Dagur - 22.12.1965, Blaðsíða 43

JÖLABL AÐ D AGS
43
SÉRA BENJAMÍN KRISTJÁNSSON:
Pœltir úr byggingarsögu
Akúréyrarkirkju Iiinnar eldri
LAUST fylir miðja 19. öld, þegar
Akureyrarbúar vóru' orðnir snöggt
fíeiri en aðrir íbúár Hrafnagils-
sóknat og fór ör't fjölgandi, var tek-
ið að hreyfa því; að þar ætti að
byggja kirkju.
Þá var prestssetur og kirkja að
Hrafnagili og hafoi svo verið lengi.
Náði sóknin fram að Espihóli og
var kirkjan því næstum á sóknar-
enda. Þótti Akureyringum langt að
sækja þangað fótgangandi, því að
lítið var um farkost og fáir áttu
hesta.
Árið 1848 var efnt til samskota
til kirkjubyggingar, ekki aðeins
meðal bæjarbúa heldur og meðal
fólks í nærliggjandi sveitum. Þótti
það svo mikið nauðsynjamál, að
íbúar í Eyjafjarðar-verzlunarstað,
en svo var bærinn þá kallaður á
æðri stöð.um, yrðu ekki án guðs-
þjónustu, að ekki minna en 1000
ríkisdalir söfnuðust í gjafaloforð-
um, og var þetta ekkert smáræði,
þegar tekið er tillit til þeirrar fá-
tæktar, sem þá var ríkjandi. Var þá
helzt haft í ráðagerðum' að flytja !
Lögmannshliðarkirkju'til Akúréyú
ar og slá þeirri sókn sarrtán við'Ák-1
ureyri ásamt neðH hlútá 'Hfafna- '
gilssóknar, og skyldi þessi sókn síð-
an lögð undir CÚæsibæjáf-préstá-
kall. Ekki fékk þessi ráðagerð þó
miklar undirtektir.
Árið eftir, hinn 29. janúar 1849,
var «amin bænarskrá til konungs
og farið fram á, að Akureyrarbú-
um skyldi vera heimilað að reisa
kirkju og beðið um 2000 rd. styrk
til byggingarinnar. Ekki var þessu
bréfi svarað fyrr en rúmlega hálfu
óðru ári seinna, hinn 7. sept. 1850
og þar sagt að stjórn íslandsmála
geti ekki orðið við þessari beiðrti
að sinni. En hún hafi lagt það fyrir
stiptsyfirvöldin að gera tillögur um
þetta mál, þegar næst yrðu presta-
skipti að Hrafnagili.
Á þessum árum sat að Hrafna-
gili séra Hallgrímur Thorlacius
prófastur, kominn hátt á sextugs
aldur. Hann var vel að sér um
kirkjunnar lög, glöggur og góður
embætsismaður, en heilsu hans
var fremur tekið að hnigna. Mun
prófastur lítt hafa verið hlynntur
flutningi kirkjunnar, og ef til vill
þótt það fyrirhafnarmeira, öldruð-
um manni, að þurfa að sækja
lengra burt til þjónustu. Áttu Ak-
ureyringar því hálfu erfiðara að
sækja þetta mál, er prófastur lagð-
ist heldur á móti, og þótti sýnt, að
litlu yrði um þokað þangað til
hann léti af störfum. Þó var þessu
máli haldið vakandi á næstu ár-
urn. ’
' Ertn Vár ién'd bænarskrá 8. apríl
' 1851’, 'Bg1 þat■'einungiá farið frajn
;á 1ÖÖÓ rd: 'l'án, en konungur um-
(frhih' allt'beÖinn um leyfi til kirkjti
smíðinnar. Var þessu bréfi skjótt
svaraÓ, þar sem íbúum Eyjafjarð-
arverzlunarstaðar var allranáðug-
ast gefið leyfi til að byggja kirkj-
una en á eigin kostnað. Hins veg-
ar var gefið fyrirheit um, að við
næstu prestaskipti skyldi stiptsyf-
irvÖldunum falið að gera tillögur
um, hvort gerlegt jrætti að leggja
Hrafnagilskirkju niður og leggja
tekjur hennar og réttindi til vænt-
anlegrar kirkju á Akureyri. En
ekki treystust Akureyringar til að
byggja kirkju af eigin rammleik,
og hlutu því frekari framkvæmdir
að bíða, þangað til embættið losn-
aði. =
Messur hjá Örum og Wulff.
Á jaessum áruirt voru á Akureyri
40 húsráðendur og íbúatala orðin
um 250. Var þá stundum, einkúm
á stórhátíðum, lialdinn kvöldsöng-
ur á Akureyri við góða aðsókn.
Þannig er þess getið, ’að árið 1855
hafi séra Sveinbjörn Hallgrírrtsson,
sem þá var nýlega hættur blaða-
mennsku í Reykjavík og orðinn að-
stoðarprestur hjá séra Hallgrími
Thorlaciusi, flutt þar guðsþjónust-
ur á jólanótt, sunnudaginn milli
jóla og nýjárs og á nýjársdag, og
prédikað þar með djörfung og
kurteisi. Hafi hann flutt þar hinar
beztu ræður, sem þegar væri tekið
að prenta í 1200 eintökum. (Þrjár
raéðui- haldtiar við kvöldsöngva á
Ákúreýri, af' áðstbðáfprésti Svb.
Hallgrímssyhi. Ákureyr'i 1856). ]ö-
líannes Halldórssön, guðfræðingur
Og barnakennari á Akureyri tón-
aoí fyrir ræðurnar óg' sungnir yorti
sálmar á undan og eftir. Segir í
Norðra, að allt hafi þetta farið
trarn með kristilegri reglu og sið-
semi, og komið hafi hvert kvöld
um 230 manns, en það hefur verið
svo að segja hver maður í bænunr
að undanteknum smábörnum.
Guðsþjónustur þessar fóru fram
á kornloíti verzlunarhúss Örum og