Dagur - 12.02.1958, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 12. febrúar 1958
Þór. Kr. Eldjárn:
Dagur og N
Með sambandslögunum 1918
var tvímælalaust unninn stærsti
sigurinn í sjálfstæðisbaráttu
hinnar íslenzku þjóðar. Ollu
stærri sigúr en nokkru sinni
stofnun hins íslenzka lýðveldis
.1944.
Með sambandslögunum verður
ísland sjálfstætt ríki, en með því
eru þáttaskil í þjóðlífi fslendinga.
Stjórnmálaþrasið við dönsk
stjórnarvöld eru að kalla úr sög-
unni og þjóðinni gefst nú tími til
að snúa sér að fullu að hinum
innri málefnum þjóðfélagsins: at-
vinnu-, verzlunar- og menning-
armálum, og hér þurfti margt og
mikið að gera til úrbóta. Um það
munu allir hafa verið sammála.
Enginn sæmilega þenkjandi mað-
ui mun nú draga í efa, að sama
markmið hafi vakað fyrir öllum,
er þeir tóku að ræða þessi mál:
Heiil og hamingja hins íslenzka
ríkis. Hins vegar kom það brátt í
ijós, að deilt var um, eftir hvaða
leiðum skyldi unnið að þessum
málum og var næsta eðlilegt.
Á þessum árum var allmikið
öldurót í íslenzku þjóðlífi, þjóðin
var að skiptast miklu meir en
áður í ákveðnar atvinnu-
stéttir, scm var bein afleiðing
flutnings fólks úr sveitum lands-
:ins til sjávarsíðunnar, hinn öri
vöxtur kaupstaða og þorpa var
þá hafinn og hefur haldið fram til
þessa í æ ríkara mæli.
Þetta lciddi til þess, að ýmis
sjónarmið voru uppi um það, eft-
ir hvaða leiðum þjóðarbúið
.skyldi rekið, og sýndist hverjum
sitt. Svo mjög urðu hér skiptar
skoðanii-, að þjóðin skiptist um
þetta í stjórnmálaflokka, og réð
þá miklu hvar menn lentu í
flokki, hvar í stétt þeir höfðu
skipað sér, svo mun og tíðast
vera.
í þessu ölduróti varð Fram-
sóknarflokkurinn til.
Til að kynna landsfólkinu
stefnumál flokksins og berjast
fyi'ir málefnum hans, fór flokk-
urinn að gefa út stjórnmálablað í
Reykjavík 1917, „Tímann“, og ári
síðar, 1918, hóf stjórnmálablaðið
Dagur göngu sína á Akureyri, og
fylgdi sömu þjóðmálastefnu og
Tíminn. Fyrsta blað Dags kom út
12. febrúar 1918 og er því blaðið
40 ára í dag (12. febrúar),
Það varð hlutskipti Framsókn-
arflokksins og blaoa hans á
stjórnmálasviðinu, að vera mál-
svari og brjóstvörn fólksins í
hinni dreifðu byggð þessa lands.
Halda uppi, bæði á Alþingi og í
fandsmálaumræðum, merki
sveita og sveitamenningar, heyja
baráttu fyrir jafnvægi í byggð
landsins, vara við þeirri hættu er
stafar af örum vexti kaupstað-
anna, jafnframt því að bera fram
xéttmætar kröfur bænda og
sveitafólks um stuðning ríkisins
við atvinnuvegi landsbyggðar-
innar.
Framsóknarflokkurinn hefur
og verið aðalmerkisberi sam-
viúnustefnunnar hér á landi í
verzlun og iðnrekstri, og má
óhætt fullyrða, að hagur sam-
vinnustefnunnar væri næsta
bágborinn og rislágur í þessu
landi í dag, ef Framsóknar-
Þórarinn Kr. Eldjárn.
flokksins og stjörnmálablaða, er
styðja hann, hefði ekki notið við
til að hrinda illvígum og ofstæk-
isfullum árásum andstæðinganna
á samvinnufélögin, er frá fyrstu
tíð er féiögin hófu göngu sína og
til dagsins í dag, hafa haft á lofti
vopnin til að reiða að þessum fé-
lagssamtökum og særa þau ólífis-
sári ef þeir fengju færi á.
Þetta eru staðreyndir, sem ekki
verður mótmælt með rökum,
enda mun saga þess tímabils, þá
rituð verður, staðfesta það.
Þessara baráttumála Fram-
sóknarflokksins ættu bændur,
sveitamenn og samvinnumenn,
hvar í stjórnmálaflokki sem þeir
annars eru, að minnast með
þakklæti.
í þessari baráttu hafa stuðn-
ingsblöð Framsóknarflokksins
ekki legið á liði sínu, og það sem
unnizt hefur í þessum málum, og
það er mikið, eiga þau sinn gilda
þátt í. Því er það skylt, nú á 40
ára afmæli stjórnmálablaðsins
Dags, að færa blaðinu og ritstjór-
um þess öllum þakkir fyrir,
hversu trúlega og af mikilli rök-
festu þeir hafa fylgt þessum
])jóðþrifamálum, en til Dags nær
þetta þakklæti miklu lengra. —
Blaðið hefur alla sína tíð verið í
forystu um réttmætar kröfur
Norðlendingafjóröungs og Norð-
lendinga á hendur ríkisvaldinu
til úrbóta á málefnum fjórðungs-
ins í atvinnu-, samgöngu- og
menningarmálum, jafnframt því
að vera vettvangur, þar sem
framfaramál innanhéraðs hafa
verið borin fram og rökrædd. í
öllum þessum málum hafa áhrif
blaðsins verið mikil og heillarík,
og áreiðanlega hefur það mörgu
góðu áorkað, og mundi þó betur
hafa verið, ef þröngur fjárhagur
hefði eigi verið þess valdandi, að
stærð þess varð að vera mjög
takmörkuð. En ágæti blaðs fer
ekki eftir stærð þess eða blaða-
fjölda á ári, heldui' hinu, hvað
blaðið flytur og hvernig mál-
flutningur þess er. Því er það, þó
að vikublaðið Dagur hafi ekki
verið gefið út í stóru broti, er
hann víðlesinn og hefur hann not
ið þeirrar giftu að hafa ætíð haft
góða, baráttureifa ritstjóra og
suma með ágætum, og skal þar
einkum nefndur Jónas Þorbergs-
son, er mótaði blaðið upphaflega,
en hann mun með réttu talinn
fremstur blaðamanna núlifandi,
að Jónasi Jónssyni undanskild-
um.
Það mætti hér mörgu við bæta
og væri þess vert, en það er
óþarft, því að blaðið talar sjálft
fyrir sig, eg skal því ekki lengja
mál mitt meira. En eg vil aðeins
færa Degi mínar beztu ham-
ingjuóskir á 40 ára afmælinu og
árna honum góðs gengis og
langra lífdaga. Eg vildi mega
færa honum þá framtíðarósk að
hann megi hér eftir, sem hingað
til, vera drengilegur málsvari og
sækjandi í senn, í málefnum
Norðlendinga, og í stjórnmálabar
áttunni standi hann ætíð þar í
fylkingu er þjóðarhagsmunir eru
settir ofar flokka- og stétta-
sjónarmiðum, hugsjónir ofar efn-
ishyggju og stundarhagnaði.
Að lokum þakka eg blaðinu
margar ánægjustundir og upp-
byggilegar.
Þór. Kr. Eldjárn.
Páll Hermannssoii fyrv.
alþingismaður látinn
Páll Hermannsson fyrrum al-
þingismaður lézt 31. jan. sl., 77
ára að aldri, og var jarðsunginn
7. febrúar. Ilann var einn af
merkustu mönnum á Austurlandi
og sat um áratugi á alþingi fyrir
Norðmýlinga.
Nú fá landlausir sjó-
menn Iandgi)ns[ulevfi
c o j
Landlausir sjómenn — þ. c. a. -s.
sjómenn, sem ekki eru borgárar í
neinu landi og hafa ekki skilríki
fyrir borgararéttindum sínum, hafa
nýlega hlotið réttindi, sem eru
þeim dýrrnæt.
Fyrir tilstuðlan Jiollenskra yfir-
valda var fyrir skiimmu haldinn
ráðstefna í Haag, þar sem réttindi
landlausra sjómanna voru rædd og
ákvarðanir tcknar um ])au mál. A
þessari ráðstefnu mættu fulltrúar
frá Hollandi, Danmörktt, Norcgi,
Svíþjóð, Bretlandi, Frakklandi,
Belgíu og Vestur-Þýskalandi. Auk
þess mættu á ráðstefnunni álieyrn-
arfulltrúar frá Skrifstofu flótta-
mannaráðunauts Sameinuðu þjóð-
anna og Aljijóða Vinnuniálastofn-
unni (ILO).
Það eru aðallega flóttamenn, scm
gcrst liafa sjómeiin, sem ckki eiga
tilkall til neins Jands. Víða ttm lönd
er það svo, að þótt þessir menn séu
skráðir á skip fá þeir ekki land-
gönguleyfi vegna Jiess, að þeir hafa
engin skilríki cr sanna hverrar þjóð-
ar þeir eru. Hafa ])essir menn oft á
tíðum verið fangar ttm l)orð á skip-
untim, sem þcir sigldu með, jafnvel
ár cftir ár.
Á fundinum í Haag samþykktu
fulltúar þeirra átta ])jóða, er þar
áttu fulltrúa, að eftirlciðis skuli
Jiessir landlausu menn lá að fara í
land í Köfnum þeirra landa, cr lilut
áttu að máli, og að tilraunir skuli
gerðar til þess að fá Jlciri þjóðir til
þess að ganga inn í þetta samkomu-
lag.
Skiðamót Akurevrar 1958:
Hagnús Guimundsson KA varð
Ákureyrarmeisíari í svigi
Keppendur voru 57, |)ar af 25 í drengjaílokki
Skíðamót Akureyrar hófst sl. sunnudag, 9. febrúar, með
keppni í svigi. Keppt var í A., B. og C fl. karla og tveini
drengjaflokkum. Enginn keppandi var skráður í kvennafl.
Keppnin fór fram í Sprengibrekku ofan Knarrarbergs. —
Veður var fremur liagstætt. — Knattspyrnufélag Akureyrar
sá um mótið og fórst það vel úr hendi. Áhorfendur voru fáir.
Aukinn áhugi.
Það má segja að nú blási byr-
lega fyrir skíðaíþróttinni hér á
Akureyri, því ekki hefur annar
eins fjöldi tekið þátt í skíðamót-
um undanfarið og nú var mætt-
ur til leiks, meiri parturinn ung-
lingar og er það gleðilegt. —
Enginn vafi er á því, að nám-
skeiðið, sem haldið var fyrir
skömmu hefur haft góð áhrif á
unglingana og áliugi þeirra auk-
izt mikið á skíðaíþróttinni. -—
En hvar er kvenfólkið?
Keppnin gekk fljótt og vel.
Keppni hófst í A og B £1. og
var brautin tilbúin er keppendur
lcomu á mótsstað og er það miög
gott, því þá verða engar tafir við
lagningu brautar og keppni getur
hafizt strax. — Braut A fl. var
ca. 350 m. löng með 4S hliðum,
B fl. keppti í sömu braut, en
hyrjaði 5 hliðum neðar.
Akureyrarmeistari í svigi varð
Magnús Guðmundsson, K.A. og
sigraði hann með yfirhúrðum. —
Magnús er nú áreiðanlega einn
af beztu skíðamönnum landsins
og Hjálmar eini skíðamaðurinn
á Ak., sem getur veitt honum
keppni, en honum hleklctist á í
seinni ferð og hafnaði í 3. -sæti.
Birgir Sigurðsson, Þór, varð 2.
og er hann öruggur.
í B flolcki bar mest á Siglfirð-
ingunum, Gunnlaugi og Hákoni,
(M. A.) og sigraði Gunnlaugur
en Hákon vai'ð annar. 3. varð
Páll Stefánsson, Þór.
í C flokki varð sigurvegari
Hallgrímur Jónsson, K.A., er.
ívar Sigmundsson, K.A., náði
beztum brautartíma í fyrri ferð,
en datt illa í seinni ferð og varð
aftarlega. Annar varð Grétar
Ingvarsson og þriðji Sigurður
Víglundsson, báðir úr K.A. —
Keppendur í C fl. voru 17 og er
það prýðileg þáttaka. í þeim
flokki eru margir efnilegir
piltar, sem með góðri tilsögn og
mikilli æfingu geta orðið góðir.
í drengjaflokkunum vora
keppendur 25 og sýnir það bezt.
þann mikla áhuga, sem nú ríkir
hér í bæ á skíðaíþróttinni. í eldrl
drengjaflokki, 13—15 ára, varð
fyrstur Guðmundur Tulinius og:
er hann efnilegur. — í yngra.
drengjaflokki, 12 ára og yngri,.
varð fyrstui’ Jóhann K. Sigurðs-
son. — í þeim flokki var einn 7'
ára drengur, sem vakti athygli,
Jón Halldórsson, og stóð hann.
báðar ferðir og var ákaft fagnað_
Ilelztu úrslit:
A flokkur.
1. Magnús Guðmundsson, K.A.,.
90.1 sek.
2. Birgir Sigurðsson, Þór, 101.3:
sek.
3. Hjálmar Stefánsson, K.A.,
104.9 sek.
B flokkur.
1. Gunnlaugur Sigurðsson, M.A.,.
83.6 sek.
2. Hákon Ólafsson, M.A., 85.0 sek
3. Páll Stefánsson, Þór, S6.5 sek.
C flokkur.
1. Hallgrímur Jónsson, K.A., 50.3
sek.
2. Grétar Ingvarsscn, K.A., 51.2
sek.
3. Sigurður Víglundsson, K.A.,
55.2 sek.
Drengir 13—15 ára.
1. Guðmundur Tulinius, K.A.,
61.2 sek.
2. Valsteinn Jónsson, Þór, 62.6
sek.
3. Þórarinn Jónsson, Þór, 64.1
sek.
Drengir 12 ára og yngri.
1. Jóhann Karl Sigurðsson, K.A.,
38.5 sek.
2. Stefán Ásgrímsson, Þór, 41.7
sek.
3. Smári Sigurðsson, K.A., 42.6
sek.
Mótsstjóri var Hermann Sig-
tryg'gson og stjórnaði hann mót-
inu röggsamlega.
Skíðamót Alcureyrar heldur
áfram um næstu, helgi. Keppt
verður í stórsvigi, öllum flokk-
um. Ekki er enn ákveðið hvar
sú keppni fer fram, en sennilega
verður það í Illíðarfjalli, fyrir
ofan Skíðahótelsbygginguna.