Alþýðublaðið - 22.07.1967, Blaðsíða 10

Tóif óhreinir fangar búa sig undir aó gera árás...
Eina iífsvon þeirra
var
YKKUR má vera sama, hvern-
ig þið deyið, svo að þið getið
eins gert það, sem ykkur er.
sagt. Þótt lítil von sé til að
halda lífi, — þá er þó. von. —
Vonið að allt' gangi vel.
Þessi ræða var haldin yfir 12
bandarískum dauðadæmdum
föngum í marz 1944. Banda-
riska herforingjaráðið hafði þá
nokkru fyrr skrifað fangelsis-
stjórninni og beðið þessa: Velj-
ið lír tólf fanga, sem eru dauða-
dæmdir eða dæmdir til lífstíð-
arfangelsis fyrir morð, nauðg-
anir, rán og/eða aðra glæpi.
Kennið þessum föngum eins vel
að hlýða skipunum og þeir geta
lært á stuttum tíma. Svo var
þeim varpað í fallhlífum niður
yfir meginland Evrópu, rétt áð-
ur en innrásin var gerð í júní
sama ár. Hvað áttu þeir að
gera?
Það er þetta efni, sem
fjallað er um í kvikmyndinni
The Dirty Dozen (óhreina tylft-
in), sem nú hefur verið frum-
sýnd í Ameríku og vekur þar
bæði hrylling og hrifningu.
Þeir komu úr fangelsunum
undir svipu Johns Reismáns,
sém var harðjaxl og amerískur
atvinnu-herforingi í enskum
æfingabúðum.
f hópnum er Franko með
stingandi augu og skakkt bros,
AUGLÝSIÐ
í Alþýðublaðlnu
hinn ungæðislegi, óstýriláti
Vladislav, negrinn Jefferson,
sem hataði ekki bara erkióvin-
inn Hitler, hinn skvapfeiti, fúli,
trúraofstækisfulli sífellt blót-
andi Maggott, sláninn Posey,
sem aldrei vissi sitt rjúkandi
ráð, Mexíkaninn Jiminez, af-
skiptalaus, bráðlyndur og sið-
laus, hinn hái, treggáfaði, hættu-
legi Pinkley, hinn lágmælti, óá-
reiðanlegi Bravos, hinn þöguli
óútreiknanlegi Lever, Gilpin
hæglátur og hlédrægur, hinn
þrjózki, deilukæri Vladek og
bleyðan Sawyer. Úrhrök þjóð-
félagsins og stoltir af því.
Þeir eru maímánuð í æfinga-
búðunum, og Reisman lemur þá
áfram með harðri hendi. Þeir
læra að hugsa og starfa saman
og hlýða skipunum. Reismann
er ekki lengi að taka til keyr-
isins og sparka í þá, sem ekki
gera rétt og loks er ekki að vita
hvort þeir hata meira hann eða
óvininn. Daginn áður en þeir
eiga að fara af stað ræðir her-
stjórnin um það, hvort ráð sé að
senda þá. Hvort þeir mundu ekki
strax ganga í þjónustu óvinanna
njósna og ljóstra upp. Kannski
vita þeir allt of mikið. En það
er ákveðið að senda þá og dag-
inn áður en innrásin er gerð, er
þeim varpað niður við höll í
Norður-Frakklandi, þar sem þýzk
ir herforingjar njóta þess til-
tölulega friðar, sem ríkir á víg-
stöðvunum og skemmta sér með
konum, kærustum og vinkonum.
En skyndilega standa þeir ó-
hreinu tólf í dyrunum með vél-
býssur í höndunum.
Og í júlílok 1944 er það niður-
staða Wordens hershöfðingja,
að innrásin hefði tekizt vel, og
að hann leggi til, að þeir úr hóp
hinna óhreinu tólf, sem eftir lifa,
fái að snúa aftur til fyrri starfa
í frjálsu lífi, -en þeir hinir föllnu
skuli jarðaðir með sæmd, því að
aras
þeir hafi látið lífið í skyldunn-
ar nafni.
Leikstjóri kvikmyndarinnar er
Robert Aldrich en með aðalhlut
verk fara Ernest Borgnine, Lee
Marvin, Robert Ryan, George
Kenndey o.fl. meðal þeirra pop-
söngvarinn Trini Lopez, sem
heldur vildi leika einn hinna
dauðadæmdu en vinna sér inn
250.000 dollara á sama tíma á
næturklúbbum Las Vegas.
o o o o o o
RÍKISAÐSTOÐ VIÐ STJÚRNMÁLAFLOKKA
Umræðurnar um jjármál
stjórnmálaflokkanna halda á-
fram víða um lönd. í Banda-
ríkjunum er deilt um, hvort
taka eigi fé af skatttekjum rik-
isins til að greiða kostnað flokk-
anna af forsetakosningum. I
Þýzkalandi voru fyrir nokkrum
vikum samþykkt ný lög um
stjórnmálaflokka, sem heimila,
að ríkið greiði kostnaðr af kosn-
ingabaráttu. í Svíþjóð og Finn-
landi er biiiö að taka upp opin-
bera styrki til flokkanna, og í
Noregi hafa fjórir af fimm aðal-
flokkum sent ríkisstjórninni á-
skorun um að koma þessu máli
í höfn með styrk til flokkanna
1968.
Viðurkennt er, að stjórn-
málaflokkar séu nauðsynlegir í
lýðræðislandi. Skiptir þvi
miklu máli, hvernuj fjárreiðum
þeirra er variö, þar sem nútíma
kosningar verði æ dýrari. Sum-
ir flokkar hafa auðug félög og
einstaklinga að baki sér, aðrir
flokkar hafa engar slíkar tekju-
lindir. Eiga hinir ríku að geta
keypt völdin með peninga-
austri í kosningabaráttu?
Það er gömul kenning, að
opinberum styrk fylgi binding.
Þessu er nú í vaxandi mæli
hafnað sem úreltri og óraun-
hæfri kenningu. Hin hættan er
talin meiri, að févana flokkar
bindi sig fyrirtækjum eða ein-
staklingum. til að afla fjár.
Meðan útvegun fjár er svo
mikilsvert atriði fyrir flokk-
ana, geta þeir einstaklingar, sem
hafa ráð á fé, haldið völdum i
flokkunum út á það. Lýðræði
innan flokkanna eykst til muna,
ef fjárútvegun þeirra verður
minna vandamál en verið hef-
ur.
Þjóðverjar hafa nýlega sett
lög um stjórnmálaflokka — og
væri. sannarlega þörf slíkra laga
hér, eins og kosningarnar í vor
sýndu. í þessum löndum er sagt,
að ríkið skuli greiða „eðlileg”
útgjöld við kosningabaráttu
flokka. Mun vera ætlunin að
greiða sem svarar 2.50 mörkum
á hvern kjósanda á kjörskrá
— eða um 25 krónur íslenzkar. '
Það mundi jafngilda 2,5 millj-
ónum hér á landi, en heildar-
útgjöld flokkanna hér af kosn-
ingunum liafa án efa verið 5 —
10 milljónir.
í Noregi hafa formenn Verka-
mannaflokksins, Miðflokksins,
Kristilega þjóðarflokksins og
Vinstriflokksins sameiginlega
skrifað forsætisráðherra um
þetta mál. Hægriflokkurinn
skrifaði ekki undir bréfið og bar
við■ ýmsum tæknilegum ástæðum.
í bréfinu segir meðal annars:
„Starf stjórnmálaflokkanna
er nauðsynleg forsenda þess,
að lýðræðislegt stiórnkerfi
okkar standist. Þess vegna
Frh. á 14. síðu.
tO 22. júlí 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ