Dagur - 19.12.1991, Blaðsíða 9

Dagur - 19.12.1991, Blaðsíða 9
Fimmtudagur 19. desember 1991 - DAGUR - B 9 Jólasveinamir í Vaðlaheiði: „Við grátum í heilan mánuð eftir jólin“ - segir Stekkjastaur, en haiin fékk n)ja húfu fyrii' jólin, sem Grýla sanmaði handa honum á Porranum Nú eru jólin á næsta leiti og jólasveinarnir farnir að flykkj- með að sjá þegar þið komið til byggða? - Það eru auðvitað elsku, litlu dúllurnar okkar; börnin þú skilur. Þau eru alltaf svo fín og sæt á jól- unum og ekki má gleyma hvað þau eru góð í desember að fara að sofa snemma og hlýða foreldrum sínum. - Hvernig getið þið alltaf fylgst ast til byggða. Þeir hafa haft í mörgu að snúast, blessaðir karlarnir, enda jólaundirbúningurinn ekki minni hjá þeim uppi í fjöllunum, en hjá okkur í byggð. Við slógum á þráð- inn til þeirra nokkrum dögum áður en sá fyrsti hélt til byggða því okkur langaði svo að vita hvernig þeir hefðu það og hvort þá hlakkaði ekki til jólanna. Það var hann Stekkjastaur, sá sem fer fyrstur af stað sem kom í símann. - Já, halló, halló! Ó, ó, æ, sný ég nú símahandfanginu vitlaust, hvurnig á ég nú að vita hvernig þessi tæki virka. Halló! - Er þetta hann Stekkjastaur? Okkur hérna á Degi langaði svo að vita hvernig þið höguðuð jólaundir- búningnum hjá ykkur þarna yfir í Vaðlaheiði? - Hvað segir þú, rýjan mín? Hvernig við högum okkur? Við högum okkur nú alltaf vel, gæskan, þótt hún Grýla sé nú ekki alltaf alveg sammála því, he, he, he. - Nei, ég var að spyrja hvernig þið hagið jólaundirbúningnum. Hvenær byrjið þið t.d. að smíða jólagjafirnar? - Já, svoleiðis. Það er nú það, ég er nú orðinn svo gamall að ég man það nú ekki. Ég held samt að við byrjum að undirbúa næstu jól um leið og hinum lýkur. Annars finnst okkur alltaf óttalega leiðin- legt þegar jólin eru búin og við grátum í heilan mánuð á eftir. Þið munduð líklega heyra harma- kveinin í okkur ef það væri ekki alltaf svona vont veður. En núna erum við allir í svo góðu skapi, vegna þess að það styttist í jólin og veistu, að ég fæ alltaf að fara fyrstur af stað að gefa krökkunum í skóinn. - Ég veit það, ertu að verða til- búinn til að fara? Ertu t.d. búinn að stoppa í sokkana þína? - Já, elskan mín, það gerði ég í júní. Ég ætlaði sko ekki að verða of seinn með það eins og síðast. Þá stóð stóra táin mín út um sokkana öll jólin og ég þorði aldrei að fara úr stígvélunum mínum. Svo varð mér líka svo skrambi kalt á henni vesalingnum. En núna, sko... núna er ég meira að segja búinn að fá nýja húfu, sem hún Grýla gamla var svo væn að sauma handa mér á Þorranum. - Hvað eruð þið svo ánægðastir Setja jólasveinar óþekk böm í poka? Jólasveinar voruáður fyrr notaðir til að hræða börn, en nú eru þeir velkomnir á hvert heimili. Á 18. öld var sagt að þeir væru jötnar á hæð, ljótir og luralegir. Þá áttu þeir að hafa verið í röndóttum fötum, með stóra gráa húfu á höfð- inu og hafa haft með sér stóran gráan poka, eða stóra kistu, til að láta óþekk börn í. Á 19. öld var talið að þeir klædd- Stekkjastaur og Giljagaur kúrðu í helli sírtum og nöguðu kjúklingalæri þegar blaðamaður og ljósmyndari Dags skutu þeim skelk í bringu. með svona mörgum börnum á kvöldin? - Við erum sko búnir að taka tæknina í okkar hendur, þótt ég sé nú ekkert sérstaklega góður í henni. En hann Ketkrókur er bara bráðsnjall, skal ég segja þér. Hann er búinn að hanna galdrakíki og ef við lítum í hann, getum við séð í gegnum fjöll og firnindi. Hann fann þennan kíki upp um leið og hann útbjó rafmagnskrókinn til að kræka í hangiketið, þú skilur, og í rauninni ætlaði hann bara að nota kíkinn til þess að finna ket handa sjálfum sér. En hann Leppalúði skammaði hann svo mikið fyrir þetta ótugtarbragð og ákvað að kíkinn skyldum við nota til þess að líta eftir börnunum. - Fær Kjötkrókur þá ekkert kjöt á jólunum? - Ó, jú, rýjan mín. Hann er sko klókur „Krókur", ha, ha, var þetta ekki sniðugt hjá mér? Nei, menn skyldu sko ekki treysta honum og læsa ketið sitt inni. - Jæja, Stekkjastaur, nú ætla ég ekki að tefja þig lengur, þú hlýtur að hafa nóg að gera? - Já, vænan, svo er það og sei, sei, já. En viltu senda öllum börn- unum bestu kveðjur frá mér og segja þeim að ég hlakki ægilega mikið til þess að sjá þau? - Það skulum við gera og vertu svo sæll! VG Þegar Stetígastaur fékk hóstakast I dag er 19. desember og langþráður aðfangadagur nálg- ast óðfluga. Jólasveinarnir eru komnir á kreik í byggð og kæta börnin smá. Þetta eru óttalegir flautaþyrlar og erfitt að fá þá til að setjast niður og spjalla en blaðamönnum Dags lánaðist þó að grípa tvo glóðvolga tólf dögum fyrir jól. Það voru Stekkjastaur og Giljagaur, einu jólasveinarn- ir sem voru komnir af fjöllum. Já, það er óhætt að segja að jóla- sveinarnir hafi verið gripnir glóð- volgir. Þeir Stekkjastaur og Gilja- gaur kúrðu inni í helli skammt frá Akureyri og nöguðu kjúklingalæri. Þegar ljósmyndarinn vatt sér inn og smellti af þeim mynd spruttu þeir upp með hljóðum og fórnuðu höndum. „Hvað í ósköpunum gengur á?" baulaði Stekkjastaur og bróðir hans veinaði ámátlega. — Góðan daginn. Við erum frá Degi og okkur langaði að heilsa upp á ykkur. Stendur nokkuð illa á? „Sei, sei, nei," sagði Stekkja- staur, „en það er nú vaninn að gestir banki á dyrnar eða hringi dyrabjöllunni. Okkur dauðbrá. “ - En við sáum engar dyr á hell- inum. „Engar dyr? Nú, við verðum að bæta úr því. En gangið í bæinn." Við þáðum boðið og heilsuðum upp á jólasveinana. Þótt Golli ljós- myndari sé barnungur hefur hann efast um að jólasveinar væru til í raun og veru og hann þaut til og kippti í skeggið á Giljagaur til að ust algengum íslensku bændaföt- um og væru með skegg niður á tær, en jólasveinarnir voru yfirleitt taldir fríðari en á öldinni á undan. Minna var um að þeir tækju með sér óþekk börn. Á þessari öld eru jólasveinarnir taldir bestu skinn. Þeir koma með jólagjafir til barna og fullorðinna og gefa gott í skóinn. Þeir fara í heimsókn á barnaheimili, syngja og skemmta og eru ósköp kátir og indælir. Samt eru sum börn dálítið smeyk við þá. Jón Árnason þjóðsagnasafnari segir að jólasveinarnir séu synir Grýlu og Leppalúða, en þó hafi sumir talið að Grýla hafi átt þá áður en hún giftist Leppalúða. Jón segir jólasveinana þrettán talsins og heita þeir þessum nöfnum. 1. Stekkjastaur. 2. Giljagaur. 3. Stúfur. 4. Þvörusleikir. 5. Pottasleikir. 6. Askasleikir. V. Faldafeykir. 8. Skyrgámur. 9. Bjúgnakrækir. 10. Gluggagægir. 11. Gáttaþefur. 12. Ketkrókur. 13. Kertasníkir. Jólasveinarnir eru þrettán vegna þess að sá fyrsti kemur þrettán dögum fyrir jól, síðan einn á hverjum degi og sá síðasti á aðfangadag jóla. Á jóladag fer sá fyrsti burt aftur, svo hver af öðrum og sá síðasti á þrettánda degi jóla. SS vita hvort það væri ekta. „Æ, ó, æææi," skrækti Giljagaur, gólaði og hrein og nuddaði auma vanga. „Fyrirgefðu," sagði Golh, „ég vildi bara vita hvort þú værir alvöru jólasveinn." „Bölvuð vitleysa er þetta í þér Golli polli, auðvitað er ég alvöru jólasveinn. Hélstu að ég væri ein- hver auglýsingasveinki úr sjón- varpinu?" Golli roðnaði og baðst auðmjúk- lega afsökunar. Giljagaur fyrirgaf honum og sýndi honum dótið sem hann var með í stórum poka. Þarna voru bækur, bílar, spil, brúður, pínulítið af sælgæti, ávext- ir og margt fleira. Á meðan félag- arnir dunduðu við dótið notaði ég tækifærið og spjallaði við Stekkja- staur. - Segðu mér, Stekkjastaur, er ekki erfitt að brölta til byggða um hver jól, gefa í skóinn og skemmta börnum um land allt? „Nei, þetta er svo gaman. Og við jólasveinarnir erum engir venjulegir menn og höfum marga hæfileika sem þið vitið ekkert um. En ég má ekkert segja, það er leyndarmál hvernig við komumst yfir þetta allt um jólin." - En þið hljótið að vera hörku- duglegir. „Já, drengur minn, við erum ofsalega duglegir, hlýðnir og góðir. Við borðum alltaf hafra- grautinn sem Grýla mamma býr til, burstum í okkur tennurnar tvisvar á dag, þvoum okkur vel á hverjum degi, borðum aldrei sælgæti nema á laugardögum, för- um snemma í háttinn, horfum lítið á sjónvarp, hjálpum til við húsverkin og . . Stekkjastaur fékk skyndilega hóstakast og stóð á öndinni. Gilja- gaur leit ásakandi á hann, sagði að hann mætti ekki plata því þá færi hann að hósta. Stekkjastaur viðurkenndi að hann hefði ekki verið að segja alveg satt, jóla- sveinarnir burstuðu ekki tenn- urnar tvisvar á dag heldur þrisvar, en þegar hann hafði sagt þetta fékk hann nýtt hóstakast. Stekkjastaur var ekki viðræðu- hæfur lengur og Giljagaur var upptekinn við að skoða myndavél- ina hans Golla. Þeir þurftu líka að fara drífa sig á jólaskemmtun svo okkur var ekki til setunnar boðið. Við kvöddum jólasveinana og þökkuðum fyrir stutt spjall. Ef til vill getum við talað meira við Stekkjastaur síðar þegar kvefið batnar, hann var með svo skrambi slæman hósta. SS Óskum Akureyringum svo og landsmönnum öllum gleðilegra jóla og farsœls komandi árs Þökkum samstarjið á árinu Bœjarstjóm Akureyrar

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.