Alþýðublaðið - 14.06.1968, Blaðsíða 2

smaa
o
Bltstjórar: Krlstján Bersi Ólafsson (áb.) og BenediKt Gröndal. Símar: 14900 —
14903. — Auglýsingasími: 14906. _ Aðsetur: Alþýðuhúsið við Hverfisgötu,
Reykjavík. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Sími 14905. — Áskriftargjald kr.
120,00. — f lausasölu kr. 7,00 eintakið---Útgefandi: Nýja útgáfufélagið hf.
MORGUNBLAÐIÐ Á VILLIGÖTUM
Morgu'nblaðið' birtir nokkuð
reglulega árið um kring rit-
stjórnargreinar þess efnis, að þjóð
nýting sé vond, samvinnurekstur
misheppnaður og aðeins almenn
ingshlutafélög geti bjargað þjóð-
inni. Þó líða árin svo, að ekki
bólar á þessum nýja bjargvætti,
og það vefst fyrir hlutafélögum
að frelsa þjóðina.
í gær mátti enn lesa þennan
pistil í Morgunblaðinu, og var
nú ærið tilefni, því að íhalds-
stjórnin í Noregi mun ætla að
selja eitthvað af ríkisfyrirtækj-
um. Morgunblaðið bætir við
þessi tíðindi þeim upplýsingum,
að þjóðnýting sé án efa ,,ein
megin ástæðan til efnahagsörðug
leika Breta.” Þetta er mikil fjar-
stæða og eru alger endaskipti
höfð á sannleikanum. Það er
almennt viðurkennt, að brezk at-
'vinnufyrirtæki, sem eru yfirleitt
hlutaféiög, séu á eftir tímanum,
þurfi að sameinast í stærri heild
ir og taka upp nútíma viðskipta
hætti. Einmitt þetta hefur verið
gert með þeirri þjóðnýtingu, sem
átt hefur sér stað í Bretlandi.
Sem dæmi má nefna kolaiðnað-
inn, þar sem miskunnarlaus hag
ræðing hefur verið tekin upp með
miklum árangri.
Hin þjóðnýttu fyrirtæki í Bret
landi eru í flokki þeirra, sem mest
hafa gert til að koma rekstri sín
um í nútímahorf, hvað sem Morg
unblaðið segir. Það eru ekki ríkis
fyrirtæki, sem valda efnahags-
örðugleikum, hvorki á Bretlandi
né íslandi, nema síður sé.
Morgunblaðið kvartar undan
því, að „stjórnmálamenn og at-
vinnurekendur” sýni furðu lítinn
áhuga á almenningshlutafélög-
um. Alþýðublaðið spyr: Hvað
kemur þetta stjórnmálamönnum
við? Er ætlun Morgunblaðsins,
að Alþingi eða ríkisvaldið komi
upp almenningshlutafélögum?
Hvar er þá einkaframtakið? Er
ekki kjarni málsins, að þaðan eigi
frumkvæðið og peningarnir að
koma?
íslenzkir jafnaðarmenn hafa ár
um saman aðhyllzt einu stefnu,
sem er raunhæf og skynsamleg í
þessum málum. Þa-ð er hið bland
aða hagkerfi með jafnri viður-
kenningu á opinberum rekstri,
samvinnurekstri og einkarekstri.
Við eigum að beita hverju
rekstursformi þar sem það hent-
ar bezt, nota það bezta úr þeim
öllum.
Af þessum sökum er Alþýðu-
blað:'ð hlynnt því, að komið verði
á fót almenningshlutafélögum -
ekki með því að selja Sements-
verksmiðjuna, Áfengis- og tóbaks
einkasöluna eða Síldarverksmiðj
ur ríkisins, heldur með því að
stofnað verði almenningshluta-
félag til að hrinda af stað ein-
hverju nýju til að styrkja afkomu
þjóðarinnar. En Morgunblaðið
má ekki kenna stjórnmálamönn-
um um, að ekkert hefur gerzt.
Frumkvæðið í þessu máli á að
koma úr annari átt.
ÞORLEIFUR GUÐMUNDSSON:
Hvert skal halda i sumarleyfinu ?
í síðustu grein minni um
þetta efni ræddi ég einkum
um fyrirhugaða Noregsferð, á
vegum Ferðaskrifstofunnar Út
isýnar. Það gerði ég vegna
þess að sú ferð er fyrir allra
hluta sakir mjög girnileg og
ekki dýr. Nú mun ég ræða um
tvær ferðir til Evrópulanda þ.
e. Englands, Hollands, Sviss og
Frakklands. En fyrst vil ég
ræða almennt um störf og
skyldur ferðaskrifstofa. Til
þess að mega reka ferðaskrif-
stofu þarf meðmæli Ferðamála
ráðs og leyfi samgöngumála-
ráðuneytis. Til þess að öðlast
slíkt leyfi burfa viðkomandi
aðilar að hafa það til að bera
að dómi Ferðamálaráðs að
bæði innlendir og erlendir að-
ilar geti treyst þeim, og hafi
næga þekkingu og reynslu til
þess að viðskiptamenn ferða-
skrifstofunnar kaupi ekki
költinn í sekknum. Þetta er
nauðsynlegt aðhald og er áríð
,andi að Ferðamálaráð sé vel á
verði ekki aðeins um leyfis-
veitinguna, hetdur einnig um
framkvæmdina. Annars getur
illa farið bæði gagnvart við-
skiptamönnunum og áliti ís-
lands sem ferðamannalands út
á við.
Það færist alltaf í vöxt með
hverju ári að fólk kjósi hóp-
ferðir sem skipulagðar eru af
ferðaskrifstofum. Þetfa er of-
ur eðlilegt. Vel rekin ferða-
skrifstofa hefur öll skilyrði
til þess að ná hagstæðustu kjör
um um flugfar, hótelþjónustu
og annað sem að ferðinni lýtur.
Itún hefur einnig bezta mögu-
l~ika til þess að tryggja það
að tíminn í hverju landi not-
ist sem bezt og ferðafólkið
skoði eins mikið og mögulegt
er á hverjum stað annars verð
ur oft handahóf á því ef fólk
ætlar að skoða sig um leið-
beiningalaust. Það er því
haegt í hópferðinni að fá ó-
dýrastar ferðir, góða nýtingu
á tíma sem til umráða er, án
þess að fórna frelsi um yal
þess sem skoða skal því eng-
inn er búr.dinn við það að taka
þátt í skoðunarferðum sem
skipulagðar eru á dvalarstöð-
um.
Eftir þennan formála kem
ég að ferðunum. Ferðin -Dan-
mörk, Holland- England er
auglýst af Ferðaskrifstofunni
Sunnu og Ferðaskrifstofunni
Útsýn, en á öðrum ferðaskrif-
stofum ber lítið ef marka má
auglýsingar. Þessi ferð er fyrir
margra hluta sakir góð. Enda
þótt tíminn sé ekki langur sem
ætlaður er í hverju landi er
hann vel notaður. London er
undir leiðsögn skoðuð og fæst
með því góð yfirsýn yfir borg-
ina og liggur því opnara fyrir
ferðamanninum næst þegar
hann kemur þangað. X Dan-
mörku eru farnar margar skoð
unarferðir bæði um Kaup-
mannahöfn og utan hennar.
Þær ferðir sérstaklega út um
byggðir gefa góða innsýn í
danskt þjóðlíf og Kaupmanna-
höfn er alltaf sjálfri sér lík.
í Hollandi er dvalizt í stærstu
borg landsins Amsterdam og
er þar margt að sjá. Þar eru
skipaskurðir meiri en annars
staðar í norður-Evrópu og
eru þeir það sér.kennilegasta
og þjóna mjög mikilvægu hlut
verki í samgöngum borgar-
innar. Þarna eru mörg lista-
söfn og byggingar sem ekki
má undir neinum kringustæð-
um láta undir höfuð leggjast
að skoða. Þarna er með stærstu
höfnum veraldar og er það
skoðunarvert út af fyrir sig.
Hverjum gleymist svo ferð um
sveitir Hollands? Ég held að
Framhald á 14. síðu.
Bréfa—
KASSINN
IViálverkasýiiing
Pétyrs FriSriks. 1
S.l. vikur hafa ííðar sýningar
listamanna og gervilistamanna
leitt í ljós, svo ekki verður um
villzt. almennan á'huga lands-
manna á myndlist af ýmsu tagi.
íslendingar eiga ekki mikinn og
gróinn fjársjóð listaverka eða
hefðir á sviðum myndlistar og
fleiri lista eins og aðrar þjóðir,
svo sem ítálir, Frakkar og Þjóð
verjar. Því er nú svo, að hér er
um tiltölulega fáa afburða lista
menn og listaverk að ræða og
hafa landsmenn hér margir hverj
ir ekki við neitt, eða a. m. k.
ekki nógu mikið af afburðaverk
um að miða. í skjóli þessa
hefur á síðustu árum eða aðal
lega síðan eftir stríðslok, skotið
upp eins og gorkúlum á mykju
haug, mönnum, sem kalia sig
listamenn (sumir þeirra hafa e.
t. v. einhverja hæfileika), og er
viðfangsefni þeirra aðallega hin
svokallaða „abstrakt list“, „pop
list“ o. fl. af því tagi. Virðist
þessi iðja vera mörgum slikum
,,fagmönnum“ nokkuð góður fjár
öflunarvegur, ef marka má
nokkuð af framleiðslumagni
slíkra „listaverka" og umstangi
höfunda þeirra.
Þrátt fyrir spillingu mann-
anna og gróðafíkn eru þó innaix
um og saman við ærlegir og heið
arlegir menn, sem hafa helgað
sig listinni fegurðarinnar vegna
fremur en því, sem liún kann að
gefa af sér. Þessir menn eru því
miður miklu færri en hinir, enda
eru hæfileikamennirnir alltaf
í minni hluta með þjóðunum.
Um þessar mundir stendur yf-
ir sýning á listaverkum Péturs
Friðriks í Iðnskóla Hafnarfjarð
ar. Á sýningunni eru 34 myndir,
aðallega landslagsmyndir, en
einnig nokkrar húsamyndir og
kyrralífsmyndir. Flestar mynd-
irnar eru naturalistískar eða im
pressionistískar, aðeins örfáar
mætti telja til expressionisma.
Ekki leynir það sér að hér er
um mjög gott safn listaverka að
ræða. Margar myndanna eru a£
bragðs vel gerðar, konstruktion
og samsetning skemmtileg og per
spektiv gott. Listamaðurinn kann
auðsjáanlega mjög vel að fara
með liti, svo sem almennar vin
sældir hans sanna bezt. Áferðin
er ýmist nokkuð slétt eða gróf, en
kraftmikil. Tilbrigði ljóss og
skugga góð og stíll listamanns-
ins með tilþrifum, sem aðeins ör
fáum er kleift að ná. Þarna er
um eina mynd að ræða, sem vel
gæti verið gerð af hinum gamla
franska meistara Pissarro. Sú
er nr. 12 og er frá' Akureyri.
Dýptin og teikningin er skemmti
Framhald á 14. síðu.
2 14. júní 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ