Dagur - 05.01.1993, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 5. janúar 1993 - DAGUR - 11
H
UUar- og skinnaiðnaður setti mikinn svip á íslenska iðnaðarframleiðslu í
langan tíma. Nú hefur vægi þessa þáttar minnkað.
til þjónustufyrirtækja á borð við
banka og tryggingarfélög auk
þungaiðnaðarins. Slíkt sé hins
vegar ekki á færi einstakra hand-
verksfyrirtækja. Því verði náms-
leiðir innan viðkomandi iðn-
greina að koma til.
Aukin menntun og samnýting framleidslu-
þátta grundvallaratriði í handverksiðnaði
- segir dr. Hans Jobst Pleitner, prófessor í Sviss
Á fundi sambandsráðs Alþjóða-
sambands iðnaðarmanna haustið
1990 flutti dr. Hans Jobst
Pleitner, prófessor við Sviss-
nesku rannsóknarstofnunina á
sviði smárra og meðalstórra fyrir-
tækja í Háskólanum í St. Gaílen,
erindi sem hann nefndi handverk
til ársins 2000. í fyrirlestrinum
reifaði hann ýmsar hugmyndir
um þróun iðnaðar á næstu árum.
í upphafi máls síns vitnaði hann
til orða evrópsks iðnverktaka er
kvaðst sér líða sem hann væri
staddur í hringekju er snérist
sífellt hraðar og stæði ekki alltaf
á sama stað, heldur sveiflaðist
hún til og frá og þyti áfram eins
og fljótandi furðuhlutur án þess
að hann vissi í hvaða átt hún
stefndi. Hann sagði skiljanlegt að
verktaki í iðnaði gæti fengið slíka
martröð því aldrei fyrr í veraldar-
sögunni hafi orðið svo miklar
breytingar í iðnaði á jafn stuttum
tíma og á síðustu árum.
Dr. Hans Jobst benti á að í
ríkjum með háþróaðan markaðs-
búskap hefðu rösklega 90% allra
fyrirtækja færri en 50 starfsmenn
og teldust því lítil fyrirtæki og
væru að verulegum hluta hand-
verksfyrirtæki. Að undanförnu
hefði vegur hinna minni fyrir-
tækja farið vaxandi og nú væri
talað um flóðbylgju nýstofnaðra
fyrirtækja. Þá hafi einnig komið á
óvart að hin minni og meðalstóru
fyrirtæki hafi gengið nokkuð vel
þrátt fyrir gífurlega umbyltingu
og hrakfallaspár. Hann sagði að
þessi þróun orsakaðist einkum af
þremur þáttum. Mun meiri vöxt-
ur væri í þjónustugeiranum í
þróuðum ríkjum en öðrum
atvinnuvegum. Betri afköst væru
í litlum handverksfyrirtækjum og
því meiri hlutfallslegur hagnaður
af rekstri þeirra en stórra fyrir-
tækja. Þá væri meiri áhersla Íögð
á hinn mannlega þátt í rekstri
lítilla fyrirtækja en stórra.
Þá ræddi dr. Hans Jobst um.
nýjar dyggðir sem sköpuðust af
þeim kröfum sem aukin tækni-
væðing gerði til starfsmanna.
Hann nefndi eiginleika eins og
stundvísi, aga, nákvæmni, dugn-
að og hlýðni í því sambandi. Ný
tækni gerði auknar kröfur á þessu
sviði. Fólk yrði að vera reiðubúið
til að læra að vinna með öðrum
og beita sköpunargáfu og sveigj-
anleika. Þessir þættir krefðust
endurskoðunar á menntun iðnað-
armanna til að kröfur um kunn-
áttu á vinnustað komi heim og
saman við verkkunnáttu þeirra
sem þar starfa. Af þeim sökum
verði menntun og símenntun
handverks- og iðnaðarmanna
lykilatriði hvað snerti framgang
handverks í framtíðinni.
Dr. Hans Jobst benti á að vax-
andi skortur ungs fólks á vinnu-
markaðinum leiði til sífellt harðn-
andi samkeppni um faglært fólk.
Afleiðingin verði aukinn kostn-
aður við ráðningu starfsfólks og
aukinn launakostnaður. Lausn
þess vanda útheimti sköpunar-
gáfu og sveigjanleika jafnt af
hálfu atvinnurekenda sem
starfsmanna þeirra. Handverks-
fyrirtækin verði að gera ráð fyrir
auknum kostnaði og tíma vegna
framhaldsmenntunar til að missa
ekki ákjósanlega starfskrafta yfir
Dr. Hans Jobst sagði að ef
starfsmenn handverksfyrirtækja
væru áhugasamir gæfust fyrr en
annars tækifæri til að koma fram
nýjungum með tilliti til þróunar
og framleiðslu nýrra vöruteg-
unda, veita nýja þjónustu, leita
nýrra markaða og leita allra leiða
til að auka gæði vöru og þjón-
ustu. Hann benti einnig á að
stjórnendur of margra hand-
verksfyrirtækja láti hverjum degi
nægja sína þjáningu en þannig
geti þau ekki komist af þegar til
lengri tíma sé litið. Þau verði að
gera framtíðaráætlanir og aðeins
með því móti muni þeim takast
að viðhalda styrkleika sínum og
ná að veita hinum kröfuharðari
viðskiptavinum þá þjónustu sem
þeir óska og fyrirtækin verði fær
um að veita. Hann benti einnig á
að góð fyrirtæki hafi möguleika á
samvinnu við önnur fyrirtæki til
að styrkja stöðu sína og í mörg-
um tilvikum verði ekki komist
hjá slíkri styrkingu. Dr. Hans
Jobst nefndi nokkur dæmi um
svið þar sem um aukna samvinnu
gæti verið að ræða. Hann nefndi
skipulögð skipti á reynslu, sam-
eiginleg innkaup, samnýtingu
dýrari tækja og samnýtingu fram-
leiðslufyrirtækja á byggingum.
Þá ræddi Dr. Hans Jobst Pleitner
um þær breytingar er væru að
eiga sér stað á aldursskiptingu
hinna vestrænu þjóða - eldra
fólki fjölgaði hlutfallslega vegna
lengri lífdaga og fækkandi barns-
fæðinga. Af þeim sökum þyrftu
sífellt færri vinnufærir einstakl-
ingar að sjá fyrir fleira eftirlauna-
fólki. ÞI
„Bréfið að norðan“ varð upphafið
Upphafið að félagsskap iðnað-
armanna var stofnun Iðnaðar-
mannafélags Reykjavíkur fyrir
125 árum. Markmið þess félags-
skapar var að koma upp dugleg-
um handiðnaðarmönnum, auka
samheldni þeirra og styðja að
stofnun gagnlegra og þjóðlegra
iðnfyrirtækja. Er íslenskir iðnaðar-
menn undirbjuggu stofnun félags-
skapar fyrir fimm aldarfjórðung-
um, var samstarf og samvinna á
sviði iðnaðar lengi búin að vera
til staðar í nágrannalöndum
okkar. Ástæður þess má eflaust
rekja til þeirra þjóðfélags-
aðstæðna er hér voru. Islending-
ar lifðu í mjög rótgrónu bænda-
samfélagi og fóru ekki að huga að
nauðsyn þess að efla samvinnu og
samstarf á þessu sviði fyrr en
þéttbýli tók að myndast og
atvinnuhættir að breytast.
Með stofnun iðnaðarmanna-
félaga var fyrst farið að huga að
menntun iðnaðarmanna. Fyrsta
iðnmenntunin var í formi sunnu-
dagsskóla þar sem kenndar voru
ákveðnar undirstöðugreinar
almennrar menntunar. Má þar
nefna lestur, skrift og reikning.
Föstum iðnskóla var fyrst komið
á fót árið 1904 þegar Iðnskólinn í
Reykjavík var stofnaður og reist
hús yfir starfsemi hans.
Á sama ári og Iðnskólinn var
settur á stofn, árið 1904, voru
stofnuð iðnaðarinannafélög á
Akureyri og á Sauðárkróki. Þótt
samstarf væri ekki mikið á milli
iðnaðarmannafélaganna í fyrstu
barst Iðnaðarmannafélaginu í
Reykjavík bréf frá hinu nýstofn-
aða félagi á Sauðárkróki þar sem
hvatt var til aukinnar samvinnu
og samstarfs iðnfélaga og iðnað-
armanna í landinu. Fáar heimild-
ir eru til um samstarf iðnaðar-
manna á milli einstakra kaup-
staða og þéttbýlissvæða fyrr en
1932 að formaður Iðnaðar-
mannafélagsins á Akureyri,
Sveinbjörn Jónsson, ritaði bréf til
félaga sinna í Reykjavík og lagði
fram tillögu um hvort ekki væri
rétt að auka og efla samvinnu
iðnráða og iðnaðarmannafélaga
og stofna heildarsamtök til þess
að ræða um og gæta helstu hags-
muna iðnaðarmanna í landinu.
Bréf Sveinbjörns Jónssonar var
gjaman nefnt „bréfið að norðan“
og er í raun upphafið að Lands-
sambandi iðnaðarmanna.
Vel var tekið í þessa málaleit-
an sunnan heiða og var fyrsta
iðnþingið, sem haldið var hér á
landi, sett í Baðstofu Iðnaðar-
mannafélagsins í Reykjavík á
efstu hæð Iðnskólans við Vonar-
stræti. Á þessu fyrsta iðnþingi
voru mættir fulltrúar frá Iðnráði,
Iðnaðarmannafélagi Reykjavík-
ur og iðnaðarmannafélögunum í
Hafnarfirði, Vestmannaeyjum,
Siglufirði og Akureyri. Samgöng-
ur voru þá með öðrum hætti en
nú og hömluðu samstarfi á milli
landshluta. Má í því sambandi
geta þess að fulltrúar iðnaðar-
manna á Akureyri voru tvo daga
með bíl á leiðinni til Reykjavík-
ur. í lok þessa iðnþings var
ákveðið að efna til varanlegs
samstarfs iðnfélaganna og var
Landssamband iðnaðarmanna
stofnað 21. júní 1932. ÞI
Tónmenntaskólinn
Akureyri
Innritun nýrra nemenda og staöfesting eldri
nemenda hófst mánudaginn 4. janúar kl. 13.00-
19.00 í Lóni við Hrísalund þar sem allar nánari
upplýsingar verða gefnar.
Kennsla hefst samkvæmt stundaskrá mánu-
daginn 11. janúar.
Sími skólans er 24066.
Skólastjóri.
Svæðisstjórn málefna fatlaðra á Norðurlandi vestra
leitar eftir kaupum á hentugu húsnæði fyrir sambýli á
Sauðárkróki. Um er að ræða einbýlis- eða raðhús á
einni hæð, a.m.k. 180 m2 að stærð að meðtalinni bíl-
geymslu.
Tilboð, ergreini staðsetningu, stærð, byggingarár og
-efni, herbergjafjölda, brunabóta- og fasteignamat,
afhendingartíma og söluverð, sendist eignadeild
fjármálaráðuneytisins, Arnarhvoli, 150 Reykjavík,
fyrir 14. janúar 1993.
Auglýsing ráðuneytisins, dags. 18. desembersl., um
sama efni, er hér með afturkölluð.
Fjármálaráðuneytið, 30. desember 1992.
TRYGGINGASTOFNUN
RÍKISINSJgb
©
Handhafar fríkorta
athugið
Fríkort vegna læknisþjónustu gefin út 1992 eru
fallin úr gildi.
TRYGGINGASTOFNUN RÍKISINS.
Dregið var í símahappdrætti
STYRKT ARFÉLAGS
LAMAÐRA OG FATLAÐRA
þann 24. desember sl.
Vinningar komu á eftirtalin númer:
1. vinningur bifreið Ford Explorer XLT.91-35647
2. vinningur bifreið Saab 9000 CS....96-23406
3. vinningu'r bifreið Ford Escort CL1300 ..91-678240
4. vinningur bifreið Ford Escort CL1300 ....91-12029
5. vinningur bifreið Ford Escort CL1300 ....91-36798
6. vinningur bifreið Ford Escort CL1300 ....91-30033
7. vinningur bifreið Ford Escort CL1300 ..91-626475
8. vinningur bifreið Ford Escort CL1300 ..985-30797
9. vinningur bifreið Ford Escort CL1300 ....91-42471
10. vinningur bifreið Ford Escort CL1300 ..91-641566
11. vinningur bifreið Ford Escort CL1300 ..91-656246
12. vinningur bifreið Ford Escort CL1300 ..91-641558
13. vinningur bifreið Ford Escort CL1300 ....98-21183
Styrktarfélaglð þakkar landsmönnum
veíttan stuðnlng.
STYRKTARFÉLAC
LAMAÐRA OC FATLAÐRA
Háaleitisbraut 11-13, Reykjavík