Dagur - 22.05.1993, Blaðsíða 10

10 - DAGUR - Laugardagur 22. maí 1993
Heilsupóstur
Einar Guðmann
Atvinnuleysi kostar sitt
heilsufarslega
- punktar úr ýmsum áttum
Gamaldags sláttuvélar vist-
vænni
Nú fer sumarið að nálgast enn
og aftur og það þýðir að senn
þurfa menn að draga sláttuvél-
amar fram í dagsljósið og sjá til
þess að garóurinn vaxi manni
ckki yfir höfuð. Sumar sláttu-
vélar í dag eru orðnar ákaflega
þægilegar en í Bandaríkjunum
hefur sala á handvirku gamal-
dags sláttuvélunum tvöfaldast
frá því 1985. Þessar vélar hafa
margt framyfir vélknúnu sláttu-
vélarnar. Þær eru fyrir það
fyrsta ódýrar, þarfnast lítils við-
halds, valda hvorki hávaða né
mengun og eru jafnvel taldar
fara betur með lóðina. Auk þess
em þær mun betri fyrir þig. Það
að slá lóðina með óvélknúinni
sláttuvél er góð hreyfing, sem
getur jafnast á við það að spila
einn tennisleik eða fara í einn
þolfimitíma.
Sjálfsagt er að gera nokkrar
varúðarráðstafanir eins og áður,
en það er að nota hanska og
klæðast góðum skóm. Auk þess
þarf vitanlega að sjá til þess að
böm séu hvergi nærri.
Atvinnuleysi veldur ekki
aðeins peningaleysi
Nú þegar viðvarandi atvinnu-
leysisvofa gnæfir yfir okkur ís-
lendinga þurfum við að gera
ýmsar ráðstafanir til þess að
koma því fólki til hjálpar sem
er atvinnulaust eða í það
minnsta hjálpa mönnum að
hjálpa sér sjálfum. Aðrar þjóðir
hafa meiri reynslu en við í því
að fást við atvinnuleysi og fyrir
liggja ýmsar tölfræðilegar upp-
lýsingar um meira en þau fjár-
málavandræði sem fjölskyldur
þurfa að takast á við.
I skýrslu sem birt var af
stofnuninni Economic Policy
Institute í Washington, D.C. er
bent á að heilsufarslega kosti
atvinnuleysi þjóðina mikið. Ef
atvinnuleysi eykst um eitt pró-
sent þýðir það að dauðsföll af
völdum hjartasjúkdóma aukast
um 5.6%, dauðsföll af völdum
hjartaslags um 3.1% og sjálfs-
morð um 6.7%.
Atvinnuleysi í Bandaríkjun-
um fór úr 5.5% í 7.5% á milli
1990 og 1992 en talið er að það
hafi haft eftirfarandi afleiðing-
ar: 38.000 viðbótardauðsföll af
völdum hjartasjúkdóma og
hjartaslags, 1.500 sjálfsmorð,
63.000 ofbeldisglæpi og
224.000 auðgunarbrot.
Men’s Fitness. May. 1993.
Gf atvinnuleysi eykst um eitt prósent þýðir það að dauðsföll af völdum
hjartasjúkdóma aukast um 5,6% og dauðsfóli af völdum hjartasiags um
3,1%.
Vanti þig vinnu...
Talandi um atvinnuleysi. Þú ert
á leið í viðtal vegna atvinnuum-
sóknar og vilt að sjálfsögðu
leggja þig allan fram til þess að
fá vinnuna. Niðurstaða ástr-
alskrar rannsóknar sýndi fram á
að starfsmannastjórar og for-
stjórar ráða helst fólk sem er
ákveðið og visst í sinni sök en
ekki of harðfylgið þegar viðtal-
ið fer fram.
Þeir sem komu best út voru
þeir sem voru með afslappaða
og frjálslega framkomu, horfðu
oft beint á viðmælandann og
svöruðu spumingum ákveðinni
og skýrri röddu. Þeir sem vom
hins vegar of harðfylgnir vom
þeir sem hölluðu sér framávið,
störðu viðstöðulaust á viómæl-
andann og hreyfðu sig snagg-
aralega. Slík framkoma var álit-
in stór mínus. Það að sitja stífur
og fámáll og horfa sjaldan eða
aldrei á viðmælandann var
einnig talinn stór mínus.
Sigurvegarar með alpha
heilabylgjur
Það er ýmislegt gert til þess að
komast að því hver sé sigur-
stranglegastur þegar íþróttir og
keppni er annars vegar. Alls
kyns spámennska og getgátur
em það sem menn hafa haft til
að styðjast við en nú þykjast
menn hafa rekist á aðferð sem
getur aukið líkumar vemlega á
því að hægt sé að segja hver
komi til með að sigra í ákveð-
inni keppni.
Breskir vísindamenn hafa
komist að því að íþróttamenn
sem eiga mikilli velgengni að
fagna í keppni eiga það sameig-
inlegt að alpha heilabylgjur eru
ráðandi sé tekið heilalínurit rétt
fyrir keppnina. Hvað segir þetta
okkur? Alpha heilabylgjur em
þær bylgjur sem myndast þegar
heilinn er tiltölulega afslappað-
ur og rólegur. Það borgar sig
sem sagt ekki að hugsa of mik-
ið um það sem er að gerast,
heldur að tæma hugann og lifa
sig inn í leikinn. Samkvæmt því
sem íþróttasálfræðingurinn seg-
ir sem stóð fyrir þessari rann-
sókn, þá endar sennilega með
því að þér tekst ekki að fram-
kvæma það sem þú hugsar of
mikið um að gera.
VÍSNARÁTTUR
Sigurbjöm bróðir Einars
Kristjánssonar sem sagt var frá í
síðasta þætti lést fyrir aldur fram.
Boddi eins og hann var oftast
nefndur, var með afbrigðum létt-
ur hagyróingur og skopskynið
með ólíkindum. Eftir hann liggja
nokkrir bragir ortir og fluttir á
samkomum í Kinn. Eg geymi
mér þá til síðari tíma en hér
koma nokkrar lausavísur hans
ortar af gefnu tilefni.
Jónas Friðmundsson hét mað-
ur og bjó í Kinn. Hann var vöru-
bílstjóri en á stundum óheppinn.
Hann átti vörubíl af Austin gerð
sem gekk alltaf undir nafninu
Asta. Einu sinni sem oftar var
hann á ferð en svo óheppilega
vildi til að Jónas hvolfdi Astu of-
an í skurð. Þá orti Sigurbjörn:
Horfiia sviðsmynd hillir oft
úr hugans iðukasti.
Er með kviðinn upp í loft
Asta við mér blasti.
Sigurbjöm vann lengi sem
staðarsmiður í Kristnesi. Vinnu-
félagi hans einn, vífinn í meira
lagi, sótti eitt sinn skíðalandsmót
og hafði við orð að eitthvað ætl-
aði hann aó líta til kvenna, svona
í leiðinni. Þá orti Boddi:
Gekk á fríðu fjöllin há,
fegurð víða kenndi.
I Varmahlíð sér einnig á
einu skíði renndi.
Kristján Benediktsson málari
var góðvinur Bodda og sam-
verkamaður um tíma. Ortu þeir
oft hvor til annars. Kristján var
og er enn í dag nokkuð djarfur í
tali og urðu tilsvör hans og orð-
far Bodda tilefni til vísnagerðar.
Eitt sinn voru þeir samferða á
götu á Akureyri og mættu konu
nokkurri. Brosti hún glaðlega og
að Kristjáni þótti tvíræðu brosi.
Ekki þekkti Kristján konu þessa
og því augljóst að einhver kunn-
ingsskapur var með henni og
Bodda. Af þessu tilefni orti
Boddi:
Á Byggðavegi björt ogfrjáls
brosti hún eins og sólin.
Brosið náði niður á háls
og neðar bak við kjólinn.
Nokkru síðar hittust þeir aftur
félagar og sagðist Boddi þá hafa
mætt téðri konu öðru sinni og þá
enn brosleitari:
Hún sem mér í huga bjó
hitti mig er ég gekk um bæinn.
Hún brosti nett og nærri hló
og neðar en hún gerði
um daginn.
Til ónefndrar konu orti Boddi
þessa fallegu vísu sem ég hneig-
ist til að kalla að hætti Arthúrs
Björgvins Bollasonar eymakon-
fekt:
Vorsins yngja öflin mig
ómar klingja í lyngi.
Eg vil syngja söng um þig
er sæmir Þingeyingi.
Oft bauð Kristján Bodda til
sín í mat. I eitt af þeim skiptum
þótti Kristjáni Boddi vera óvana-
lega vel til fara og hafði Stjáni
orð á því. Hvað Boddi þetta vera
kirkjufötin sín. Engin sérstök
kirkjuklæði átti Kristján hins
vegar enda að mati Bodda
knapplega talinn trúrækinn. Þá
varð þetta til:
Eins og Tyrki trúlaus nœr
treður á myrkum götum.
Um mig hann yrkir mjög
- og hlær
að mínum kirkjufötum.
Þeir Boddi og Stjáni upplifóu
tíma stuttu tískunnar í klæða-
burði kvenna og þótti mikið til
um og þó sérstaklega Stjána.
Þótti honum stundum ekki nógu
langt gengið í þeim efnum.
Bodda þótti hann hins vegar
nokkuð glannafenginn í þessu
tilliti. Gekk það jafnvel svo langt
að Stjáni laut að jörðu til að sjá
betur. Um þessa áráttu Stjána
orti Boddi:
Efá strœti hann stúlku sá
stutt sem lætur pilsin ná
oft áfætur Jjóra þá
fer - og gætir upp á ská.
Árni Jónsson
Látum nú skilið við Bodda í
bili og snúum okkur að Símoni
Dalaskáldi.
Þessi var ort af gefnu tilefni:
Sonur Hjálmars efég er
allan tálma greiðir.
Skulu álmahlynir hér
heljar skálma leiðir.
Og um konu sína:
Margrét lengi mundsterk er
mjög að þrengir trega
er mig hengja ofan á sér
ætlaði drengilega.
Ur sjóróðri:
Birtings mela essi á
orku vel með knáa.
Stóra seli sækjumfrá
sjós á hvelið bláa.
Sólin gljá á hveli há
húmi frá sér ryður.
Hélugráar grundir á
geislum stráir niður.
Græna foldu gyllir sól
gengin Ijóns í merki.
Máttar voldugt hún er hjól
heims í sigurverki.
Að lokum ein ástarvísa eftir
Símon:
Horfi ég stundum hugsandi
harma bundinn dróma.
Þar sem undir Esjunni
ungu sprundin Ijóma.
Skarða-Gísli yrkir um Þor-
grím tröll:
Það á að hýða Þorgrím tröll
þungt og gríðarlega
svo húðin níðist afhonum öll
auðs fyrir hlíðar meydóms-
spjöll.
Um Tómas Sæmundsson yrk-
ir Gísli:
Landið hló með dýjadans
döfnuðu frjóvar náðir
er Fjölnir dó og faðir hans
- fari þeir óvel báðir.
Einn erfallinn vinur vor
virðar allir dá hann
lífs til hallar lukkuspor
leiddi kallið á hann.