Dagblaðið Vísir - DV - 02.07.1994, Blaðsíða 8

r
LAUGARDAGUR 2. JÚLÍ 1994
Vísnaþáttur___
Guömundur
Ketilsson
Guðmundur Ketilsson bjó lengst-
um á Illugastöðum á Vatnsnesi.
Hann var bróðir hins kunna Nat-
ans. Guðmundur var fæddur um
1792. Natan Ketilsson reisti bú á
Illugastöðum en var myrtur á
heimili sínu 14. mars 1828 af Frið-
riki Sigurðssyni og Agnesi. Eftir lát
Natans fékk Guðmundur Illuga-
staði til ábúðar. Reisti hann að
nýju bæinn sem brenndur var og
bættijörðina. Svoþóttujarðabætur
Guðmundar miklar að konungur
eða Hið konunglega danska land-
búnaðarfélag sæmdi hann verð-
launum. Verðlaunin voru silfur-
bikar mikill er Guðmundur gaf
sóknarkirkju sinni, Tjarnarkirkju,
og hafður var að kaleik þar. Þótti
honum mikið til um sæmd þessa
því að áöur leit hann svo á að hann
bæri eigi óflekkað mannorð síðan
hann var dómfelldur.
Kvað hann svo:
Áður hryggð í huga bar,
hræddist manna dóma.
Kættist þegar krýndur var
konunglegum sóma.
Á fyrri tíð var algengt ávarp: Guð
gefi þér góðan dag. Af þessu tilefni
kastaði hann eitt sinn fram þessari
vísu í kaupstaðarferð:
Dönsku fljóðin drainbmáluð
deyfa þjóðarhaginn.
Nú er úr móð aö nefna guð
nema góðan daginn.
Er niðurskurðaralda gekk um
Húnaþing 1857 unnu í hverri sveit
niðurskurðarmenn er fylgdu þessu
eftir. Komu þeir að Illugastöðum
að kveldi laugardags og gistu þar
um nóttina. Vildu þeir svo hefja
sláturstörf að morgni sunnudags
en bóndi vildi lesa húslesturinn
fyrst sem venja var. Varð úr þessu
nokkur ýfingur.
Þá kvað Guðmundur:
Tvennslags aga varð eg varð,
vaknaði saga um húsin.
Hvort skal draga hitt um garð
helgidagur eða lúsin?
Eitt sinn er Guðmundur kom á
bæ er fyrir var Níels skáldi og
höfðu þeir glímt í kvæðum og var
ekkert sérlega til vina. Var Guð-
mundi boðið inn í rökkvaðan bæ-
inn og heilsaði þar öllum með
kossi. En varaði sig ekki á Níelsi
fyrr en hann hafði rekið honum
koss.
Kvað þá karl:
Aðgæslan er öllum hent,
ekki síst á kveldin,
því mun ég sem barnið brennt
betur forðast eldinn.
Mér varð á sem mengið fann,
meira en lítil skissa,
að ég skyldi andskotann
ófyrirsynju kyssa.
Guðmundur var eitt sinn á ferð
í myrkri og slitnaði þá ístaðsól hans
og ístaðið týndist.
Þá kvað hann:
ístaðið flaug til andskotans,
ónáð hlaut ég slíka.
En það var taugatetrið hans
hann tók mig ekki líka.
Stundum var það að ef Guðmund-
ur frétti skopleg tilsvör manna setti
hann þau í ljóð. Gamall bóndi, sem
Sigurður hét, var sakaður um að
hafa stolið reka. Mætti hann þá
fyrir rétti og afsakaði sig með því
að drumburinn hefði aðeins verið
tíu álnir.
í grein Björns Sigfússonar í Al-
manaki Þjóðvmafélagsins 1929 er
vísan höfð á þennan veg:
Súluríu rak á vog,
rétt upp í hann Sigurð,
hún var tíu álnir og
eftir því á digurð.
Að sögn Þorgeirs Þorgeirsonar
er vísan rétt höfð eftir svona:
Flettings ríu rak á vog,
rétt upp í hann Sigurö,
sléttar tíu álnir og
eftir því á digurð.
Er heimildarmaður hans Krist-
ján Eldjárn, fyrrverandi forseti. Er
Vísnaþáttúr
Valdimar Tómasson
sögn þessi ekki ótrúleg því með
þessum breytingum er snotur vísa
orðin snilld.
Eins og áður var getið var Guð-
mundur jarðabótamaður mikill og
bætti Illugastaðajörðina mikið.
Sem gamall maður kvað hann:
Þegar starf mitt eftir á
allt er gleymsku faiið,
Hlugastaða steinar þá
standið upp og talið!
Um orðalagið „ansi gott“ sagði
hann:
Ansi gott segir einn og hinn
yfir því sit ég hljóður,
er þá líka andskotinn
orðinn hjá þeim góöur.
Af andlegum kvæðum Guðmund-
ar skal hér getið einnar vísu:
Mörg og rauð þó synd mín sé,
sálin auðmjúk kvaki.
Lát mér auðnast lausnare
líf að dauðans baki.
Er hér orðið lausnari upp á flá-
mælsku til að rímið standist.
Skömmu fyrir andlát sitt orti
Guðmundur þetta:
Andann ljóða burt ég bý,
brjóstiö óðum dofnar,
fórlast móðurmálið,því
minnið góða sofnar.
Heimildir:
Almanak Þjóðvinafel. 1927,1929
Natans saga og Skáld-Rósu 1912
Huld II
Ævintýraferðir Áskriftarsíminn er
í hverri viku 63#27»00
til heppinna
áskrifenda ísland
DV! Sækjum þaö heim!
Matgædingur vikurmar
Uppáhalds-
humarrétturinn
- og kjúklingaLréttur við öll tækifæri
„Það liggur vel við að gefa upp-
skrift að humarrétti þar sem ver-
tíðin stendur yfir núna,“ sagði Elín
Þorsteinsdóttir, markaðsstjóri hjá
íslenskum sjávarafurðum hf. Hún
er matgæðingur DV þessa vikuna.
Fljótgerð matseld
Uppskriftina nefnir Elín einfald-
lega: Uppáhaldshumarrétturinn
minn. Þessa uppskrift fékk hún úr
Gestgjafanum fyrir nokkru síðan
og hefur rétturinn notið mikillar
hylli á heimilinu.
„Aðalmálið er að vera búinn að
tína allt til áður en farið er að elda
humarhalana því að rétturinn er
fljótgerður. Hann er einstaklega
góður og svíkur engan.“
í humarréttinn fer eftirfarandi:
20 humarhalar
matarolía til að steikja í
salt
pipar
6 cl koníak
2 tesk. karrí
1 tesk. hvítlauksduft
2 dl ijómi
6-8 vel rauðir tómatar
1 lítil dós piemientos paprikur,
smátt skomar
nokkrir dropar tabasco sósa
1 höfuð jöklasalat, þvegið og þerrað
og skorið í fremur smáa bita
Aðferð
Takið humarinn úr skelinni. Hit-
ið smáolíu á þykkbotna pönnu og
snöggsteikið humarinn. Kryddið
með salti og pipar. Hellið koníak-
Elín Þorsteinsdóttir, markaðsstjóri
og matgæðingur vikunnar
DV-mynd GVA
inu yfir og kveikiö í. Stráið karrí-
inu og hvítlauknum yfir og látið
krauma í 1 mínútu. Hellið rjóman-
um yfir og bætið tómatbitunum í
og síðan piemiento paprikunni, lát-
ið suðuna koma upp, bætið jökla-
salatinu út í, veltið aðeins í rjóman-
um og kryddið með nokkrum drop-
um af tabasco. Berið fram með heit-
um hrísgrjónum og grófu brauði.
Auk humarréttarins gefur Ehn
uppskrift að kjúklingarétti sem
hún segir að beri nafn með rentu:
Kjúklingaréttur við öll tækifæri.
„Ég fékk þessa uppskrift einnig
gefins fyrir mörgum árum. Ég man
ekki einu sinni lengur hver gaf mér
hana en hún er mjög handhæg og
þessi réttur er sérlega bragðgóður.
Það er alveg upplagt að gera hann
snemma dags og stinga honum í
ofninn skömmu áður en bera á
hann fram. Þessi uppskrift bregst
aldrei. Hún er afar vinsæl á heimil-
inu og í góðra vina hópi.“
Það sem þarf
í uppskriftina fer:
1 kjúklingur, 700-800 g
1 dós „creme of chicken" frá Camp-
bells
1 græn paprika, kjömuð og skorin
í bita
1 dós spergill (aspargus) í bitum
1 bolli majones
1 bolli brauðrasp
1 tesk. karrí
150 g 26% goudaostur, gróft rifinn
salt
kjúklingakrydd
Sjóðið kjúklinginn í u.þ.b. eina
klukkustund í léttsöltu vatni. Einn-
ig er gott að krydda vatniö með
kjúklingakryddi. Kælið nokkuð og
skerið síðan allt kjötið frá beinun-
um og í bita. Hrærið saman karrí-
inu, majonesinu og súpunni og
þynnið aðeins með soöinu af kjúkl-
ingnum. Setjið í eldfast mót og
blandið paprikunni, kjúkhngabit-
unum og sperglinum varlega sam-
an við. Sáldrið raspinu yfir og síðan
ostinum. Bakið í 230 gráða heitum
ofni uns osturinn er orðinn guhinn
eða um 20-30 mínútur. Berið fram
með fersku salati og hvítlauks-
brauði
Elín skorar á Gunnar Má Kristj-
ánsson, deildarstjóra í Þróunar-
setri íslenskra sjávarafurða hf„
sem hún segir vera afbragðskokk.
Hinhliðin
Alveg á milljón
- segir Sveinn S. Kjartansson, einn aóstandenda Woodstock-afmælistónleika
„Við erum alveg á milljón við að
undirbúa afmæhshátíðina," sagði
Sveinn Sigurður Kjartansson, einn
þeirra sem standa fyrir tónleikum
á Höskuldarvöllum í Gullbringu-
sýslu nú um helgina í tilefni af því
að liðin eru 25 ár frá Woodstockhá-
tíðinni. Sveinn sagðist reikna meö
3000-5000 manns á hátíðina en
hægt væri að taka á móti tvöfoldum
þeim fjölda ef út í það færi. „Okk-
ur, sem stöndum að þessum tón-
leikum finnst vanta fjölbreytni í
tónhstarmenninguna hér og því
fórum við út í þetta,“ sagði hann.
Sveinn snýr hinni hliðinni að les-
endum helgarblaðsins í dag.
Fullt nafn: Sveinn Sigurður Kjart-
ansson.
Fæðingardagur og ár: 6. júh 1967.
Maki: Stella Sæmundsdóttir.
Börn Engin.
Bifreið: BMW 528i ’83, Daihatsu
Charade ’82, BMW 1602 ’72.
Starf: Sölufulltrúi, tónhstarmaður,
tónleikahaldari.
Laun: Mjög misjöfn.
Áhugamál: Tónhst, hestar, útivera,
skemmtanalíf, ferðalög, mótorhjól
o.fl.
Hvað hefur þú fengið margar réttar
tölur i lottóinu? 3
Hvað fmnst þér skemmtilegast að
gera? Spila og hlusta á góöa tónhst
með góðum vinum og sjá árangur
góðrar vinnu, fara í bíó og auðvitað
að vera með kærustunni.
Hvað finnst þér leiðinlegast að
gera? Þvo sokka.
Sveinn Sigurður Kjartansson.
DV-mynd ÞÖK
Uppáhaldsmatur: Hvítlauksristað-
ir humarhalar með fersku græn-
meti og hvítlauksbrauði.
Uppáhaldsdrykkur: Vatn.
Hvaða íþróttamaður finnst þér
standa fremstur í dag? Enginn sér-
stakur.
Uppáhaldstímarit: Mörg.
Hver er fallegasta kona sem þú
hefur séð fyrir utan maka? Engin
ennþá.
Ertu hlynntur eða andvígur ríkis-
stjórninni? Ég er eiginlega á móti
stjómleysi heimsins i dag, en hlut-
irnir hljóta að batna með tímanum.
Hvaða persónu langar þig mest til
að hitta? Anthony úr Red Hot Chhi
Peppers og Mike Myers.
Uppáhaldsleikari: Daniel Day Lew-
is, Mike Myers og John Malkowits.
Uppáhaldsleikkona: Susan Shara-
don og Rosie Perez.
Uppáhaldssöngvari: Anthony
R.H.C.P.
Uppáhaldsstjórnmálamaður:
Gandhi.
Uppáhaldsteiknimyndapersóna:
Speedy Gonsales og Dadfy Duck.
Uppáhaldssjónvarpsefni: Bíómynd-
ir, tónhstarþættir og skemmtiþætt-
ir.
Ertu hlynntur eða andvígur veru
varnarliðsins hér á landi? Var
hlynntur en heimsmáhn breytast
dag frá degi og ný afstaða hefur
ekki verið tekin vegna tímaskorts.
Hver útvarpsrásanna finnst þér
best? FM 95,7 og Rás 2.
Uppáhaldsútvarpsmaður: Snorri
Sturluson.
Hvort horfir þú meira á Sjónvarpið
eða Stöð 2? Stöð 2.
Uppáhaldssjónvarpsmaður? Sig-
mundur Emir og Steingrímur J.
Ólafsson.
Uppáhaldsskemmtistaður: Rósen-
bergkjallarinn, eins og hann var
og eins og hann er.
Uppáhaldsfélag i íþróttum: Ekkert
(Nígería í HM).
Stefnir þú að einhverju sérstöku í
framtíðinni? Stuðla að bættum
heimi fyrir bömin okkar.
Hvað ætlar þú að gera í sumarfrí-
inu? Fara í bíltúr um Evrópu, heim-
sækja Amsterdam o.fl.