöstöfun
kemur þó fyUilega aö sama gagni og
straumrof. En eftirfarandi ráðstafan-
ir munu auka endingu rafbúnaðar
og minnka bUanatíðni og þar með
minnka hættu af bmna.
Staðsetning tækis
Áríðandi er að gengið sé frá inn-
stungum með rofa sem rýfur sam-
band við rafkerfið annaðhvort hand-
virkt eða sjálfvirkt frá klukkurofa
utan við tækin.
Hafið rúmt um tækin þannig að loft
leiki greiðlega um þau til kæUngar.
Umgengni við tækin
Varist að ryk og reykur séu í loftinu
umhverfis tækin.
Varist að matarmylsna, mold og þess
háttar komist inn í tækin.
Viðhald tækja
Farið með sjónvarpstæki reglulega
til hreinsunar á viðgerðarverkstæði
á tveggja til þriggja ára fresti. Þaö
er þó háð því hve hreint loftið ér
hversu oft þarf að hreinsa sjónvarps-
tækið.
Látið fagmenn gera við bilanir strax
ogþeirraverðurvart. -JJ