Dagur - 26.09.1986, Blaðsíða 7

26. seþtember 1986 - DAGÚR - 7
Fyrsti frumkvööull glasafrjóvg-
unar var Bandaríkjamaðurinn
dr. Landrum Shettles. Þegar í
byrjun áttunda áratugarins hafði
hann frjóvgað egg í tilraunaglasi,
en yfirmaður hans var hræddur
við almenningsálitið og skipaði
honum að eyðileggja þau og
hætta þessum tilraunum. Síðar
var dr. Shettles sagt upp stöð-
unni. „Ef ég hefði fengið að
halda áfram,“ andvarpaði hinn
76 ára gamli vísindamaður,
„hefði fyrsta glasabarnið fæðst
hér hjá okkur en ekki í Englandi
fimm árum síðar.“
Nú rekur dr. Shettles eigin
sjúkrastofnun í Las Vegas og
starfar enn eftir reglunni sem
móðir hans innleiddi honum:
„Enginn vinnur nema vogi.“
„Ef hægt verður að þroska
fóstur á þennan hátt án mikillar
áhættu bætir það feikimiklu við
þekkingu okkar á fósturþroska,“
segir hinn aldurhnigni vísinda-
maður enn fullur eldmóðs og
áhuga. Athugasemdina um að
þarna sé náttúrulögmálunum
algerlega snúið við tekur hann
ekki alvarlega: „Mér finnst það
einmitt óhemju spennandi að
kíkja svolítið á spilin hjá náttúr-
unni - og hjálpa henni aðeins ef
með þarf.“
Dr. Shettles hefur samt engan
áhuga á að kynna heiminum
fyrstu karlkyns móðurina. „Ég
mundi fremur vilja hjálpa konum
sem misst hafa legið til að verða
barnshafandi á ný. Reynslan sem
þannig fengist kæmi karlmönnum
síðar til góða.“
Dr. Shettles hefur grun um
hverjir kunni að verða fyrstir á
þessu sviði. „Það verða sennilega
Ástralíumenn. Þeir hafa náð
alveg ótrúlega langt í tilraunum á
sviði skurðlækninga á síðari
árum. Þeir hafa ekki svo mörg
orð um það, heldur framkvæma
það.“
Kvensjúkdómalæknirinn Taub-
er í Essen telur tilgátu Shettles
ekki ósennilega. Ekki alveg á
næstunni, bætir hann við, en
kannski eftir áratug eða svo.
Sjálfur segist hann ákveðinn í að
gera ekki tilraunir á þessu sviði,
en bætir hins vegar við: „Við
skulum ekki vanmeta framþróun
rannsóknanna. Einhver læknir
framkvæmir þetta einhvern
tíma.“
Flestir þessara lækna og vís-
indamanna eru karlmenn, og
lengi hefur ýmsa frumkvöðla
kvennahreyfinga grunað að
stundum búi meira að baki þrýst-
ingi á þessar tilraunir en forvitnin
ein og áhugi á framþróun lækna-
vísindanna. Þar komi líka til
minnimáttarkennd karlmanna og
öfund vegna sérhlutverks kon-
unnar og hins nána sambands
sem aðeins getur skapast milli
móður og barns. Þar á ofan óttist
karlmaðurinn, þótt ómeðvitað
sé, vald „ofurmóðurinnar" vegna
hins ómissandi hlutverks hennar
við viðhald kynstofnsins, og reyni
á allan hátt að draga úr þessu
mikilvægi.
í upphafi var konan talin eini
skapari mannlífs, þar sem menn
gerðu sér þá enn ekki grein fyrir
hlutverki karlmannsins við æxl-
unina. Þótt það breyttist síðar sér
konan ein um barnsburðinn og
fæðinguna. „Og ef við missum
þetta síðasta vígi okkar,“ óttast
Gloria Steinem, „þá verðum við
ennþá minna ómissandi en við
erum nú.“ Enn hefur þróunin
ekki náð svo langt. Og hugsan-
legt er að karlmaður gæti alls
ekki fætt barn af einhverjum enn
óþekktum orsökum. Við spyrjum
prófessor Tauber hvort ekki sé
stigið stórt stökk í þróuninni með
tilkomu karlkyns móður.
„Jú, vissulega, En sá sem fyrir-
fram veit um og íhugar stórt
stökk sem hann tekur, er ekki
eins hættulegur og sá sem tekur
lítið stökk að óathuguðu máli.“
Maria Bicl í STERN 32/1986,
Þýð. Magnús Kristinsson.
„Lapparnir" komnir
Stærðir 26-33. Verð kr. 330.-
Stærðir 36-45. Verð kr. 368.*
Barnanáttföt. Handklæði.
Verð frá kr. 305.- Margar stærðir og gerðir.
Verð frá kr. 198.-
Athugið! Lokað í hádeginu. Opið laugardaga 10-12.
Lækningastofa
Hefi opnað lækningastofu að Bjargi, Bugðu-
síðu 1 Akureyri.
Sérgrein: Lyflækningar og lungnalækningar.
Viðtalstími á miðvikudögum eftir kl. 14.
Tímapantanir að Bjargi sími 26888 alla virka daga frá kl.
8-15.30.
Friðrik E. Yngvason, læknir.
1°
18
11 •
T ts' «
KJÖRBÓKIN:
VfSASTA LEHHN
AÐ SETTU NIARKI
Ef þú setur markið hátt og
hyggur á góða fjárfestingu í
framtíðinni er Kjörbók
Landsbanka fslands einmitt
fyrirþig.
Kjörbókin er óbundin og
örugg ávöxtunarleið. Hún
ber háa vexti sem leggjast við
höfuðstólinn á sex mánaða
fresti. Til þess að tryggja að
Kjörbókareigendur njóti
ávallt hagstæðustu kjara er
tryggðra reikninga og hag-
stæðari leiðin valin.
Settu þér markmið og byrjaðu
strax að leggja inn á Kjörbók.
ávöxtunin ársfjórðungslega
borin saman við ávöxtun
bundinna sex mánaða vísitölu-
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna í 100 ár
BLÁTT
CYAN
RAUTT
MAGENTA