Alþýðublaðið - 02.07.1967, Blaðsíða 9

Sunnudags Alþýðublaðið
2. Júlf 1967
kirkjugarði með fullum her-
mennskuheiðri.
HVER KJAFTAÐI?
Aðrir héldu baráttunni áfram
á „duimáls-vígstöðvunum" með
mismunandi árangri, en byggðu
allir á því kerfi, sem Yardley
hafði skapað. Menn geta ímyndað
sér þá skelfingu, sem greip dul-
málssérfræðingana, þegar þeir
um vorið 1941 fengu þær fréttir
frá London, að frá Þýzkalandi
hefði verið send tilkynning til
Yardley — seldi leyndarmál —
var grafinn sem hetja.
Japans um það að Bandaríkja-
menn gætu lesið alla dulmáls-
lykla Japana. Rannsókn var haf-
in. Hvar hafði lekið? Var svikari
á ferðum?
„Svikarinn reyndist vera Sumn
er Wells, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna".
„SÁ SEKI“
Hann var um þessar mundir í
óða önn að ,,lokka“ Rússa út úr
bandalaginu við Þjóðverja og not
aði í þessari „diplómatísku sókn“
sinni öll ráð, þar á meðal afrit
af þeim japönsku dulmálsskeyt-
um, sem nota mátti í þeirri bar-
áttu. Á meðal skeytanna voru
nokkur frá japanska sendiherr-
anum í Moskvu, þar sem talað
var um „líkurnar á þýzkri árás
á Sovétríkin“.
Þetta gat Sumner Wells notað.
Hann sagði sovézka sendiherran-
um í Washington, Oumansky, frá
öllu, sem hann vissi. Hin póli-
tísku áhrif voru ekki þau, sem
Sumner Wells hafði reiknað með,
því að Stalín skellti við skolla-
eyrunum, en óttast mátti örlaga-
ríkar afleiðingar fyrir dulmáls-
ráðningaþjónustu Bandaríkjanna.
Japanir virtust þó ekki taka við
sér, þeir breyttu ekki lyklunum,
en yfirmenn dulmálsþjónustunn-
ar gættu þcss eftirleiðis, að stöð-
ugt færri .af þeim skeytum, sem
náðust, bærust til ráðherrans og
gengu jafnvel svo langt að halda
þeim að verulegu leyt'i frá forset-
anum, en þar kann að vera að
Ný athyglisverð bók um „dulmáis-
iykla-stríÓ“, sem átti sér stað fyrir
árásina á Pearl Harbor og hefði átt
að gefa bjargað Bandaríkjamönn-
um frá óförunum.
finna skýringuna á því, að menn
í æðstu stöðum í Bandaríkjun-
um voru ekki trúaðir á árásar-
frekar í skyn. Ekkert gerðist.
Heldur ekki, þegar Roosevelt for-
seti fékk, mörgum dögum fyrir á
ÚTBOÐ
Tilboð óskast í að byggja tvo 500 m3 olíugeyma, leggja
aðal pipulögn og vinna ýmsa járnsmíði í kyndistöð Hita-
veitu Reykjavíkur við Bæjarháls í Árbæjarhverfi,
Útboðsgögn eru afhent í skrifstofu vorri gegn 3.000.—•
króna skilatryggingu.
Tilboð verða opnuð á sama stað, fimmtudaginn 13. júlí
n.k., kl. 11.00 f.h.
INNKAUPÁSTOFNUN REYK7AVÍKURBORGÁR
VONARSTRÆIl 8 - SÍMl 1S300
fyrirætlanir Japana — fyrr en
það var of seint.
MARGAR AÐVARANIR
Það höfðu þegar borizt marg-
ar aðvaranir.
Þegar í janúar 1941 lét sendi-
herra Perú í Tókíó ameríska
sendiherrann vita, að hann hefði
lieyrt' japanska vini sína íja í þá
áttina, að Japanir mundu gera
skynidárás á Pearl Harbor, ef til
striðs kæmi við Bandaríkjamenn.
24. september náði bandarísk
hlustanastöð á Hawai skeytum,
sem bentu til hins sama, en þessi
skeyti voru send á dulmáls með
skipspósti til Washington, svo að
þau urðu eigi lesin fyrr en 9.
október.
26. nóvember hafði yfirmaður
dulmálsskrifstofu ráðið í það
af ýmsu, að árás Japana mundi
verða 30. nóvember — en enginn
tók við sér í Washington.
Tveim dögum síðar réði ein af
starfsstúlkum þar fyrir eigin
reikning og í sínum eigin tíma
skeyti, sem gáfu þetta sama enn
rásina, aíhent ráðin dulmáls-
skeyti með fyrirmælum til jap-
anskra diplómata um að brenna
dulmálslykiana og eyðileggja dul
máls-ráðningavélarnar — öruggt
mcrki um, að „stundin væri runn
in upp“.
STRÍÐSYFIRLÝSING
Það vekur óneitanlega nokkurn
ugg og óró hjá manni að lesa
um það, hvernig Bandaríkjamenn
gátu ái-um saman og allt fram á
síðustu mínúturnar fyrir árásina
á Pearl Harbor lesið öll leyndar-
mál Japana og höfðust þó ekki
að .
Þegar japanski sendiherrann í
Washington afhenti stríðsyfirlýs-
ingu Japana löngu eftir árásina á
Pearl Harbor, afsakaði hann sig
með því að tekið hefði svo langan
tíma að ráða dulmálið — en þá
gat utanríkisráðherrann ekki
skýrt frá því, að hann var þegar
búinn að lesa yfirlýsinguna, því
að amerísku dulmálssérfræðing-
arnir voru fljótari en þeir jap-
önsku.
Oxford
hækka
neitar að
Ritarastaða
Óskum eftir að ráða vélritunarstúlku, starf hálfan daginn
kemur til greina.
Uppl. á skrifstofunni frá kl. 10—12 næstu daga.
Vita- og hafnarmálskrifstofan.
Sími 42285
Viðskiptavinir vorir eru beðnir að athuga
breytt símanúmer okkar.
Bílaverkstæöiö Fólksvagn sf.
Borgarholtsbraut 69, Kópavogi. —- Sími 42285.
Tjöld
svefnpokar
vindsængur
veiðiáhöld
í
V:
II
J
ii
I-IÁSKÓLARÁÐ Oxfordhá-
skóla neitaði nú í vikunni að
verða við kröfu brezku stjórn-
arinnar um hækkun á skóla-
gjöldum fyrir útlendinga um
50-150 sterlingspund á ári.
Þetta gerði ráðið, þrátt fyrir
aðvörun um, að iþetta kynni að
kosta skólann allt að 120.000
pundum á ári.
Ráðið felldi með 43 atkvæð-
um gegn 27 tillögu um hina
fyrirskipuðu hækkun, sem þó
var lægri en sú 250 punda
liækkun, sem ríkisstjórnin
hafði fyrirskipað. Háskólinn í
Bradford ihefur einnig neitað
að hækka skólagjöld sín fyrir
útlendinga. en hins végar ætl-
ar Cambridge að hækka sín
gjöld um 250 pund.
Talsverður hiti var í mönn-
um, og einn prófessorinn, Max
Beloff, lýsti yfir, að hann
harmaði, að hinn gamli háttur
að svipta ráðherra embættum
fyrir óhæfni í störfum væri
ekki lengur við líði og látti þá
við virðingarleysi viðkomandi
ráðherra, Anthony Croslands,
fyrr skoðun háskólamanna.
Talsmaður framkvæmda-
nefndar háskólans sagðist hafa
verið mjög tregur að leggja
fram tillöguna fyrir háskóla-
ráð, en kvaðst hins vegar ekki
sjá hvérnig háskólinn ætti að
fara að því að taka á sig þessa
auknu fjárhagslegu byrði nú,
er miklir fjárhagsörðuleikar
væru framundan, nema því að
eins að grundvelli allra út-
reikninga um rekstur skólans
yrði breytt.
Aðeins íslenzk tjöld eru sérstaklega framleidd :
fyrir íslenzlta stormasama veðráttu. :
Miklatorgi, Lækjargötu 4.
Áskriftasíminn er 14901