Dagur - 22.12.1965, Page 45

45
JÓLABLAÐ DAGS
lwar öllum unglingum og eldri
mönnum, sem hal'a hæfileika Lil
söngs og vilja læra hann er veitt-
ur aðgangur þar til. Söngkennsl-
an á að vera innifalin f því að
spila og syngja lög eftir nótum,
svo að þeir, er læra geti lýtalaust
stingið og spilað sálina og önnur
lög í kirkjum og heimahúsum."
J. P. Thorarensen lyfsali fánaði
herbergi í sínu veglega nýbyggða
liúsi til söngkennslunnar og stund
‘um fóru 'siingæfingarnar frarn í
kirkjunni. Kkki er kunnugt,
hvað söngflokkur þessi starfaði
lengi, en mikið og lofsvert lram-
tak var þeLta og kirkjusöngnum
efalaust til eflingar. Er þetta hin
fyrsta söngkennsla, sem vitað er
um að fram hafi farið á Akureyri.
Skyggnzt um í Suðurbænum.
I’etta ár voru 45 timburhús,
stór og smá, á Akureyri til ílniðar
og /geymslu, 20 hús með torfþaki,
6 með einum vegg og þaki úr torfi
og 40 með veggjum og þaki úr
torfi en framgall úr timbri auk
fjárhúsa og hesthúsa. Flest voru
torfhúsin í suðurhluta bæjarins
kringum kirkjuna, en reyndar var
þá svo að segja öll Akureyri þar
sem nú er kallað innbærinn. Að-
cins voru tvö hús úti ;i Oddeyri,
annað mestan part úr timbri, en
lútt með veggjum og þaki úr torfi,
en öðrum gafli af timbri.
Eifma rnest stórliýsi þótti luis
það, sem J. I1. Thorariensen ajrotek-
ari hafði reisa látið 1859 ög var það
24 álna langt og I f álná breitt, 6
álnir tindir þakskegg með kv'isti 12
álna breiðum, sem gekk þvert gegn-
um húsið. Undir húsinu var kjall-
ari manngengur steyptur í botninn
Og þiljaður umhverfis. Ilúsið var
með 22 gluggum, þrídyrað og Jiótti
bera mjög af öllum húsum í staðn-
um, enda talið að það hefði kostað
um 10 þús. ríkisdali. Hafði Jón
Stefánsson einnig staðið fyrir smíði
þessa húss, og var Jiað talin mesla
bæjarprýðin. Arið 1861 lét Hans
Petcr Tærgesen kaupmaður Jtó
byggja enn stærra hús, tveggja hæða
með sömu lengd og breidd og hús
lyfsalans, og stóð Þorsteinn Daníels-
son l'yrir smíði Jiess. Þetta hús stóð
rétt utan við lækinn. Enn er Jtcss
að geta, ^ð sumarið 1862 kom Páll
Th. Johnsen „með mölunarmyllu
frá Kaupmannahöfn út hingað, yfir
hverja hann lét byggja lítið timb-
urhús, sem stendur utast hans húsa-
kynna, og norðast eru í bænum.
Mylluvél Jtcssí er mest af járni og
mjög ramgjör. Ejórir hestar ganga
íyrir henni Jiá malað er. Þegar allt
er í lagi og ekkert tálmar ál'ram-
haldi hennar, er sagt hún mali
korntunnuna á fjórðungi stundar,
en tvímala þarf ef mjölið á að vera
smátt. Henni er fremur svo til hag-
að, að hún eætur srniið hverfisteini,
spunnið hamp eða lín og snúið
strengi, sagað tré og flett borðum.
En hvert Jietta þarf sérstaka tilhög-
un og kostnað, einkum sögunin,
sem hinn mikli framkvæmdarmað-
ur fyrirtækis þessa ætlar að koma í
gang með tímanum."
Þannig segist Norðanfara frá, og
má af þessu ráða, að iðnaður hafi
byrjað að Jnéiast á Akureyri í sama
tnund og bærinn fékk kaupstaðar-
réttindi. Þess er enn getið í sama
blaði til niarks um vaxandi ípenn-
ingu í bapnum, að JTæJigpsgn,kaup-
maður liafi bætt svo ‘tilhögunina í
verzlunafþtið sinni, að Iáar munu
hér á landi taka henn.i frgm að feg-
urð. I.íka hali hann setl í hana olii,
Jiriggja álna liáan, og sé jiað mun-
ur að geta verið í hlýindum að
kaupum sínum en standa úti á
gaddinum.
Farið fljéjtt yfir sögu:
Þetta var bærinn, eða réttara
sagt þorpið, sem gamla kirkjan á
Akureyri var reist fyrir. Var hún
vissulega veglegt hús á sinni tíð í
samanburði við aðrar byggingar
staðarins. I Jiessu húsi fóru fram
guðsjijt'mustur í 77 ár, eða Jiangað
til hin nýja kirkja var vígð 21. nóv.
1940. Kirkjan breyttist lítið öll
Jiessi ár? og ekki verður annað
sagt, en að ht'in hafi enn verið vel
stæðileg, Jiegar httn var rifin.
En bærinn breyttist, éix og þand-
ist út yfir Brekkuna og Eyrina, unz
litla kirkjan suður í Fjörunni Jiótti
bæði illa sett og ekki svara lehgur
kröfum tímans.
1 prédikunarstól Jiessarar kirkju
höfðu Jiéi staðið margir gáfumenn
og höfuðskörungar, eins og t. d.:
Þéirhallur Bjarnarson, seinna
biskup, Matthías Jochumsson,
Ji jóðskáldið mikla og höfundur
Jijéiðsiingsins og margra dýrlegra
sálma, Geir Sæmundsson, prófast-
ur og vígslubiskup, sem átti ein-
hverja dásamlegustu söngrödd, sem
heyrzt hcfur í nokkrum maniii á ís-
landi, og Eriðrik J. Rafnar, prófast-
ur og vígslubiskup, sem hvarvetna
var til prýðis í hópi andlegrar stétt-
ar manna. Hafa Akureyringar átt
Jiví láni að fagna að fá til andlegr-
ar leiðsögu óvenju mikilhæfa
menn.
A'el hefði gamla kirkjan mátt
standa, þótt ekki væri tii annars en
til minningar um lífsstarf þessara
afbmðamanna. Senn líður einnig
að Jiví, að byggja Jiarf fleiri kirkj-
ur á Akureyri, frekar tvær en eina.
Væri þá örinur sú kirkja vel sett í
Suðurbænum en hin í Glerár-
hverfi.
Nú er auðn yfir staðnum, Jiar
sem Matthías lirýndi raustina og
hellti tit andríki sínu úr prédikun-
arstól, og Jiar sem séra Geir söng
með sinni engilsrödd inni við altar-
ið. En ég tréii Jiví, að aftur muni
kirkja rísa á Jiessum stað, og enn
muni Guð uppvekja snillinga líka
Jieim til að syngja lofsöng.