Dagblaðið Vísir - DV - 07.01.1993, Blaðsíða 4

Fréttir
FIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 1993.
msv r
Fyrrum bindasölumaður um greiðslukortasvikin:
Hvatti okkur til
að biðja um kort
- söluaðilinn flúði til San Francisco með fulla tösku af peningum
„Hann lagöi ríka áherslu á að við-
skiptavinir okkar greiddu fyrir háls-
bindin með greiðslukortum. Þegar
við spurðum af hveiju sagði hann
aö þá væri meiri möguieiki á að þeir
keyptu meira. Hann bannaöi okkur
að skrifa bindi á sölunótumar, við
urðum aö skrifa vörur. Þá var okkur
uppálagt að skrifa upphæðimar sem
fólk keypti fyrir í miðjan reitinn á
sölunótunum. Þetta þótti okkur allt
undarlegt. Þegar ég síðan las frétt
DV í gær um svikin með greiðslu-
kortanótumar rann upp fyrir mér
Ijós. Þá skildi ég loks hvað gekk á
aiian tímann," sagði einn sölumanna
á vegum Söluskrifstofu Alfreðs Her-
mannssonar, sem ekki vildi láta
nafns síns getið, í samtali við DV.
Eins og DV skýrði frá í gær er stór-
fellt svikamál komiö upp hjá
greiðslukortafyrirtækjunum þar
sem liðlega tvítugur bindasölumaður
hefur svikið út ríflega eina milljón
króna. Gerði hann það með því að
breyta fjárhæðum á sölunótum.
Þannig keyptu hjón hálsbindi á 1.995
krónur í Austurveri af stúlkum á
vegum mannsins. Bindið kostaði
hins vegar 11.995 krónur þegar Visa-
reikningurinn kom milli jóla og nýj-
árs. Hafði tölustafnum 1 verið bætt
framan við á frumriti sölunótunnar.
RLR hefur hafið rannsókn málsins
en maöurinn mun hafa haldið áleiðis
til San Francisco í Bandaríkjunum
29. desember.
Fimm sölumenn unnu á vegum
nefndrar söluskrifstofu, flestir ungir,
þar af tvær stúlkur. Voru hálsbindin
seld víðs vegar um bæinn: í Austur-
veri, við Miklagarð, í Kringlunni, í
Glæsibæ og við verslanir í Vestur-
bænum. Þá seldi maðurinn einnig
eitthvað af bindum í Kolaportinu í
október og nóvember.
27. og 28. desember virtist mannin-
um liggja mjög á og segir fyrrum
sölumaður hans að hann hafi þá beð-
ið sölumennina að hjálpa sér við að
skipta íslenskum peningum í dollara.
Neituöu þeir þeirri ósk. Að sögn við-
mælanda okkar, sem ók reyndar
manninum út á flugvöll, var hann
með hálfa aðra milljón króna í tösk-
unni í íslenskum peningum og doll-
urum er hann yfirgaf landið 29. des-
ember og lá mikið á. „Við vorum
fimm í þessu og seldum öll fyrir 5-600
þúsund í mesta lagi.“
Sölulaun voru ekki lakleg. „Fyrir
hálsbindi, sem kostuöu 1.500 krónur,
fengum við aUt að helminginn í sölu-
laun. Það hvatti okkur náttúrlega
áfram og það hefur væntanlega hent-
að manniniun vel,“ sagði viðmæl-
andi DV.
-hlh
Útflutningsverðmæti sjávarafurða 1988 - 1992
- í milljörðum króna* -
80
73
77
'88 '89
*á núviröi skv. byggingarvísitölu
'90
77
'91
72

'92
=E32F
Allar tölur eru á núvirði en tölur fyrir 1992 eru bráðabirgðatölur Fiskifé-
lagsins.
Samdráttur sjávarafla á síðustu 5 árum:
Minni en kostnaðar-
verð f imm ráðhúsa
Samkvæmt bráðabirgðatölum
Fiskifélags íslands var útflutnings-
verðmæti sjávarafla á nýliðnu ári
rétt um 72 milljarðar króna. Fyrir
fimm árum, eða 1988, var útflutn-
ingsverðmæti aflans 73 milljarðar
eða nánast það sama og á síðasta ári.
Á árinu 1989 jókst verðmæti aflans
frá fyrra ári í 77 milljarða króna, á
árinu 1990 var útflutningsverðmætið
80 milljarðar króna og 1991 varö það
það sama og 1989 þegar það var 77
milljarðar króna. Allar tölurnar eru
á núvirði.
Af þessum samanburöi sést að afla-
verðmæti á síðasta ári er það sama
og það var 1988 en þá var erfið staða
hjá sjávarútveginum. Á árum árun-
um þremur milli 1988 og 1992, það
er 1989,1990 og 1991, fengust 15 millj-
arðar króna meira fyrir aflann, það
er samtals, en á hvoru áranna 1988
og 1992.
Sú verðmætaaukning sem varð
milii „hallærisáranna" 1988 og 1992
er minni en fimmfalt verðmæti Ráð-
húss Reykjavíkur en þaö hefur kost-
að á fjórða mfiljarð. Perlan kostaði
um 1700 mifijónir sem segir að verð-
mætaaukningin þessi ár dugar ekki
fyrir níu Perlum. Viðgerðin á Þjóð-
leikhúsinu hefur þegar kostað um
tvo og hálfan mifijarð eða einn sjötta
af verðmætaaukningunni sem varð
á ánmum 1989, 1990 og 1991.
-sme
SeyðisQörður:
Brúargerðin mjakast áfram
Pétur Kristjárisson, DV, Seyðisfirði:
Búið er að opna fyrir umferö á
nýju brúnni yfir Fjarðará í Seyöis-
firði. Byijað var á framkvæmdum í
ágúst síðasthðnum og nú um daginn
kom vinnuflokkur og fjarðlægði
bráðabirgðabrúna, lagaði aðkomuna
að nýju brúnni svo þar er nú hægt
að aka yfir á annarri akreininni.
Þó að margir sakni gömlu brúar-
innar kemur nýja brúin hugsanlega
tfi að auka öryggi gangandi vegfar-
enda tfi muna þar sem hún er með
gangstéttum. Sumir eru þó hræddir
um að tveggja akreina brú komi til
meö að auka umferðarhraöa. Gamla
brúin virkaði sem hraðahindrun þar
sem menn þurftu að víkja hvor fyrir
öðrum.
í dag mælir Dagfari
Ópólitískir vextir
Mikið fiaðrafok hefur orðið vegna
þeirrar ákvörðunar bankanna að
hækka vexti um áramót. Þar reið
Landsbankinn meðal annars á vað-
ið en Landsbankinn er eins og
kunnugt er ríkisbanki og sfióm
bankans er valinn á Alþingi af
sfiómmálaflokkunum. Samt er það
svo að sfiómmálaflokkamir tala
stundum um vaxtahækkanir og
aðrar ákvarðanir ríkisbankans
eins og fyrirbæri frá öðrum hnetti
sem þeim sé með öllu óviðkom-
andi.
Þannig er það nú með vaxta-
hækkun Landsbankans að ríkis-
sfiómin skammast út í vaxtahækk-
unina og sfiómarandstaöan
skammast út í vaxtahækkunina og
allir þeir sem hagsmuna hafa aö
gæta og þurfa að borga vextina eða
gjalda þeirra em ósáttir við þessa
ákvörðun. Menn em jafnframt
sammála um að hækkaðir vextir
kollvarpi að verulegu leyti viöleitni
ríkisvaldsins tfi aö koma tfi móts
viö atvinnufyrirtækin, vaxtahækk-
un er olía á verðbólgubálið og
vaxtahækkunin æsir verkalýðs-
hreyfinguna tfi mótmæla og hugs-
anlega verkfalla. Með öðrum orð-
um: vaxtahækkunin um áramótin
er stórpólitískt mál ef litiö er á af-
leiðingar hennar.
Hins vegar bregður svo við að
þegar athugað er hveijir það era
sem ákveða vaxtahækkunina þá
era það tveir fulltrúar sfiómar-
flokkanna sem era valdir og kosnir
af þeim sömu flokkum og skipa
hæstvirta ríkissfióm. Hefði mátt
ætla að hægri höndin vissi hvað sú
vinstri gjörir, og ef vaxtahækkun
kemur ríkinu svo illa sem raun ber
vitni og ef vaxtahækkunin er fleyg-
ur í hold þeirra efhahagsráðstaf-
ana, sem ríkissfiómin beitti sér
fyrir í lok síðasta árs, þá mætti
ætla að auðnfiúkir og flokkshlýðnir
fulltrúar sfiómarflokkanna hefðu
farið að vfija sinna eigin flokka og
sinnar eigin ríkissfiómar.
Svo er þó ekki að heyra og ef allt
fer hér um koll í efnahagsmálum
og ráðstafanir ríkissfiómarinnar
era að engu orðnar þá er ekki við
aðra að sakast en þá einstaklinga
í bankaráði Landsbankans sem
hafa trúnað flokka sinna til aö
gæta hagsmuna þeirra í bankan-
um.
Aö vísu verður að taka fram að
þeir tveir kommissarar sfiómar-
flokkanna, sem sæti eiga í bankar-
áðinu, hafa ekki meirihluta í fimm
manna bankaráði og þurfö því
þriðja atkvæðið til. Við nánari at-
hugun kemur í ljós að meirihlutan-
um réöi atkvæði fulltrúa Kvenna-
listans, Kristínar Sigurðardóttur,
sem er hin hagsýna húsmóðir í
bankaveldinu og á að gæta hags-
muna heimfianna. Kristín þessi er
greinfiega þeirrar skoðunar að þaö
þjóni hagsmunum heimfianna að
hiækka vexti og greiðir atkvæði
sámkvæmt því.
Einhverjum datt í hug að spyija
Kristínu hvort flokkur hennar
væri ekki í sfiómarandstöðu og
hvers vegna hún greiddi þá ekki
atkvæði á móti vaxtahækkun úr
því flokkur hennar er á móti vaxta-
hækkimum? En Kristín svarar hik-
laust og hispurslaust:
„Póhtískar ákvarðanir eiga ekk-
ert erindi þangað. Bankinn er að-
eins fyrirtæki og það er ekki hægt
að reka fyrirtæki af neinu viti á
pólitískum grunni."
Kristín Einarsdóttir, alþingis-
kona Kvennalisfans, tekur undir
þessi sjónarmið og segir að nafna
sín í bankaráöinu hafi alltaf tekið
faglega afstööu og sé ekki í bankar-
áöi tfi að gæta pólitískra hags-
muna.
Svo mörg era þau orð.
Allt er þetta afar athyghsvert í
ljósi þess fjaðrafoks sem vaxta-
hækkunin hefur valdið. Þegar
vextir hækka hefur það áhrif á af-
komu heimfianna, rekstur fyrir-
tækja, þróun verðbólgu og lífskjör
og lífsbaráttuna yfirleitt. Verka-
lýðshreyfingin telur sig knúna tfi
að hefja gagnsókn í þágu lífskjara
og ríkissfióm og ráðherrar hafa
skoðanir á því að vaxtahækkun
muni hugsanlega eyðfieggja þá pól-
itísku stefnumörkun sem þeir hafa
í landsmálunum. Þessi stórpóli-
tíska og grafalvarlega staða hefur
hins vegar engin áhrif á bankaráð
Landsbanakans og hún hefur engin
áhrif á þá fulltrúa sem flokkamir
hafa skipað í bankaráðið. Og alls
ekki aö því er varðar fufitrúa eins
sfiórnarandstööuflokksins, þ.e.
Kvennalistans.
Vaxtahækkun er ópólitísk.
Kvennalistinn skiptir sér ekki af
ópólitískum málum.
Dagfari