Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.1994, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 3. JANÚAR 1994
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NOMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
- Verð I lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Nýtt ár, ný markmið
Nýtt ár meö nýjum vonum, nýjum löngunum og fram-
tíðaráformum er gengið í garð. Áramót eru tími upp-
stokkunar og endumýjunar, kaflaskipti í lífinu að því
leyti að menn gera upp fortíðina og líta til framtíðar eins
og þeir standi á krossgötum. í sögu hverrar þjóðar skipt-
ast á skin og skúrir og það sama gildir um ævi sérhvers
manns. Það eru ekki alltaf jóhn.
Árið sem er að líða hefur um margt reynst eríitt.
Bæði fyrir þjóðarbúið og heimilin. Samt er langur vegur
frá því að íslendingar sem heild þuríi að örvænta. Gleggst
er að vísa til fróðlegrar þáttaraðar í sjónvarpi sem borið
hefur heitið: Verstöðin Island. Þar er dregin upp mynd
af breytingunum í sjávarútvegsmálum og atvinnuháttum
og þá verður áhorfendum betur ljóst hversu stutt er hð-
ið síðan þjóðin bjó við fátækt, einangrun og frumstæða
búskaparhætti. Breytingamar á þessari öld, á örfáum
áratugum, eru byltingu líkastar. Lífskjör hafa tekið svo
miklum stakkaskiptum að með ólíkindum er.
í ljósi þeirrar þróunar og þeirra framfara sem orðið
hafa í lífi og starfi þjóðfélagsins er enginn vafi á því að
velsæld og velmegun er hér með þeim hætti að enginn
þyrftí að kvarta. En er það svo?
Þegar upp er staðið í árslok em erfiðleikamir miklu
minni en úr hefur verið gert. Afli hefur verið með mesta
móti, aflaverðmæti slagar hátt upp í það hæsta sem þekk-
ist, verðbólga er nánast horfin, vextir, viðskipti við út-
lönd og erlendar skuldir em að komast í jafnvægi. Til
viðbótar má nefna að flotinn hefur sótt á ný úthafsmið,
evrópskt efnahagsbandalag opnar nýjar dyr og margvís-
legar nýjungar í atvinnumálum era að hasla sér vöh.
Það er engin ástæða til að örvænta þegar htið er til þjóðar-
hags.
Á hinn bóginn er á það að líta að lífskjörum einstakl-
inga er misjafnlega háttað. Atvinnuleysi er að festa ræt-
ur og samdráttur ásamt með óstjóm í ríkisfjármálum
síðasta áratugar veldur því að kjör hafa skroppið saman.
í raun og vera er alvarlegasta vandamáhð í þessu sam-
bandi að hér er að skapast stéttaskipt þjóðfélag. Lægstu
laun era langt fyrir neðan framfærslumörk og fátækt
og huglæg örvænting atvinnulausra og láglaunaðra
myndar gjá á milli þeirra og hinna sem betur mega sín.
Jöfnun lífskjara, endurskoðun velferðarkerfisins, fleiri
atvinnutækifæri og félagsleg vemd og öryggi til handa
öhum þorra launafólks era tvímælalaust þau viðfangs-
efni sem framtíðin kahar á. Stjómmáhn hafa tapað áttum
eftir fah kommúnismans og úrelta flokkaskipan. Félags-
hyggjuflokkar hafa raglast í ríminu og borgaralegir
flokkar hafa heldur ekki áttað sig á breyttum stjómmál-
um og nýjum viðfangsefnum. Póhtíkin er í geijun og
hagsmunasamtök, svo sem verkalýðshreyfingin, hafa
ekki komist í takt við aðrar áherslur, lífsviðhorf og lífs-
hættí. Gömlu baráttumálin hafa breytt um eðh og þarfim-
ar hafa breytt um sth.
Á nýju ári munu línumar aftur skerpast og skýrast.
Þjóðin verður að lifa í sátt við sjálfa sig og það gerist
ekki nema lífskjörin verði fyrir ofan fátæktarmörk og
þjóðartekjum réttlátlega skipt. Hér er verið að tala um
öðra vísi þjóðarsátt en þær sem hafa drepið lífskjörin í
dróma. Hér er verið að tala um þjóðarsátt um atvinnu,
öryggi, launastefnu og tekjuskiptingu, sem ekki leggur
helsi um hálsa fjölskyldna og heimha, heldur frelsar
helftina af þjóðinni undan oki skulda og hokurs.
Það er í þeim anda sem við eigum að ganga hnarreist
th móts við nýtt ár. Ehert B. Schram
Kvöðum fylgi réttindi
Fram er komið frumvarp sjávar-
útvegsráðherra um breytingar á
lögum um stjórn fiskveiða og önn-
ur sem því fylgja. Það er að nokkru
leyti byggt á tillögum tvíhöfða-
nefndarinnar sem mikið voru
ræddar á sl. vetri og fram eftir ári.
Þó er í veigamiklum atriðum vikið
frá þehn, t.d. hvað varðar króka-
veiðibáta.
Fiskiþing og tvíhöfði
Fiskiþing 1992 samþykkti tillögu
um máhð. Krókaveiðibátar fái 180
róðrardaga á ári, bátar undir 6
tonnum megi ekki róa desember-
janúar. Föst sókn í maí-júh teljist
92 dagar. Tvíhöfði taldi tihöguna
veikja stjórnkerfið, minnkun cifla
yrði ónóg því veiðin er mest yfir
sumarmánuðina og ónýtt sóknar-
geta yrði virkjuð.
Meirihluti tvíhöfða lagði til að
þeim yrði 1. sept. 1993 úthlutað afla-
heimildum, samtals 13.275 tonna
þorskígildi sl., á grundvelli afla-
reynslu 1991 og 1992, jafnvel einnig
fyrstu átta mánaða 1993, um 70%
af afla þeirra á fiskveiðiárinu frá
1. sept. ’91 sem var um 19.700 tonna
þorskígildi sl.
Frumvarpið
Samtök smábátaeigenda hafa síð-
an haldið uppi umræðu um máhð.
Með þeirri baráttu hefur þeim tek-
ist að hafa áhrif á sjávarútvegsráð-
herra því að hann hefur gengið
verulega til móts við kröfur þeirra
sem sjá má á frumvarpinu.
Fyrir 1. sept. ’94 bjóðist þeim að
velja um aflahlutdeild (kvóta) eða
krókaveiðar í banndagakerfi með
fjórum tímabilum á hveiju fisk-
veiöiári og sameiginlegum há-
marksafla. Hann verði meðalafli
þeirra á fiskveiðiárunum sem hóf-
ust 1. sept. 1991 og 1. sept. 1992, ahs
20.139 þorskígildistonn velji alhr
krókaveiðar. Fari afh fram yfir
fjölgar banndögum á sama tímabili
næsta fiskveiðiárs eftir meðalafla á
KjaUarinn
Árni Ragnar Árnason
alþingismaður Sjálfstæðis-
flokksins fyrir
Reykjaneskjördæmi
dag. Banndagar eru 146 eða 34
(20%) færri en í tihögu Fiskiþings.
Aflaviðmiðun er 20.139 þorskíghd-
istonn, um sjö þúsund tonnum (yfir
50%) meira en tvíhöfði lagði th.
Réttindi ásamt kvöðum
Um krókaveiðar hafa ght bráöa-
birgðaákvæði við lögin en nú verða
þær lögfestar til frambúðar með
banndagakerfi og hehdarafla.
Krókaveiðibátar verða því háðir
aflatakmörkunum eins og aðrir, þó
ekki árlegum breytingum á há-
marksafla. Á hinn bóginn er ætlun-
in að skerða mjög heimildir þeirra
með tvöfoldun banndaga (100%)
eða 50% niðurskurði sóknardaga.
Hann bitnar með fuhum þunga á
þeim sem hafa krókaveiðar á eigin
bát að aðalstarfi, eiga ekki í önnur
störf að venda á banndögum og
njóta engra atvinnuleysisbóta.
Skerðingin er þeim mun meiri að
ekkert valfrelsi er ráðgert sem
gæfi færi á hagræðingu.
Áhrif veðurfars á smábáta eru
margfalt meiri en á hina stærri.
Þau áhrif verða enn meiri við
banndagakerfi en aflamark og mest
verða þau ef engir valkostir eru um
banndagana - og þannig er frum-
varpið, ekkert vaifrelsi. Ráðherra
ákveður hvenær þeir mega róa og
hvenær ekki. Þetta er óviðunandi
nema því aðeins að um leið fái þeir
sérstaidega aögang að atvinnuleys-
isbótum vegna banndaga, ekki að-
eins ráðnir sjómenn þeirra eins og
nú heldur einnig útgerðarmenn-
irnir sjálfir sem stunda ekki aðra
vinnu.
Smábátarpir njóta ekki fjár-
mögnunar Fiskveiðasjóðs. Lána-
stofnanir hafa á undanförnum
árum lengt lán sjávarútvegsins,
jafnvel endurfjármagnað lán ann-
arra th að lengja endurgreiðslu-
tíma fyrirtækjanna. Nú þegar öh
sjósókn er háð aflaheimhdum
stjómvalda er einnig eðlhegt að
slík fyrirgreiðsla stjórnvalda og
stofnana nái einnig til þeirra allra.
Árni Ragnar Árnason
„Áhrif veðurfars á smábáta eru marg-
falt meiri en á hina stærri. Þau áhrif
verða enn meiri við banndagakerfi en
aflamark og mest verða þau ef engir
valkostir eru um banndagana..
Skodanir aimarra
Áfall fyrir neytendur
„EES-samningminn nær ekki yfir landbúnað og
því er íslendingum heimht að banna áfram innflutn-
ing á flestum landbúnaðarvörum. Þetta er ahnokk-
urt áfah fyrir neytendm- sem verða áfram að greiða
svimandi hátt verð fyrir einokunarverslun á kjötvör-
um, mjólkurafurðum og eggjum. Þó ber að horfa svo
á, að íslenskur landbúnaður þurfi eðlhegan aðlögun-
artíma th aö takast á við samkeppni framtíðar. Meg-
in forsendar er sú, að ríkissjóður láti af styrkja-
greiðslum th landbúnaðar.”
Úr forystugrein Alþ.bl. 29. des.
Löggjaf arvaldið og verkf öllin
„Það er staðreynd að öh verkfoh beita löggjafar-
valdið þrýstingi, en það er ahtaf spuming um það
hvenær það grípur inn í... Nú er svo komið, aö for-
ystumen LÍÚ og VSÍ hafa ákveðið að gera thraun th
að gera verkfah sjómanna óght með Félagsdómi.
Hér er verið að tefja ahar viðræður auk frestunar á
verkfahi, dæmi Félagsdómur verkfahsboðun þann
fyrsta janúar óghda. Verkfah um mánaðamótin jan-
úar og febrúar er öhum hagsmunaaðilum sem og
allri þjóðinni verulegri skaövaldur, en kæmi það th
framkvæmda fyrsta janúar.
Ingvi R. Einarsson, form. Skipstjóra- og
stýrimannafél. Kára í Hafnarfirði, í Mbl. 29. des.
Jafnréttislögin
„í máh sem dæmt var í Hæstarétti í desember
var deht um það hvort veiting lekktorsstöðu við
Háskólann væri brot á jafnréttislögunum frá
1985... Það er mikiö áhyggjuefni ef dómstólar telja
fært að líta fram hjá beinum rekstrarhagsmunum
fyrirtækja við skýringu á jafnréttislögum. Þegar
rekstrarhagræðing strandar á jafnréttislögum fer að
Qúka í flest skjól, því jafnréttislögin duga a.m.k. ekki
ein sér th að verja fyrirtæki gegn gjaldþroti."
Hrafnhildur Stefánsdóttir hdl. i Fréttablaði VSl.