Dagur - 28.01.1953, Blaðsíða 14

14
DAGUR
Miðvikudaginn 28. janúar 1953

I Hin gömlu kynni I
Saga eftir JESS GREGG
14. DAGUR.
(Fi-amhald).
Barónessan var friðlaus það
sem eftir var dagsins. Hún gekk
úr einu herberginu í annað, en
gat ekki fest hendur eða hug við
neitt. Klukkan fimm kom hár-
greiðsludaman. Venjulega var
hún allshugar fegin að láta nostra
við útlit sitt, en í dag þreif hún
greiðuna úr hendi hárgreiðslu-
dömunnar og einhenti henni yfir
þvert herbergið.
„Eruð þér á matarkúr?“ spurði
stúlkan, undrandi.
„Haldið yður saman,“ svaraði
barónessan vonzkulega.
„Þér þurfið sennilega meiri
svefn, frú, kannske eg ætti að
gefa yður andlitsbað? Það er
hvíld í því.“ Hún leit kankvíslega
á barónessuna. „Er karlmaður í
spilinu?“ spurði hún.
Barónessan leit upp. „Já, reynd-
ar,“ sagði hún og var orðin ró-
legri.
„Það er einmitt það. Þér hafið
þá heyrt eitthvert bæjarslúður?"
„Nei, kæra frú, eg hef ekki
heyrt orð um það.“
„Eg er orðin þreytt á því að
vera sífellt á milli tannanna á
fólki,“ sagði hún. „Þess vegna eru
taugamar ekki upp á það bezta í
dag. Maðurinn, sem um er að
ræða, hafði heyrt eitthvert slúð-
ur, og nú kom hann hér og heimt-
aði skýringu."
„Þér þurfið ekki að segja
meira, kæra frú,“ sagði hár-
greiðsludaman. „Eg held maður
þekki slíkt. Hef sjálf orðið fyrir
því oftar en einu sinni. Nú síðast
var það maðurinn minn. Eg hafði
aldrei ætlað að segja honum neitt
frá neinu'sem gerðist áður en við
gifturrlst, en svo komst hann á
snoðir um eitthvað og heimtaði.
skýringu. Eg þorði ekki að neita
alveg, en tók það ráð að vekja
samúð hans. Sagðist eitt sinn hafa
gert heimskupör og hefði fyrir
löngu tekið út fyrir það. Sagði
honum svo nokkur veigalítil
atriði — en nægilega mikið til
þess að fullnægja forvitni hans.
Það dugði. Eftir það varð enn
kærara í milli okkar en áður.“
„Mjög svo eftirtektarvert,“
sagði barónessan. „Eg ætla að
biðja yður að leggja. hárið mjög
varlega í dag.“
—o—
Þegar Elísabet kominn í íbúð
hennar þetta kvöld, var madame
von Schillar háttuð. „Kæra Elísa-
bet,“ sagði hún. „Þessi bók færir
mér sífellt ný vandamál, ekki að-
eins mér, yður einnig. Látum
okkur líta á hlutina í Ijósi raun-
veruleikans ,án þess að vefja þá
rómantískri slæðu. Eg hélt fram
hjá manninum mínum. Eg laug
og blekkti án þess að hafa nokkra
ifsökun nema þá, að eg var ást-
fangin og eigingjörn og hélt að
fullnæging ástarinnar væri það
sem máli skipti og ekkert annað.
— Eg sá aldrei þumlung út fyrir
mínar eigingjömu óskir — en eg
varð að taka út fyrir þetta.“ Hún
strauk hendinni þreytulega yfir
ennið. „Veröldin hefur vissulega
refsað mér fyrir það. Skömmin
og sársaukinn valda sviða enn í
dag.“ Hún horfði bænaraugum á
Elísabetu. „Þér fyrirgefið þótt eg
verði að fara hægt þegar eg ræði
um kynni okkar Wrenns. Getið
þér skilið ástæðuna?“ Spurningin
var óþörf. Andlitssvipur ungu
stúlkunnar og augnatillit sýndi
ljóslega^ að barónessan hafði haft
þau áhrif á hana ,sem hún vildi.
„Þakka þér fyrir, góða. Þú hefur
gott hjarta. Nú er eg frjálsari en
fyrr og mér líður betur.“
Elísabet brosti og tók fram
blöð sín og gerði sig líklega til að
skrifa niður samtalið.
Madame von Schillar bleytti
varirnar með tungu sinni. „Á að
byrja á byrjuninni?“ spurði hún
svo. .“
„Já, á byrjuninni,11 svaraði
Elísabet.
„Það var árið 1911, um vetur
held ég. Heima hjá Kitty. Eg man
ekki hvers vegna eg kom þangað
þennan dag, kannske bað hún
mig að koma.“
„Voru fleiri þar?“
„Eg held að við höfum bara
verið þar þrjú, Kitty, eg og ungi
maðurinn. Wrepn. Ó, eg man mér
þótti hann einkennilegur. Mér
leíddist hann ekki, en rpér fannst
eg lítið geta sagt í návist hans.
Og skrítið var það, því að Maríus
sagði mér seinna, að hann-hefði
haldið að eg væri eins þögul og
ófélagslynd og hann sjálfur! Og
það var þetta, sem fyrst vakti
áhuga hans fyrir mér.“
Hún talaði hægt og hikandi,
eins og hún væri að þreifa sig
áfram í myrkri.
„Jæja. Eg sá hann ekki eftir
þetta, það er að segja ekki strax.
Ekki þó svo að skilja, að eg hafi
gleymt honum. En. . .. það var
eitthvað við hann, sem gerði mig
óttaslegna. Hann var sterkur.
Ekki aðeins stór og stæðilegur og
kraftamikill líkamlega — heldur
einnig að því leyti, að hann vissi,
hvað hann vildi. Mig fór að langa
til að læra einhverja listgrein —
verða listamaður. Eg fékk lánað
eintak af Inferno eftir Dante og
las það, bara vegna þess að eg
vissi að hann dáðist að bókinni.
Loks kom að því, að eg stóðst
ekki mátið lengur, sendi honum
miða. Sagði að mér hefði komið
í hug að láta mála mynd af mér,
og bað hann að koma og tala um
það þetta og þetta kvöld. Auðvit-
að þorði eg ekki að koma með
hann heim, því að þingmaðurinn
— maðurinn minn — þoldi hann
ekki. — Því var það, að þetta
kvöld, er eg beið eftir honum úti
fyrir. . . . “
„Hvar?“
„Hinum megin við götuna. Inni
í litla skemmtigarðinum. Eg beið
hans alltaf þar.“
. Meðan barónessan talaði, sat
Elísabet hljóð og eftirvæntingar-
full, en ímyndunaraflið hafði þeg-
ar flutt hana langt út úr stof-
unni.
Það var dimmt, þar sem hún
beið. Það brakaði í þurru laufinu
og trjágreinunum er hæg golan
blés um garðinn. Það var ekki
kalt, en hún skalf samt lítið eitt.
Og svo heyrði hún skrjáf í laufi,
og hálf óttaslegin, en samt von-
glöð, stóð hún á fætur. Á næsta
augnabliki stóð hann við hlið
hennar og hvíslaði nafni hennar
blíðlega í eyra hennar. Hún leit
upp, beint í augu hans....
Sýnin hvarf — en áður en El-
ísabet vissi af, leið ofurlítið óp
yfir varir hennar. Barónessan
barði fingrunum í náttborðið.
„Hvað er að yður? Er yður að
verða illt?“
„Nei,“ svaraði Elísabet, það er
ekkert. „Haldið þér bara áfram
sögu yðar.“
Idún reyndi að láta orð barón-
essunnar flytja sig aftur inn í
draumheiminn, en án árangurs.
„Þér eruð fölar á vangann,“
sagði barónessan. „Eg held að
bezt sé að við bættum þessu tali
að sinni. Þér ættuð að fara upp
og hvíla yður. Eg hef hvort eð er
ekkert meira að segja í kvöld.
Elísabet stóð á fætur. „Eg var
að hugsa um að biðja yður að lofa
mér að sjá ljósmynd af herra
Wrenn,“ sagði hún.
„Ljósmynd? Eg held eg eigi
enga Ijósmynd. Eg held eg hafi
aldrei átt neina slíka mynd. En
það eru til myndir, held eg, á
listasafninu.“
„Gaf liann yður nldrei mynd af
sér?“ spurði Elísabet, og undrun-
in í röddinni leyndi sér ekki.
„Nei, hvers vegna skyldi hann
hafa farið að gera það? Við vor-
um alltaf saman og héldum að
ekkert gæti nokkru sinni aðskilið
ckkur.“
Ehsabet sneri til herbergis
síns. Henni fannst allt andstætt
sér og hún hefði engu komið
fram. En hún hugsaði með sér,
að á morgun skyldi- hún fara á
listasafnið.
En henni varð ekki svefnsamt
um nóttina. Hún gat ekki gleymt
sýninni, sem ímyndunin hafði
fært henni. Wrenn var nálægari
henni en nokkru sinni fyrr.
Við morgunverðarborðið var
Elísabet taugaóstyrk og þreytu-
leg.
„Hvað er að yður?“ spurði
barónessan. „Þér lítið illa út í
dag.“
„Það er ekkert. Eg er þreytt,
mér varð ekki svefnsamt í nótt.“
„En það er nóg til þess að þér
getið ekki farið að vinna í þessu
ásigkomulagi. Við skulum því
láta allt starf falla niður fram yfir
hádegi á meðan þér hvílið yður.
„En eg hef engan tíma til að
hvíla mig. Eg verð að halda
áfram könnunarstarfi mínu.
„Könnunarstarf i ? “
„Já, eg hafði hugsað mér að
fara í listasafnið og — skoða mál-
verk herra Wrenns betur. Það er
ekki hægt lýsa þeim. Maður
verður að sjá þau.“
„Vitleysa.“ Barónessan hrærði
ákaflega í kaffibollanum, en ýtti
honum síðan frá sér.
„Og hvað á eg að gera á meðan
þér eruð fjarverandi?“
„Ekki þurfið þér ráð frá mér
um það. Og í dag er fimmtudag-
ur og við erum hvort eð er ekki
vanar að gera neitt síðdegis á
f immtudögum. “
„Já,“ sagði barónessan þreytu-
lega. „Kannske er bezt að þér lít-
ið inn í listasafnið í dag.“
■ Elísabet hraðaði sér út úr hús-
inu og tók leigubíl til listasafns-
ins. Þegar þangað kom, neyddi
hún sjálfa sig til þess að ganga
varlega um, kaupa málverkaskrá
og skoða safnið skipulega. Hún
hélt aftur af þeirri löngun, að
ganga rakleitt þangað, sem mál-
verk Wrenns voru.
Loksins kom hún að sýningar-
sal, þar sem voru geymd bréf frá
listamönnunum — sýnishorn af
rithönd þeirra og ljósmynd af
þeim.
Hún var fljót að þekkja skrift-
ina og henni varð mikið um.
Undarleg og áköf eftirvæntingar-
tilfinning greip hana. Það var
ekki um að villast. Þarna stóð
það: Yðar einlægur Maríus
Wrenn. Hún hreif sig frá því að
skoða hina sérkennilegu rithönd
hans og leit upp; þá blasti við
henni ljósmynd af honum.
Myndin var dimm, en lík hon-
um, svipurinn var líka dimmur.
Hún skoðaði andlitsfallið með
mikilli athygli. Hárlokkur féll
fram yfir ennið, dökkur, hrokk-
inn, augabrýnnar voru breiðar og
dökkar, og vangasvipurinn var
harðlegur og sterklegur, nefið
beint og fallega lagað en með lít-
illi misfellu eins og það hefði
einhvern tíman brotnað, varirn-
ar voru drengjalegar og mjúklega
lagaðar. í stórri, grófri hendi hélt
hann á sporthúfu, sem notaðar
eru ■ á skemmtisiglingabátum.
Þetta er táknmerki dauðans,
hugsaði Elísabet. Hann drukkn-
aði á skemmtisiglingu.
Það var komið fram yfir miðj-
an dag þegar hún hvarf á brott
úr listasafninu. Hún ráfaði
stefnulaust um borgina í nokkrar
klukkustundir, en myndin af
Wrenn hvarf ekki úr huga henn-
ar.
Loksins sneri hún heim á leið,
en hún hikaði við, þegar stóra
húsið blasti við henni í rökkrinu.
Hún var enn ekki tilbúin að fara
inn og hefja samtal við baróness-
una. Hún hörfaði inn í litla trjá-
garðinn og settist þar á bekk.
Það var kyrrt og hljótt þar í
1 j ósaskiptunum. V etrarmy rkr ið
var að síga yfir borgina. Og henni
leið vel þarna. Henni fannst liún
vera að bíða þar eftir einhverju.
Upp í huga hennar komu orðin
úr bréfinu: Maríus, Maríus, Mar-
íus.
- Hún hvíslaði þeim fyrst, en
sagði þau síðan stundarhátt, jiví
að hann stóð þarna við hlið
hennar. Það var að vísu skugg-
sýnt, en hún þekkt.i andlitið,
fann birtuna frá honum, sem rauf
myrkrið.
„Eg vissj varla, hvort eg mátti
eiga vcn á yður,“ sagði hún hik-
andi.
„Þér báðuð mig að koma, var
það ekki?“ Hann settist við hlið
hennar á bekknum.
Það var þögn. Svo sagði hún.
„Þér eruð ekki tiltakanlega
skrafhreyfinn."
„Eruð þér það?“ svaraði hann.
„Þér sögðuð ekki margt heima
hjá fröken Leighton."
Hún brosti. „Nei, eg veit það.“
'Fannst yður það óþægilegt?"
„Nei.“
„Eg hélt kannske að yður
þætti það. Mér varð að hugsa:
Þarna er ein sál, sem er einmana
eins og eg.“
„En því reynduð þér þá ekki
að hjálpa mér, létta mér samtal-
ið?“
„Eg gerði það. Eg hóf að ræða
um skáldskap Dantes."
Hann horfði beirít í augu
henni. Sami óttinn, sem hún
hafði kennt til við fyrsta fundinn,
brauzt fram í sál hennaf á ný.
„Þér megið það ekki,“ sagði
hún.
„Hvað er þáð, sem ég
ekki?“
„Horfa þanriig í áugu manns.
Það gerir mig hrædda.“
„En hvernig á maður þá að
læra að þekkja fólk, ef maður'má
ekki horfa í áugu þess?“
„Með því áð hlusta á hvað
menn segja.‘v 1' '
Hann hló. „Og lifa svo í sak-
lausri einfeldníV^ '
Hún leit uþp!’JÍ,','frvci s vegna
horfið þér svoná á mig? Hvað
sjáið þér?“ spurði hún,
„Þér eruð ekki eins og mál-
verkið eftir Sargent,? sagði hann
glettnislega. ’ : ' "
„Mér hefur vei'ið sagt, að and-
litsmynd hans af mér, sé mjög
lík.“
„Já, kannske má segja að hún
sé lík, en þessi mynd gæti verið
af hvaða nýtízkulegiý hefðarkonu
sem vera skaíúh.-ifiií '■*
„En er eg11 ekkí'1 éinmittJ ein
v ntiiriíil)?:ovoc>i
„Nei; eg er ekki á þeirri skoð-
„Þingmaðurinn varð ástfanginn
af mér þegar hanrl -sá þessa mynd
fyrst.“
Hann horfði rannsókrí.araugum á
hana, ætlaði að segja eitthvað
meira, en hætti við það. Nokkrir
regndropar féllu á stéttina. „Það
er kominn tími til áð fara,“ sagði
hann. Það var engu líkara en
hann væri þakklátur forsjóninni
fyrir regnið og tækifærið til að
standa á fætur ög fára.
Hún stóð á fætur. „Þér getið
gengið með mér að garðshliðinu."
Á leiðinni þangað sagði hún: „Og
þér haldið. að þér gætuð málað
betri mynd af mér en Sargent
gerði?“
„Eg held að eg gæti gert betri
grein fyrir því, hver þér raun-
verulega eruð. — En það
mundi ekki verða í sama hefð-
bundna stílnum og mynd hans.“
Þegar að garðshliðinu kom,
námu þau staðar.
„Ætlið þér að mála myndina af
mér?“ spurði hún.
Hann horfði í andlit hennar,
hún sá naumast andlitsdrætti
hans, því að dimmt var orðið.
„Eg er hræddur um, að það borgi
I sig ekki fyrir yður,“ sagði hann
efrtir nokkra þögn.
(Framhald).