Dagur - 05.04.1991, Blaðsíða 9

Föstudagur 5. apríl 1991 - DAGUR - 9
mynda, sem ekki ganga upp.
Slíkar athuganir eru éngu að síð-
ur nauðsynlegar til að komast
megi hjá því að farið sé út í óhag-
kvæman rekstur."
Víðsýni mikilvæg
„Það er rétt, starfslok mín hjá
IFE bar að með öðrum hætti en
ég átti von á. í þessu sambandi vil
ég aðeins segja að ég eigi erfitt
með að skilja þankagang for-
manns félagsins, Kristjáns Þórs
Júlíussonar, bæjarstjóra á
Dalvík. Hann kom ekki hreint
fram við mig í þessu máli. Hann
er ekki sá maður sem hann vill
vera láta. Ég vonast hins vegar til
að félagið komist upp úr þessari
lægð sem það er nú komið í, og
beri gæfu til að starfa á breiðum
grundvelli. Fjárhagsstaða félags-
ins hefur aldrei verið betri en nú,
þannig að möguleikarnir til að
skila góðu starfi eru fyrir hendi.
Þá skiptir miklu máli hvernig
félaginu er stjórnað.
Fulltrúi Akureyrarbæjar, sem
er langstærsti eignaraðilinn að
félaginu, á að mínum dómi að
vera í hlutverki formanns þess.
Það tel ég eðlilegt. En í heild er
ég sáttur við starf mitt hjá IFE.
En lífið er eins og bók, það skipt-
ist í kafla, og þegar einum er lok-
ið þá tekur næsti við.“
Ósammála öfgum til hægri
og vinstri
Sigurður hafði ekki gefið upp
pólitískar skoðanir þegar hann
flutti til Akureyrar, en vegna
þess að hann tók við starfi ná-
tengdu Akureyrarbæ í bæjar-
stjóratíð Sigfúsar Jónssonar álitu
margir hann vera Alþýðuflokks-
mann. Þetta álit margra reyndist
þó ekki á rökum reist, eins og
sést best á því að Sigurður tók að
sér starf kosningastjóra Fram-
sóknarflokksins á Norðurlandi
eystra fyrir skömmu.
„Ég hef alltaf fylgst vel með
stjórnmálum,“ segir Sigurður.
„Hins vegar hef ég ekki viljað
taka þátt í flokksstarfi fyrr en nú.
Algengt er með ungt fólk að það
láti stjórnmál afskiptalaus fram-
an af, og ég gerði mér snemma
ljóst að ég gat ekki sinnt öllu. Ég
fór út í íþróttaiðkun og tengd
félagsmál, og það hefur lengi átt
hug minn og nægði mér jafnframt
sem tómstundaáhugamál.
Þó fer ekki hjá því að maður
hafi myndað sér skoðanir um
dagana. Þegar ég var í sjávar-
útvegsráðuneytinu fylgdist ég vel
með stjórnmálum, og kom það
meðfram vegna eðlis starfs míns
þar. Smám saman þróaðist þetta
á þann veg að ég fór að fylgjast
meira með Framsóknarflokkn-
um. Ég hélt þó fast í hlutleysi, þó
svo að ég færi á marga fundi með
Halldóri Ásgrímssyni, sjávar-
útvegsráðherra, og aðstoðaði
hann við ýmislegt. Eg leit fyrst og
fremst á mig sem embættismann.
Ég gerði mér fljótt grein fyrir
því að ég væri ósammála öfgum
til hægri og vinstri. Einkum var
ég á móti öfgum til vinstri, og hef
aldrei getað tekið undir neitt sem
flokkast undir kommúnisma eða
slíkar stefnur.
Ég velti Sjálfstæðisflokknum
mikið fyrir mér á árum áður. Sá
flokkur var studdur á mínu
æskuheimili. Ég hef þó alltaf ver-
ið mjög krítískur á stjórnmála-
menn, og árum saman, þegar ég
var erlendis, kaus ég ekki. Ég
vildi setja mig vel inn í málin
áður en að kosningum kæmi. Til
þess fannst mér ekki tækifæri
þegar ég var erlendis, þótt e.t.v.
hefði verið nærtækast að gera
eins og fjölskyldan.
Raunsæishyggja og
samtakamáttur
Að námi loknu fór ég að velta
stjórnmálunum meira fyrir mér,
eins og ég sagði, og gerði mér
grein fyrir að ég aðhylltist miðju-
öfl í stjórnmálum. Ég vil fara
fetið, og fara örugglega, en er
mótfallinn mikilli áhættu og
glæfragangi. Traust stefna sem
byggir á langtímamarkmiðum
höfðar til mín, og ég hugsa mér
sjálfan mig sem raunsæishyggju-
mann. Ég vara við ótakmörkuðu
frelsi, vil láta einstaklinginn njóta
sín en að sama skapi vil ég hafa
stjórn á einstaklingnum. Jafn-
framt legg ég mikið upp úr sam-
takamættinum. Einstaklingurinn
verður að hafa einhvern ramma
til að vinna eftir. Við getum ekki
treyst á að allir einstaklingar
bregðist rétt við, m.a. vegna þess
að þekking manna og reynsla er
mismunandi.
Um þetta eru mörg dæmi, t.d.
í fiskveiðum. Ef aðgangur er
ótakmarkaður að fiskimiðum, þá
ríkir mikil samkeppni. Árið 1981
var 460 þúsund tonnum af þorski
ausið á land. Mikið fór í skreið
og aðra óhagkvæma vinnslu. Ein-
staklingarnir voru að keppa
stjórnlaust. Mikilvægt er að hafa
aðhald að einstaklingunum, því
við erum mjög lítil þjóð, og í
samskiptum við útlönd verðum
við að gæta þess að opna okkur
ekki of mikið. Afstaðan til
Evrópubandalagsins er dæmi um
þetta. Við eigum að reyna að ná
góðum samningum við bandalag-
ið, en að gerast beinn aðili að
bandalaginu eða opna landið
alveg gengur ekki upp.
Stefnuleysi
Sjálfstæðisflokksins
Ég hef aldrei farið í pólitískt
manngreinarálit, og stjórnmála-
skoöanir eru meðal þess síðasta
sem ég hefur spurt menn að, ef
ég héf þá yfirleitt spurt. Ég er á
móti því að flokka fólk eftir póli-
tískum lit. Ég er ekki hrifinn af
tali eins og barst frá landsfundi
Sjálfstæðisflokksins, á þá leið að
nú eigi Sjálfstæðismenn að snúa
bökum saman gegn óvinum
sínum. Ég skil ekki að andstæð-
ingar í stjórnmálum eigi eða þurfi
að vera óvinir. Það finnst mér
alltof djúpt í árinni tekið. Þegar
litið er á litróf flokkanna sést að
andstæður hafa mjög mildast í
íslenskri pólitík, og flokkarnir
hafa meira og minna aðhyllst
miðjustefnu.
Þó virðist mörgum sem Sjálf-
stæðisflokkurinn sé að færast til
hægri, og skarpari skil að mynd-
ast þar. Ég fagna því, vegna þess
að ég tel Sjálfstæðisflokkinn vera
alltof stóran og sundurlausan.
Hann er líkari kosningabandalagi
en stjórnmálaflokki. Skarpari
skil milli flokka eru nauðsynleg
vegna þess að þau gera valkost-
ina greinilegri. Ég hef grun um
að margir sem kjósa D-listann
geri það einfaldlega til að standa
með einhverjum óskilgreindum
meirihluta. Það er ekki skynsam-
legt. Ég vek athygli á að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur enga
stefnu í jafn mikilvægum mála-
flokki og sjávarútvegsmálum.
Landsfundur flokksins ákvað t.d.
að fresta stefnumótun í þeim
málaflokki til næstu ríkisstjórnar.
Hvernig geta menn kosið stefnu-
lausan flokk?
Flestir eru póli-
tískir undir niöri
Mér finnst áberandi að flest fólk
lætur sem svo að pólitík komi því
ekki við. Samt sem áður er þetta
sama fólk oft mjög pólitískt undir
niðri. í starfi mínu hjá IFE gerði
ég mér far um að grennslast ekki
fyrir um stjórnmálaskoðanir
þeirra sem umgengust það félag,
en þó fór ekki hjá því að aðrir
væru með vangaveltur um mína
afstöðu. Sú staðreynd að ég kom
til starfa hjá IFE í tíð Sigfúsar
Jónssonar, og er gamall hlaupa-
félagi hans, virðist hafa leitt af
sér þá skoðun margra að ég hljóti
að vera krati. Ég reyndi ekki að
bera þetta af mér, og gaf heldur
ekki upp aðra afstöðu. Hins veg-
ar á enginn að þurfa að skammast
sín fyrir að opinbera sína
pólitísku afstöðu.
Ég minntist á Alþýðuflokkinn.
Ég hef alltaf í grundvallaratrið-
um verið ósammála stefnu þess
flokks í landbúnaðarmálum, og
líka í málum sjávarútvegsins. Ég
er á móti því að opna fyrir inn-
flutning í sama mæli og þeir vilja.
Ég tel sjálfsagt að laga landbún-
aðinn að nýjum aðstæðum, en
það verður að gerast smám sam-
an á þann hátt að greinin fái tæki-
færi til að gera sig arðbærari.
Hugmyndir krata um veiðileyfa-
sölu eru líka óraunhæfar og var-
hugaverðar.“
Málsvari
landsbyggðarinnar
Sigurður ólst upp í sveit til 13 ára
aldurs, á Hörgslandi á Síðu í
Vestur-Skaftafellssýslu. Á þeim
tíma skiptist sveitin alveg í tvö
horn, því annaðhvort studdu
menn Sjálfstæðisflokkinn eða
Framsóknarflokkinn. Kunnugir
vissu alveg hvaða bæir voru
„bláir“ og hverjir „grænir.“
Sigurður segir sinn heimabæ,
Hörgsland, hafa tilheyrt bláu
bæjunum, og sem strákur studdi
hann íhaldið eins og heimilisfólk-
ið. Hann minnist t.d. að hafa
fylgst með kosningum af áhuga.
„Þrátt fyrir það að hafa alist
upp við sterkar stjórnmála-
skoðanir á heimilinu var ég alltaf
gagnrýninn, eins og ég minntist á
áðan. Þegar ég var hálfþrítugur
var ég endanlega kominn á þá
skoðun að Sjálfstæðisflokkurinn
væri ekki fyrir mig.
Ég tel mig vera landsbyggð-
armann, bæði vegna ætta sem ég
á að rekja austur, vestur og norð-
ur á land, og vegna uppeldis í
sveit. Ég hef lengi verið þeirrar
skoðunar að Framsóknarflokkur-
inn sé besti málsvari landsbyggð-
arinnar. Landsbyggðin er lífs-
akkeri þjóðarinnar, sá grunnur
sem allt annað stendur á. Því er
mjög mikilvægt að landsbyggðin
njóti sannmælis. Línurnar eru að
skerpast í stjórnmálum landsins,
forysta Sjálfstæðisflokksins er
komin til Reykjavíkur og þunga-
miðja flokksins er þar.
Skilningur minn er sá að
stjórnmál snúist um að ná fram
ákveðinni málamiðlun. Það er
því erfitt að halda einni stefnu,
sérstaklega þegar við erum með
margflokka kerfi, án þess að
þurfa að taka tillit til annarra. Því
er mikilvægt að vera sveigjanleg-
ur í samskiptum, og það hefur
Framsóknarflokknum tekist best
allra flokka.
Farið of geyst í ýmsar
nýjungar
Á Vesturlöndum er það viður-
kennd staðreynd að blandað hag-
kerfi reynist þjóðum best. Slíkt
hagkerfi er niðurstaða málamiðl-
unar. í einræði eða miðstýringu
næst ekki sú arðsemi eða hag-
kvæmni sem nauðsynleg er. í
algjöru frelsi er aftur sú hætta á
ferðum að þeir fjársterku rúlli
yfir þá sem minna mega sín. Þá
verður minni jöfnuður en ella. Ef
við ætlum að búa við sanngjarnt
þjóðfélag er miðjupólitík árang-
ursríkust. Samtakamátturinn
skiptir alltaf meginmáli. Ég hef
oft líkt rekstri þjóðfélagsins við
rekstur fyrirtækja. Menn verða
að átta sig á hvað þeir eru að
gera, undirstaðan verður að vera
trygg, þeir verða að hafa mark-
mið og vinna eftir áætlun til að ná
því sem að er stefnt. Allar
kúvendingar til hægri og vinstri
eru óheppilegar. Við verðum að
byggja á þeim grunni sem við
höfum, og stefna jafnt og þétt að
breytingum og nýsköpun. Ef
hraðinn er of mikill er hætta á
skakkaföllum.
Á undanförnum árum eru, því
miður, mörg dæmi um að of geyst
hafi verið farið í hlutina. Þetta
sést vel á fiskeldi og loðdýrarækt.
Þarna er mörgu um að kenna, og
Framsóknarflokkurinn er reynd-
ar ekki laus við að bera sömu
ábyrgð og aðrir á því. Spurningin
er hins vegar um hugsunarhátt
heildarinnar, við verðum að efla
með okkur meira raunsæi og
vinna markvisst."
Gott að búa á Akureyri
Stundum er talað um að Akur-
eyri sé lokað samfélag, þar sem
erfitt sé fyrir aðflutta að falla inn
í heildina. En hvernig hefur Sig-
urði og fjölskyldu hans líkað að
búa í bænum?
„Okkur hefur líkað mjög vel
hér, og verið sátt við umhverfið.
Þó vil ég taka fram að umhverfið
á Akureyri var mér ekki alveg
framandi þegar ég kom til bæjar-
ins fyrir fjórum árum. Móðurafi
minn, Óskar Finnsson, var Akur-
eyringur, og föðurafi minn, Finn-
ur Daníelsson skipstjóri, hefur
búið í fjóra áratugi í bænum. Þá
hefur móðursystir mín, Guðrún
Óskarsdóttir, búið hér áratugum
saman. Þetta fólk, og afkomend-
ur þess, tengir mig auðvitað við
bæinn,“ segir Sigurður.
Að sögn Sigurðar er ekki á
dagskrá hjá honum að fara að
taka beinan þátt í pólitík, þ.e.
hann er ekki í framboðshug-
leiðingum, en þó tekur hann ekki
fyrir að sá tími geti runnið upp,
ef eftir slíku verði leitað. „Ég er
áhugamaður um framfarir, og ef
ég kemst að þeirri niðurstöðu að
pólitík sé réttur vettvangur fyrir
mig til að starfa á í framtíðinni
mun ég hugsa mig vel um. Mér
finnst almenningsálitið gagnvart
stjórnmálamönnum hins vegar
vera dálítið neikvætt. Það er
alvarlegt, því stjórnmálamenn
eiga að vinna að hagsmunamál-
um allrar þjóðarinnar. Ástæðan
er líkast til sú að innan þing-
mannahópsins í heildina séð eru
menn sem eru fljótfærir og yfir-
lýsingaglaðir. Slíkt hefur áhrif á
almenning á tímum mikillar fjöl-
miðlunar. Þess vegna verður að
gera kröfur til þingmanna og ráð-
herra að viðhafa ábyrgan mál-
flutning." EHB