Dagblaðið Vísir - DV - 07.01.1993, Blaðsíða 14

Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÚNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð I lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Sameiginleg þjóðarsekt
Stundum er sagt, að veraldarsagan hefði orðið önn-
ur, ef Stalín hefði getað haldið áfram að læra til prests
og Hitler fengið að fara í myndlistarskólann. Ekkert er
hægt að seg[ja með vissu um áhrif tilviljana af slíku tagi,
svo sem um áhrif einstaklinga á framvindu sögunnar.
Eftir síðari heimsstyrjöldina var htið svo á, að Þjóð-
verjar bæru sameiginlega ábyrgð á henni, en ekki Hitl-
er einn eða flokkur hans. Þjóðverjar áhtu raunar sjálf-
ir, að þeir yrðu að gera bragarbót, til dæmis með skaða-
bótum og nýju og borgaralegu uppeldi í her og skóla.
Japanir hafa aldrei hreinsað sig að hætti Þjóðveija,
heldur þrjózkast enn við að reyna að falsa sagnfræðina
og líta niður á nágrannaþjóðir sínar. Þeir hafa sem þjóð
ekki tekið neina marktæka ábyrgð á stríðinu aðra en
þá að hafna því að verða herveldi á nýjan leik.
Þegar ástandið var sem verst í ísrael fyrir síðustu
kosningar, var sagt, að hryðjuverkum og stríðsglæpum
ríkisins mundi hnna, ef Likud-bandalaginu og stuðn-
ingsflokkum þess yrði bolað frá völdum. í ljós kom, að
htið breyttist, þótt Verkamannaflokkurinn tæki við.
Her og lögregla ísraels stunda daglega stríðsglæpi á
hernumdu svæðunum, samkvæmt skilgreiningu Genf-
arsáttmálans um meðferð fólks á slíkum svæðum. Nauð-
ungarflutningar fólks frá heimilum sínum eru bara hluti
af breiðu og daglegu ferh stríðsglæpa ísraels.
Herraþjóðarhrokinn gegnsýrir þjóðfélag ísraels. Litið
er á Palestínumenn sem hunda, er megi ekki verja sig.
Aðgerðum af þeirra hálfu er svarað með margföldum
hefndaraðgerðum. Hæstiréttur brýtur Genfarsáttmál-
ann og forsetinn náðar morðingja úr her og lögreglu.
Komið hefur í ljós, að Yitzhak Shamir forsætisráð-
herra bar ekki einn ábyrgð á stríðsglæpum og hryðju-
verkum ísraels. Þjóðfélagið í hehd virðist telja sig vera
af sagnfræðilegum ástæðum undanþegið ýmsum skráð-
um lögum, sem gjlda um hinn siðmenntaða hluta heims.
Athyghsvert er, að þjóðfélag, sem stundar daglega
stríðsglæpi í nútímanum, telur sér samt kleift að halda
áfram að elta uppi háifrar aldar gamla stríðsglæpi aha
leið th íslands. Þetta ber vott um brenglun, sem er ekki
bara í höfði einstakhnga, heldur í þjóðarsáhnni.
Ekki er heldur hægt að segja, að Slobodan Mhosevic
forseti sé einn ábyrgur fyrir voðaverkum Serba á her-
numdum svæðum í nágrannalöndunum. Það þarf þús-
undir bijálæðinga th að myrða hundruð þúsunda
óbreyttra borgara og nauðga tugum þúsunda kvenna.
Alveg eins og í ísrael er í Serbíu um að ræða sameigin-
lega þjóðarábyrgð á brenglun í þjóðarsálinni. Þjóðin
hefur ræktað með sér sagnfræðiskoðun, sem losar hana
undan siðareglum hins vestræna heims. Hún er sum-
part að hefna fimm og sex alda gamalla atburða.
Þetta átti að verða mönnum ljóst um leið og Serbar
byrjuðu að sprengja menningarsöguleg mannvirki, th
dæmis í Dubrovnik, th að eyðheggja menningararf and-
stæðinga sinna. Tryllt ofbeldi þeirra gegn almenningi
er beint framhald af árás þeirra á menningarsöguna.
Brjáluð þjóð verður ekki hamin með samningum að
undirlagi Sameinuðu þjóðanna. Hún verður aðeins kúg-
uð með hervaldi, sem leiði th, að hún hverfi frá Bosníu
og Króatíu, Vojvodina og Kosovo, og landamærunum
síðan lokað, unz þjóðin tekur ábyrgð á glæpum sínum.
Ofbeldi ísraela og Serba er brenglað þjóðemisof-
stæki, sem þjóðimar í hehd bera ábyrgð á, en stafar
ekki af, að einstaklingar hafi lent á rangri híhlu.
Jónas Kristjánsson
PIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 1993.
„Meö auknu verðskyni, í kjölfar litillar verðbólgu, varð almenningur hið raunverulega verðlagseftirlit", segir
m.a. í grein Einars.
Lvtil verðbólga
áþessu
Fyrir aðeins örfáum árum hefði
tæpast þurft að segja nokkrum að
verðbólga hér á landi yrði innan
skamms tíma einhver hdn lægsta í
Evrópu. Þó er það svo. Eftir margra
áratuga slag viö dýrtíð og sveiflu-
kenndar verðhækkanir er staðan
sú að verðlagshækkanir hér á landi
eru með því lægsta sem þekkist í
Evrópu.
Þegar verðbólgan geisaði hvað
ákafast hér á landi þurfti ekki að
hafa mörg orð um slæmar afleið-
ingar hennar. Hver einasti þegn
skynjaði hin neikvæðu áhrif. Verð-
skyn fólks dvínaði smám saman. í
20 til 50% verðbólgu urðu menn
ekki svo ýkja mikið varir við hvort
matvörumar hækkuðu um 10 eða
15% meira eða minna.
Minnkum við atvinnuleysið
með aukinni verðbólgu?
Með þetta í huga veröur seint
nógsamlega bent á gildi þess að
hafa komið hér á stöðugleika í
verðlagi. Lítil sem engin verðbólga
er ómetanlegur þáttur í því að
byggja hér upp gott efnahagslíf og
trausta atvinnu. Það er þess vegna
kyndugt í meira lagi þegar sú hugs-
un skýtur upp kollinum í opinberri
umraeðu að unnt sé að slá á at-
vinnuleysi með því að kynda svolít-
ið undir verðbólgubáiinu. Að með
öðrum orðum sé hægt að skipta á
verðbólgu og atvinnuleysi.
Áratuga fölsk þensla með tilheyr-
andi viðskiptahalla vann ómælt
tjón á efnahagsbúskap okkar, færði
til fiármuni og átti mestan þátt í
hinni alvarlegu búseturöskun.
Með þetta í huga hlýtur það að
teljast eðlilegt og skynsamlegt að
ríkisstjómin hefur sett baráttima
gegn dýrtíð á oddinn. Við höfum
líka séð árangurinn í ótrúlega litl-
um verðlagsbreytingum. Jafnvel
hafa sést dæmi um að ýmsar vöru-
tegundir - og þá ekki síst matvörur
hafa hreinlega lækkað í verði. Og
KjaUaiinn
Einar K. Guðfinnsson
alþingismaður fyrir Sjálfstæð-
isflokkinn á Vestfjörðum
athygh vakti að þegar skipafélögin
gerðu tilraun til þess aö hækka
taxta sína um nokkur prósent nú í
haust skall yfir þau reiðialda frá
alménningi. Þau neyddust til þess
að hopa frá ásetningi sínum, eins
og frægt varð. Verðskyn fólks hefði
aldrei getað birst með svo áhrifa-
ríkum hætti á verðbólgutímum.
Á verðbólgutímum fyrri ára
reyndu menn að beijast gegn dýr-
tíð með miklu opinberu verðlags-
eftirhti. Stjómskipaðri verðstöðv-
un var beitt. En aht án árangurs,
nema þá skamma stund í senn. Með
auknu verðskyni, í kjölfar líthlar
verðbólgu, varð alménningur hið
raunverulega verðlagseftirht.
Reynslan hefur sannað að sú leið
er margfalt áhrifameiri en opinber-
ar tilskipanir.
3 prósent verðbólga
Því hefur veriö haldið fram aö
efnahagsráðstafanir ríkisstjómar-
innar hleyptu af stað skriðu verð-
lagshækkana. Það er þó alrangt.
Verðlag mun hækka um 3 prósent
á milli áranna 1992 og 1993. Og það
sem meira er. Tveir þriðju hlutar
þeirrar verðlagshækkunar munu
koma fram í desember og janúar.
Eftir það verður verðlagsþróunin
svipuð og að undanfomu.
Ef skatta- og gjaldabreytingamar
eru skoðaðar sérstaklega þá hggur
fyrir að framfærsluvísitalan muni
ekki hækka af þeirra völdum. Nið-
urfelhng aðstöðugjaldsins vegur
einfaldlega fullkomlega upp á móti
breikkun virðisaukaskattsstofns-
ins, hækkun bensíngjalds og
þungaskatts og hækkun gjalskrár.
Það sem eftir stendur er þá það
að hér verður að öhu óbreyttu htil
verðbólga á árinu 1993. Verðlags-
hækkkanir á íslandi verða ekki
meiri en í helstu viðskiptaríkjum
okkar þar sem menn hafa líka sett
baráttuna gegn verðbólgu á odd-
inn. Sá árangur er ómetanlegur.
Þess ættum við að minnast eftir að
hafa verið plöguð af óðaverðbólgu
um áratugi.
Einar K. Guðfmnsson
„Það er þess vegna kyndugt í meira
lagi þegar sú hugsun skýtur upp kollin-
um í opinberri umræðu að unnt sé að
slá á atvinnuleysi með því að kynda
svolítið undir verðbólgubálinu.“
Skoðanir annarra
Málfrelsi á Alþingi
„Málfrelsishefðir Alþingis gefa rúm færi á að
beita málþófi til að tefja framgang mála sem minni-
hlutinn er á móti. En það er vandmeðfarið vopn -
og afar inndeilt. Þær kringumstæður geta eigi að
síður skapast sem réttlæta málþóf. Þegar harðdræg-
ur meirihluti hyggst beita htinn minnihluta ofríki
og knýja í gegn mál sem sljómarandstaðan telur
beinlínis í andstööu viö vilja og hagsmuni þjóðarinn-
ar, þá er málþóf réttlætanleg nauðvöm. En sagan
og samtíðin réttlæta ekki notkun þess nema í ýtrustu
neyð; misbeiting ófýrirleitins minnihluta á hinu
umdeilda vopni málþófsins hlýtur að leiða til að eggj-
ar þess verði slævðar með breyttum lögum um þing-
sköp. Það er sú ábyrgð sem hvílir á herðum þeirrar
óþroskuðu stjómarandstöðu sem í dag misbýður lýð-
ræðinu með óréttlætanlegu málþófi.“
Úr forystugrein Alþbl. 6. janúar.
„Pappírsloðna111 rá EB?
„Ef htið er til lengri tíma er ekki hægt að ganga
út frá því að sömu aðstæður ríki á miðunum og
hafa verið á síðustu árum. Það verður að gera ráð
fyrir að þær aðstæður geti skapast að Grænlending-
ar og Norðmenn geti veitt sinn kvóta á sínu umráöa-
svæði og að nokkrum hluta innan íslenskrar lög-
sögu, samkvæmt samningi um það. Það verður hins
vegar að hta á þá staðreynd að samið verður á
hverju ári um skipti á veiðiheimildum. Það em allar
likur á því, að á árinu 1993 fáum við einungis papp-
írsloðnu frá EB. Loðnan frá EB getur fyrst og fremst
orðið nokkurs virði ef góð veiði er utan íslenskrar
lögsögu sem ekki hefur verið á síöustu árum.“
Halldór Ásgrímsson, alþm. og
varaform. Framsóknarfl., í Mbl. 6. jan.