Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.1994, Blaðsíða 28

28
LAUGARDAGUR 7. MAÍ 1994
Erfið ár í kjölfar hörmulegs bílslyss:
Sektarkenndin
býr alltaf í mér
- segir Sigurður Óli Bragason, 23ja ára, sem var einn fímm ungra pilta sem lifði af bílslys íyrir tæpum sex árum
Þetta er minjagripur Sigurðar Óla því þessi teinn var lengi í fæti hans.
Billinn hans Sigurðar eftir hið hörmulega slys. Það telst kraftaverk að hann
skyldi sleppa lifandi.
„Ég mun aldrei gleyma þessum
degi, hann lifir með mér hvern dag.
Ég vakna mjög oft á næturnar og finn
nærveru einhvers sem ég get ekki
séð. Það gerðist síðast í nótt en þá
svaf ég ekkert vegna þess. Yfirleitt
sef ég við ljós til að mér líði betur.
Mér finnst alltaf eins og einhver sé
yfír mér og get þess vegna ekki fest
svefn. Ég kem oft ósofinn í vinnu,“
segir Sigurður ÓU Bragason, 23ja
ára, sem lenti í hörmulegu bílslysi
fyrir tæpum sex árum. Sigurður ók
öðrum bílnum og með honum var
jafnaldri hans og frændi. í bíi sem
kom á móti þeim voru þrír ungir
drengir frá Selfossi. Bílarnir skullu
saman og fjórir ungir piltar létust.
Sigurður Óli var sá eini sem komst
lífs af.
„Þetta er hræðileg lífsreynsla sem
ég vildi ekki að nokkur maður þyrfti
að upplifa," segir Sigurður Óli. Hann
ber enn líkamleg merki slyssins þótt
mesta furða sé hversu vel hann hefur
sloppið. „Annar fótur minn styttist
um fimmtán sentímetra. Ég missti
tennur og er því með gervitennur.
Einnig verð ég að passa mig í matar-
æði þar sem ég fór mjög illa innvort-
is. Mér verður oft illt af mat, stund-
um þoli ég hann og stundum ekki.
Þótt ég fmni fyrir mörgum líkamleg-
um kvillum eftir slysið er andlega
hliðin verst,“ segir Sigurður Óli.
„Maður heldur að maður geti komist
yfir þetta en það er ekki hægt.“
- Hefur þú leitað þér hjálpar, t.d. hjá
Sálfræðingi eða presti?
„Nei, aldrei. Ég hef verið mjög lok-
aöur og aðeins rætt þetta við mína
nánustu. Fjölskylda mín hefur
reynst mér alveg ótrúlega vel. Mér
fmnst gott að tala um þennan atburð
því þaö léttir mikið á mér.“
Leióinlegur
afmælisdagur
Þetta hörmulega slys gerðist á rétt-
ardegi Sunnlendinga, 16. september
1988. „Ég átti átján ára afmæli tveim-
ur dögum síðar," segir Sigurður.
„Þetta er leiöinlegasti afmælisdagur
sem ég hef lifað því þann dag vakn-
aði ég á gjörgæsludeild Borgarspítal-
ans og fékk að vita hvað hafði gerst.“
- Manstu þennan dag?
„Ég man alit þangaö til fimm
hundruö metrum áður en slysiö
gerðist. Þetta var réttardagur í
Skeiðaréttum. Mér sýnist að örlögin
hafi tekið í taumana því svo undar-
lega vildi til að kvöldið áður var ég
í sundi ásamt þessum látna frænda
mínum, Hlyni Búasyni, og tveimur
öðrum frændum. Allt í einu upp úr
þurru fórum við að tala um dauðann.
Við ræddum fram og til baka um
allt sem viðkemur dauöanum og ekki
síst um dauðaslys," segir Sigurður
Óli og bætir við að þetta hafi hann
engum sagt fyrr.
Sigurður Óli var í sveit á Skeiöum
og einnig vinur hans og frændi. „Á
réttardaginn vöknuðum viö mjög
snemma eins og venja er á slikum
dögum og fórum í réttirnar. Ég og
Hlynur frændi minn gengum mikið
um og vorum að skoða bílaflotann
sem þar var. Einn bíll vakti þó mesta
athygli okkar því hann var mjög
flottur. Viö vorum alltaf að skoða
hann en þetta var einmitt sá bíll sem
við lentum í árekstri við um kvöldið.
Ég þekkti ekki þá sem voru í bílnum
en vissi þó nafn á einum þeirra.
Fjölgaði um einn
Um kvöldmat fór ég heim í réttar-
súpuna en ég hafði keypt mér bíl tíu
dögum áður. Við ætluðum síðan á
réttarball um kvöldið. Þaö stóð til aö
við færum fimm saman á einum bíl.
Síðan fjölgaði um einn þannig að
ákveðið var að ég færi á mínum bíl.
Mig langaöi ekki að fara einn svo ég
bað Hlyn sérstaklega um að koma
með mér í bíl. Við höfðum verið að
horfa á setningu ólympíuleikanna í
sjónvarpinu og ætluðum ekki á ballið
fyrr en um eittleytiö. Viö höfðum
báðir mikinn áhuga á dagskránni um
leikana. Ég mundi það hins vegar um
ellefuleytið að það var ekki nægilegt
bensin á bdnum mínum því ég ætl-
aði að ná í kærustu mina líka sem
ætlaði með okkur á ballið. Við drifum
okkur af stað og það var því miður
ekki aftur snúið. Það næsta sem ég
man er að ég vaknaði á gjörgæslu-
deildinni. Það var allt hvítt í kringum
mig og ég furðaði mig á hvar ég væri.
Síðan sá ég slöngur og annað dót sem
var tengt við mig og fann að ég gat
ekki hreyft mig. Hjá mér sat séra
Sigfinnur Þorleifsson sjúkrahús-
prestur. Hann sagði mér hvað hefði
gerst og ég er mjög þakklátur fyrir
hvemig hann gerði það. Foreldrar
mínir voru rétt ókomnir en sem bet-
ur fer var presturinn búinn að segja
mér þetta þegar þau komu.
Samviskubitió nagar
Þetta var hörmulegur dagur og öll
næsta vika á eftir. Ég bað engu að
síður um að fá að sjá myndir og frétt-
ir af slysinu. Það gæti hafa hjálpað
mér að ég opnaði augu mín strax
fyrir því sem gerst hafði og vildi vita
um það. Ég veit ekki hvernig þetta
gerðist og ég get hvorki sagt að það
hafi verið mér að kenna né hinum
þvi ég veit það ekki. Þetta bara gerð-
ist og verður ekki aftur tekið. Maður
verður líklega að sætta sig við að
þetta átti víst að gerast. Eftir á hef
ég sannfærst um það,“ segir Sigurður
Óli. „Ég spyr mig mjög oft hvers
vegna það var ég sem lifði. Oft óska
ég þess að ég hefði dáið og einhver
annar lifað þetta af. Það sem nagar
sárast, þó þetta sé allt sárt, er að ég
fékk frænda minn til að koma með
mér. Einnig finnst mér mjög erfitt
að hafa ekki heyrt frá foreldrum
tveggja drengjanna sem voru í hin-
um bílnum. Eg veit hver faðir annars
þeirra er og hef séð hann en ekki
kunnaö við að ræða við hann að fyrra
bragði. Raunar fer ég allur hjá mér
þegar ég sé hann.“
- Hefur þú samviskubit gagnvart
foreldrum hinna drengjanna?
„Mjög mikið og mér hefur liðið
hræðilega illa vegna þess. Strákarnir
í hinum bílnum voru alhr frá Sel-
fossi og síðan þetta gerðist líður mér
illa aö koma þangað. Ég var mjög
þakklátur að strax eftir slysið komu
foreldrar frænda míns til mín og
ræddu við mig. Þau kenndu mér ekki
um neitt og það var mér vissulega
huggun og hjálpaði mér mikið. For-
eldrar ökumannsins á hinum bílnum
eru mjög góðir vinir móðurbróður
míns og ég hitti þau fljótlega eftir slys-
ið. Mér líður samt alltaf frekar illa í
návist þeirra. Ég þori ekkert að tala
um slysið við þau. Hins vegar veit ég
að það hefði verið heppilegra ef ég hefði
getað rætt við aðstandendur strax. Ég
hugsa að bæði mér og þeim hefði hðið
betur. Kannski finnst þeim of sárt að
rifja þetta upp og jafnvel kenna þau
mér eitthvað um, ég veit það ekki.“
Hjartað og vinstri
handleggur sluppu
- Hvað varstu mikið slasaður?
„Ég var mjög mikið slasaður og
láeknirinn sagði mér að það hlyti að
vera kraftaverk að ég hefði lifað þetta
af. Ég býst við að þrjár ástæður hafi
orðið mér til lífs. Sú fyrsta að ég
hafði verið i sveit alla mína ævi og
var ípjög líkamlega vel á mig kom-
inn. Önnur ástæðan er örugglega sú
að einhver hélt verndarhendi sinni
yfir mér og sú þriðja hversu fljótt ég
komst undir læknishendur. Ég fékk
færustu lækna eins og t.d. Rögnvald
Þorleifsson sem bjargaði fætinum.
Hægri fóturinn var mölbrotinn, rist-
in, tærnar og lærleggurinn gekk
saman um fimmtán sentímetra.
Einnig skaddaðist vinstri kálfi, hend-
ur brákuðust, fingur voru brotnir,
neðri vörin var nær dottin af, ég var
kjálkabrotinn, missti tennur, lifrin
rifnaði, gamirnar sprungu, gall-
blaðran eyðilagðist. Læknar sögðu
að það væri fljótlegra að telja upp
það sem slapp en það var hjartað og
vinstri höndin. Þeim rétt tókst aö
bjarga lungunum áður en þau féllu
saman. Ég taldi einhvern tímann
LAUGARDAGUR 7. MAÍ 1994
37
Sigurður Óli og unnusta hans, Ingibjörg Guömundsdóttir, sem var aðeins fjórtán ára þegar slysið átti sér stað og þau nýbyrjuð að vera saman. Dóttir þeirra, Eva Yr, var mikil himnasending þvi
að óvíst var hvort Sigurður gæti eignast börn. Nú er annað á leiðinni.
Sigurður Óli t.v. um jólin 1988 ásamt systkinum sínum, Guðlaugu Erlu og
Stefáni. Sigurður fór aftur á sjúkrahús tveimur dögum eftir að myndin var
tekin.
sextíu og tvö spor á maganum á mér.
Ég efast ekki heldur um að bílbelti og
að ég var á þýskum bfl, Volkswagen
Golf, hafi bjargað lífi mínu.“
Mesta gleði
- Gastu séð fyrir þér að þú ættir
eftir að lifa eðlilegu lífi?
„Ég sá ekki fram á að ég myndi ná
mér þetta vel. Fóturinn var það illa
farinn að ég taldi að ég myndi ekki
ganga eða hlaupa framar né stunda
nokkrar íþróttir. Einnig sá ég ekki
fram á að geta borðað nokkuð sem
gott væri. Vegna skemmda í maga
og görnum þarf ég yfirleitt að hafa
hægðir strax eftir máltíð. Ég hef hins
vegar lært að lifa með þessu, hef
fengið uppfylltan skó til að ganga
eðlilega. Eg byijaði í skólanum eftir
áramótin 1989 en ég hafði verið í
Vélskóla íslands. Ég nennti ekki að
hanga heima og langaði að klára
námið þó það væri tvísýnt hvort ég
kæmist nokkurn tíma á sjóinn.
Skólastjóri skólans sýndi mér ein-
staka tilhtssemi og gaf mér leyfi til
að hafa frjálsa mætingu gegn því að
ég stæðist prófin. Ég var á þessum
tíma mikið hjá sjúkraþjálfurum og
hefði ekki getað klárað námið nema
með þessari undanþágu. Ég losnaði
síðan tiltölulega fljótt við hækjurnar.
Mesta gleði í lífi mínu var þegar
við eignuðumst dóttur, Evu Ýr, sem
nú er þriggja ára. Læknar höfðu sagt
að tvísýnt væri hvort ég gæti eignast
bam þar sem höggið lenti hka á kyn-
fæmm mínum. Læknamir töldu þó
að verr hefði farið ef við hefðum ver-
ið á aöeins meiri hraða. Nú eigum
við von á okkar öðm bami og emm
mjög ánægð með það.
Vorið 1989 lenti ég aftur á sjúkra-
húsi en þá fékk ég garnastopp og
þurfti að gangast undir aðra aðgerð.
Eftir það hef ég sem betur fer sloppið
aö mestu við sjúkrahúsvist."
Kaldari
tilfinningalega
Unnusta Sigurðar heitir Ingi-
björg Guðmundsdóttir. Hún var að-
eins fjórtán ára þegar slysið átti sér
stað. Þau höfðu þá verið saman rúma
tvo mánuði. Ung stúlka, Margrét
Auður Jóhannesdóttir, skrifaði
skólaritgerð um Sigurð Óla og þetta
hörmulega slys. í ritgerðinni segir
Sigurður eftir unnustunni að hann
hafi breyst mikið tilfinningalega eftir
slysið. „Jú, þaö er rétt. Ég er miklu
viðkvæmari gagnvart öðmm. Ég finn
mjögtil með fólki sem lendir í slysum
eða er öðruvísi en aðrir að einhverju
leyti. Áður var ég mjög kaldur gagn-
vart öllu slíku. Þegar ég heyri um
stórslys langar mig oft til að hjálpa.
Eitthvaö gerðist líka í höfðinu á mér
þannig að ég á miklu erfiðara með
að sýna tilfinningar en áður. Ég var
mjög opinn og ófeiminn. í dag er ég
fremur lokaður. Ingibjörg og fjöl-
skylda hennar gáfu mér ómetanleg-
an styrk í þessum erfiðleikum mín-
um. Miðað viö hversu kornung hún
var er óskiljanlegt hversu sterk hún
hefur verið.“
Langar á sjóinn
Draumur Sigurðar Óla hefur ver-
ið að komast á sjóinn. Hann prófaði
að fara á sjóinn í haust en þá kom í
ljós að bakið er ekki í lagi. Sigurður
hefur verið í þjálfun til að geta aftur
farið á sjó en hann vonast til að geta
orðið vélstjóri með full réttindi áður
en langt um líður. „Ég fór aldrei í
endurhæfingu eftir slysið, æfði mig
bara heima og fór mikið í sund. Þaö
eyðilögðust fimmtíu prósent af vöðv-
um í lærinu og það tók tíma að vinna
þá upp,“ útskýrir hann. „Ég hef unn-
ið að því í sex ár að ná bata og geri
ekki ráð fyrir að mér takist það betur
en komið er. Maður verður aö læra
að lifa með þessu. Andlegu hliðina
verður varla hægt að lækna enda var
þetta svo stórt áfall. Það er varla
hægt að lýsa því hvernig manni líður
nema bara með einu orði; illa.“
- Ertu bílhræddur eftir þetta?
„Nei, og það þakka ég foður mín-
um. í lok nóvember þetta sama ár
fékk ég að fara út af spítalanum í
nokkra daga og hann lét mig setjast
undir stýri í mikilli hálku og ófærð.
Það hjálpaði mikið að fara svo fljótt
aftur út í umferðina. Það sem skelfir
mig hins vegar er þegar fólk fer óvar-
lega yfir blindhæð - þá verð ég of-
boðslega bílhræddur.
Heimsóknir
um nætur
- Veistu hver það er sem ásækir
þig á nóttunni?
„Nei. Einu og hálfu ári eftir slysið
dó amma mín sem hafði verið mér
sem móðir því ég hafði verið mikiö
hjá afa mínum og ömmu í gegnum
tíöina. Eina nótt sat hún við rúm-
stokkinn hjá mér og ég sá hana mjög
skýrt. Kannski er þetta hún eða
Hlynur frændi minn. Ingibjörg hefur
verið að biðja mig að ræða við miðil
en satt að segja hef ég ekki mikla trú
á slíkum hlutum."
- En hefur þú sjálfur einhveija
skyggnigáfu?
„Eg finn fyrir einhveiju en sé það
ekki. Ég verð aö hafa kveikt á nótt-
unni til að geta sannfærst um að
enginn sé við rúmið þó ég finni fyrir
nálægðinni. Það er mjög erfitt að lifa
við þetta og mikið álag á líkamann.
Ég hef sagt við ungt fólk: Keyrið var-
lega því ef þið lendið í slysi mun
ykkur líða illa í mörg ár. Það er mik-
il byrði að bera.“
Og mikill
glannaskapur
- Nú er sumarið fram undan og
góða veðrið. Búast má við að ein-
hverja unga sveina langi til að kitla
pinnann eins og það er kallað. Hefur
þú einhver varnarorð til þeirra?
„Ekki keyra of hratt, haidið ykkur
viö tveggja stafa tölu á hraðamælin-
um og notið alltaf öryggisbelti. Ég
keyri oft austur yfir fjall og því mið-
ur er allt of mikill glannaskapur þar.
Það eru ekki bara strákar sem aka
ógætilega því ég hef horft á menn
um sextugt fara fram úr þar sem
engar aðstæður eru til þess. Mig
langar til að geta þess til að vara fólk
við að ef maður lendir í slysi á ekki
að loka málinu gagnvart tryggingafé-
laginu því maður veit ekkert hvað
getur komið upp síðar. Ég gerði þau
mistök að loka máli mínu strax því
síðan kom bakveikin upp og þá er
ekkert hægt að gera.
Góðirvinir
Eitt var það sem gladdi mig mikið
þegar ég dvaldi á Borgarspítalanum
eftir slysið. Þá komu bekkjarsystkini
Hlyns frænda úr Fellaskóla í Breið-
holti í heimsókn til mín. Sú heim-
sókn er mér ógleymanleg. Stuttu síð-
ar fór ég í minningarathöfn sem
haldin var um hann í Fellaskóla. Ég
mætti mikilli hlýju þar. Einnig heim-
sóttu mig níu krakkar sem við höfð-
um kynnst lítillega á rúntinum og
færðu mér Biblíu. Fremst í henni
stóð. Ekki gefast upp, þínir vinir.
Þetta sýnir hversu góðir íslenskir
unglingar eru,“ segir Sigurður Óli
Bragason sem veit nákvæmlega
hvers virði lífið er.