Dagur - 22.05.1993, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - Laugardagur 22. maí 1993
Eiríkur Rósberg Arelíusson
er í helgarviðtali að þessu
sinni. Hann er Reykvíkingur
í húð og hár og gekk þar
hefðbundinn menntaveg allt
til þess er hann hleypti heim-
draganum og hélt til náms
við Tækniháskólann í Óðins-
véum í Danaríki þar sem
hann útskrifaðist þremur ár-
um seinna sem rafmagns-
tæknifræðingur eftir að hafa
staldrað stutt við í Tækni-
skólanum í Reykjavík. Hug-
myndin var að starfa í Dan-
mörku að loknu námi, en
það ár, 1973, var nokkuð at-
vinnuleysi að hrjá Dani og
erfitt fyrir tæknimenn að fá
þar vinnu en Danirnir höfðu
ráð á hverjum fingri. Það
fólst í því að gerast félagi í
danska fagfélaginu og síðan
að þiggja atvinnuleysisbætur
enda var upphæð þeirra
svipuð og launin. Á þessum
árum var atvinnuleysi hins
vegar svo fjarri öllum íslend-
ingum og mjög óaðlaðandi
tilhugsun enda algjörlega
óþekkt fyrirbæri. Mesta
„húllumhæið“ kringum
skólaslitin var hins vegar
varla fjarað út þegar hringt
var frá íslandi í nýbakaðan
tæknifræðinginn og honum
tjáð að þar væri nóga vinnu
að hafa, aðeins væri að koma
sér heim á gömlu fósturjörð-
ina. Það varð og niðurstaðan
og gerðist Eiríkur starfsmað-
ur bæjarverkfræðingsins í
Kópavogi og starfaði á
tæknideild Kópavogsbæjar
næstu fimm árin.
„Þessi ár voru uppgangstími i í Kópavogi,
mikið byggt bæði af einstaklingum og opin-
berum aðilum en ég hannaði mikió fyrir bæ-
inn á þeim tíma; skóla, íþróttahús o.fl. Gatna-
kerfið var í varanlegri endurbyggingu auk
þess sem Kópavogsbúar fengu þá hitaveitu.
A þessum tíma var ég eiginlega óopinber raf-
veitustjóri og sá um ýmiss rafmagnsmál fyrir
bæinn en Rafmagnsveita Reykjavíkur var
framkvæmdaraðilinn. A þessum tíma stofn-
uðum viö þrír tæknifræðingar fyrirtæki sem
hét Akkur sf., tækniþjónusta, og urðu verk-
efnin fljótt býsna mörg og þá um leið tíma-
frek en tveir okkar unnu hjá Kópavogsbæ en
sá þriðji hjá Húsnæðismálastofnun og því
varð vinnudagurinn hjá tækniþjónustunni oft
býsna langur, algengt að vió værum að langt
fram á nótt.
Laun opinberra starfsmanna voru þá ansi
Texti:
Geir A. Guðsteinsson
Myndir:
Robyn Redman
lág og eru það kannski enn og því má segja
að þetta hafi verið sjálfsbjargarviðleitnin í
einni sinni mynd.
Það að vinna stærstan hluta sólarhringsins
gengur í ákveðinn tíma en svo verða menn
þjakaðir af vinnuleiða. Þama voru reyndar
mjög fjölbreytt verkefni í tengslum allmarga
arkitekta en á tímabili vorum við ráðgjafar
fyrir Olíumöl hf. Það fyrirtæki sá um malbik-
unarframkvæmdir á Suðurnesjum en það
voru sveitarfélögin á því svæði sem stóðu að
fyrirtækinu. Þær áætlanir um magn af mal-
biki og olíumöl sem gengið var útfrá við
stofnun fyrirtækisins gengu ekki eftir, því
sveitarfélögin höfðu ekki bolmagn til að mal-
bika eins mikið og þau höfðu vilja til og það
kom niður á fyrirtækinu og sveitarfélögunum
sem endaói með gjaldþroti Olíumalar hf. Það
var því komið að ákveðnum tímapunkti hjá
mér, hvort ég ætti að hætta hjá Kópavogsbæ
og snúa mér alfarið aö frjálsa markaðnum.
Um sama leyti kom los á okkur félagana í
Akki, einn fór til Keflavíkur og setti þar upp
verkfræðistofu, annar geróist byggingafull-
trúi á Suðurlandi og því sat ég einn eftir.
Þetta var árið 1978. Á sama tíma og félagar
mínir voru að breyta um vinnu og umhverfi
var rafmagnsverkfræðingur að hætta störfum
hjá Slippstöðinni hf. á Akureyri svo ég sló til,
ákvað að breyta um umhverfi og vinnu rétt
eins og félagamir og dreif mig norður. Þaó
var ekki erfið ákvörðun, því bæði hafói ég þá
skömmu áður kynnst konuefni mínu, sem er
frá Akureyri, og eins var geysimikiö að gera í
Slippnum og krefjandi að takast á við þau
verkefni sem þar var verið að vinna að.
Á þeim tíma var nýsmíði skipa stærri hluti
en viðgerðir enda unnu þá um 300 manns hjá
Slippstöðinni en urðu seinna fæstir um 150
eða rétt um helmingur þess sem var á
„blómatímanum" hjá stöóinni. Þegar ég kom
þangað var verið að smíða togarann Sigur-
björgu frá Ólafsfirði og einnig var mikið um
rafmagnsskipti, en margir eigendur vertíðar-
báta voru að láta breyta rafmagninu um borð
í bátunum úr jafnstraum í riðstraum aukým-
issa annarra verkefna, m.a. brúarskipta. Áóur
en smíði Sigurbjargar lauk var hafin smíði
togarans Kolbeinseyjar og síðan komu Örvar
og Sléttanes en öll áttu skipin að verða eins,
en síðastnefnda skipið er einmitt nýkomið úr
heilmikilli klössun í Póllandi þar sem því var
breytt í frystitogara. Örvar er fyrsti frystitog-
arinn, sem smíðaður er hér heima á Fróni.
Síðan komu hin frægu raðsmíðaskip, sem í
dag eru Nökkvi og Oddeyrin. Það var einnig
mjög spennandi að takast á viö breytingar á
togaranum Guðsteini, sem fékk nafnið Akur-
eyrin, en það var fyrsta skip þeirra frændanna
hjá Samherja og einnig fyrsta skiptið sem ís-
fisktogara var breytt í frystitogara í hérlendri
skipasmíðastöð. Upp úr 1984 fór að halla
undan fæti með nýsmíði hjá Slippstöðinni og
í dag er svo komið að hún er nánast engin.“
Var hægt að spyma eitthvað vió fótum
gegn þessari óheillaþróun að öll nýsmíði
hyrfi að miklu leyti úr landi?
„Það sem aðallega vann á móti okkur hér
var að hægt var að fá þessi skip miklu ódýrari
erlendis. Norðmenn niðurgreiddu sinn skipa-
smíðaiðnað gífurlega mikið vegna þess að
það var pólitísk stefna þar að halda byggö í
landinu og olíugróðinn svokallaði átti að
hluta til að nýtast til þess að halda við byggö
í Norður-Noregi en þar var á tímabili kominn
upp landflótti. Síðan bætast í þennan hóp rík-
isstyrktar skipasmíðastöðvar Pólverja og
Portúgala auk hins ódýra vinnuafls í þessum
löndum. Með ákveðinni hagræðingu og
breyttri vinnuaðferð hefði kannski mátt draga
úr högginu og lækka einhvem kostnað; en
það er nú svo undarlegt með okkur Islend-
inga að þegar hérlendir útgerðarmenn eru að
láta smíða skip fyrir sig þá eru stöðugar
breytingar á skipinu í gangi út allan smíða-
tímann. Auðvitað er ákveðin hagræðing fólg-
in í því fyrir skipasmíðastöð að smíða skip
sem eru alveg eins og Slippstöðin hafði öðl-
ast ákveðna reynslu af því þegar þar voru
smíðaðir minni bátar og það má sjá í gögnum
að kostnaðurinn minnkaði eftir því sem bát-
arnir urðu fleiri sem smíðaðir voru alveg eins
og afköst starfsmanna jukust.“