Dagur - 08.11.1990, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 8. nóvember 1990 - DAGUR - 7
sem annars staðar. Það er bein-
línis skynsamlegt að ráðast í
þetta verkefni, hvað sem líður
afdrifum lagafrumvarpsins.
Fortíðarvandi lífeyrissjóðanna
er ekki sérstakur fyrir sjóðina á
Norðurlandi og mun ekki leysast
með sameiningu þeirra einni
saman. A hinn bóginn getur sam-
einingin verið leið til að leysa
framtíðarvanda þessara sjóða.
Sameining sjóðanna hér getur
einnig ráðið miklu um það hvern-
ig með núverandi sjóði verður
farið, þegar óumflýjanleg upp-
stokkun kerfisins fer fram, þ.e.
hverjum verður treyst til þess að
fara með þessi mál í framtíðinni.
Hvort okkur verður til þess
treystandi, eða hvort við verðum
að hlíta sameiningum við stóru
sjóðina fyrir sunnan.
Með sameiningu sjóðanna má
margt vinna, eins og tíundað er í
skýrslu þeirri, sem hér hefur ver-
ið lögð fram. Skipulag þessara
mála hér í fjórðungnum er óhag-
kvæmt, með allt of mörgum
sjóðum. Með sameiginlegum
sjóði ætti að vera hægt að ná
rekstrarkostnaði verulega niður,
en hann er allt of hár hjá mörgum
sjóðanna, þótt hann sé hvergi
nærri eins hár og ýmsir gagnrýn-
endur þessa kerfis hafa vilja vera
láta. Eins og fram kemur í skýrsl-
unni kostaði um 40 milljónir að
reka þessa sjóði á síðasta ári.
Sjóði, sem áttu í árslok 1989
eignir upp á um 5,3 milljarða
króna. Til samanburðar má geta
að það kostaði um 60 milljónir að
reka sparisjóðina í Ólafsfirði og
á Dalvík, en innlán sparisjóðanna
beggja voru um 820 milljónir í
árslok 1989. Rétt er því að hafa í
huga að kostnaður er hér, sem
víða annars staðar, afstætt
hugtak.
En hvað sem líður öllum sam-
anburði og hvort sem hann er
raunhæfur eða ekki, eigum við
verulega möguleika á að bæta
rekstur sjóðanna hér með sam-
einingu þeirra. Sameiningin á
einnig að geta skilað góðum
árangri á öðrum sviðum, til að
mynda vegna aukinnar áhættu-
dreifingar, svo dæmi sé tekið.
Síðast en ekki síst skapast með
henni auknir möguleikar til að ná
til heimasjóðs þeim iðgjöldum'
sem nú greiðast til sjóða utan
syæðisins. Hér er um háar tölur
að ræða, sem tæplega eru undir
einum milljarði króna á ári
„Fyrst og fremst verður að hafa hagsmuni sjóðfélaganna að leiðarljósi. Þetta sjónarmið hlýtur að yfirskyggja öll
önnur,“ í skýrslu lífeyrisnefndar A.N. um sameiningu sjóða á Norðurlandi.
hverju. Hér eru því miklir fjár-
hagslegir hagsmunir í húfi, fyrir
þessi byggðarlög hér norðan
heiða. En ekki síður og raunar
miklu fremur eru hér í húfi hags-
munir sjóðfélaganna - lífeyris-
þega framtíðarinnar. Ef við
búum ekki þannig um hnútana að
nokkuð tryggt sé að þeir komi til
með að njóta ávaxtanna af sparn-
aði sínum í framtíðinni, getum
við ekki ætlast til þess að þeir hafi
trú á þessu kerfi. Hagsmunir
sjóðfélaganna hljóta hér sem
endranær að vega þyngst.
í þessu efni er rétt að gera sér
strax í upphafi grein fyrir því að
jafn róttækar breytingar og hér
eru til umræðu, þar sem miklir og
margþættir hagsmunir eru í húfi,
munu tæplega ganga alveg snurðu-
laust fyrir sig. Það er ekki hægt
að búa til ommelettu nema að
brjóta eggin. íhaldssemi, tor-
tryggni, hrepparígur og hags-
munir þeirra sem nú stýra þess-
um sjóðum kunna hér að vega
þungt. Þetta eru þó hlutir, sem
eru á valdi okkar sjálfra og þá má
leysa með samningum og sam-
starfi, ef hugur fylgir máli.
í skýrslu lífeyrisnefndar er vik-
ið að þeim grundvallarsjónarmið-
um, sem hafa verður í huga við
slíka sameiningu, en þau eru
þessi:
1. Fyrst og fremst verður að hafa
hagsmuni sjóðfélaganna að
leiðarljósi. Þetta sjónarmið
hlýtur að yfirskyggja öll önn-
ur.
2. Nýi sjóðurinn verður að geta
veitt sjóðfélögum a.m.k. jafn
góða og helst betri þjónustu
en núverandi sjóðir gera.
3. Þjónusta hins nýja sjóðs verð-
ur að kosta mun minna en
rekstur núverandi sjóða gerir.
Þetta sjónarmið hlýtur að
setja skipulagi hins nýja sjóðs
ákveðnar skorður.
4. Tryggja verður hagsmuni
byggðarlaganna í því efni að
fjármunir haldist í heimahér-
aði, enda komi það ekki niður
á ávöxtun á eignum sjóðsins.
5. Stefna ber að því að hinn nýi
sjóður taki til alls Norður-
lands og sem flestra starfs-
stétta.
6. Stefna ber að því að samein-
ingin fari fram í góðu sam-
starfi allra þeirra aðila, er
hagsmuna eiga að gæta.
Matvöruverslunin
Kiman
Hafnarstræti 20
Nýtt kjötborð
Nýtt og stórglæsilegt kjötborð beint frá Þýskalandi
Úrval kjöt- og fiskrétta
Tilboð frá Kjamafæði:
Baconsteik kr. 998 kg
London lamb kr. 849 kg
Bændur munið bláu nótumar
Kiman vænn kostur í verslun - sími 25655
Opið virka daga kl. 9-22 laugardaga og sunnudaga kl. 10-22
7. Hinn nýi sjóður verður að
tryggja öllum starfsstéttum
a.m.k. jafn góð réttindi og
þær hafa í núverandi sjóðum.
I þessu efni verður þó að taka
tillit til raunverulegra rétt-
inda, þ.e. hvaða réttindum ið-
gjaldið stendur undir. Að öðr-
• um kosti er tæplega verið að
tryggja mönnum neitt, þegar
til lengri tíma er litið. í þessu
efni verður einnig að taka tillit
til fyrirhugaðrar lagasetning-
ar.
Það er okkar skoðun að þessi
atriði verði að vera í lagi, ef mál-
ið á að fá farsælan endi.
í skýrslu nefndarinnar er einn-
ig vikið nokkuð að skipulagi hins
nýja sjóðs. Þar er fremur um
vangaveltur, en beinar tillögur að
ræða. Nefndinni þótti ekki ástæða
til ítarlegrar tillögugerðar í þessu
efni, þar sem enn er óljóst hverj-
ar lyktir málsins verða. Um það
verður því ekki meira fjallað hér,
en vísað til skýrslunnar.
í áliti nefndarinnar, sem er að
finna á bls. 33 í skýrslunni er lagt
til að stofnaður verði einn lífeyr-
issjóður, er taki til alls Norður-
lands. Jafnframt er það skoðun
nefndarinnar að meiri áherslu
beri að leggja á samstöðu um
stofnun sjóðsins, en það hversu
hratt verði farið í sakirnar.
Sameiningin sem slík, þarf
ekki að taka langan tíma og má í
því efni vísa til nýlegra samein-
inga banka og tryggingarfélaga.
Á hinn bóginn kann að taka
nokkurn tíma fyrir þá aðila sem
um þetta eiga að velja að gera
málið upp við sig.
Það þing, sem hefst hér eftir
þessa ráðstefnu, mun ekki taka
ákvörðun um stofnun hins nýja
sjóðs. Til þess hefur það ekki
vald. Það getur einvörðungu
ákveðið, hvort þessari vinnu
skuli haldið áfram, eða hvort
henni skuli hætt, a.m.k. á vett-
vangi Alþýðusambands Norður-
lands. Vilji menn halda þessari
vinnu áfram þá er einnig nauð-
synlegt að menn geri það upp við
sig hvenær þeir vilja að þessum
fæðingarhrinum ljúki, m.ö.o.
hvenær þeir hafi hugsað sér að
stíga skrefið til fulls.
Að síðustu þetta. Það verður
enginn neyddur til að taka þátt í
þeirri sameiningu, sem hér er til
umræðu. Þar verða þeir einir
með, sem þess kjósa af fúsum og
frjálsum vilja og vegna þess að
þeir telja hag sínum betur borgið
í slíku samstarfi, en utan þess.
Þeir sem áfram vilja standa einir,
hafa til þess fullan rétt. Þó verður
að minná á að því meiri sem
samstaðan verður þeim mun
sterkari verður útkoman. Jafn-
framt verður að hafa það í huga,
að sú tilraun sem hér er gerð, er
prófsteinn á það hvort óumflýj-
anleg uppstokkun lífeyrissjóða-
kerfisins er möguleg, með frjáls-
um samningum í heimahéraði.
Bíði þessi tilraun skipbrot nú er
ekki sjálfgefið að annað tækifæri
gefist síðar.
TULV UlAU-
imvuPAPm
röLVUPAPPlRl
ölvupappiri
DLVLPAPPIR!
SÖLWMB0Ð
24166 & 24222
Bássæssís