Dagur - 03.09.1994, Blaðsíða 10

10 - DAGUR - Laugardagur 3. september 1994
°4LV\6
Stýrimannadeildin
á Dalvík
30 tonna réttindanámskeib verbur haldib ef
næg þátttaka fæst.
Kennt verbur á kvöldin og um helgar.
Skráning í símum 96-61218, 96-61860, 96-61380 og
96-61162.

Halló - Halló
Erum búnar að opna aftur
eftir sumarfrí.
Opið alla mánudaga frá kl. 16-18.
Komið og fáið ódýr föt og gefins.
Tökum einnig á móti fötum ofl.
Erum í Gránufélagsgötu 5, efri hæð.
Lítið inn.
Það er tekið vel á móti öllum.
Mæðrastyrksnefnd.

Björn Sigurðsson
Húsavík
ÁÆTLUN
frá 1. september 1994
HÚSAVÍK - AKUREYRI - HÚSAVÍK
Sun. Mán. Þri. Mið. Fim. Fös.
Frá Húsavík 19:00 08:00 08:00 08:00 08:00
17:00 17:00 17:00 17:00 17:00
Frá Akureyri 07:30 07:30 07:30 07:30 07:30
15:30 15:30 15:30 15:30
18:30
HÚSAVÍK - MÝVATN - HÚSAVÍK
Sun. Mán. Þri. Mið. Fim. Fös.
Frá Húsavík 09:15 09:15 09:15 09:15 09:15
Frá Mývatni 10:30 10:30 10:30 10:30 10:30
Samtenging við ferðir Norðurleiðar mánud.-, þriðjud-, fimmtud- og föstudaga.
AFGREIÐSLUR:
Húsavík: BSH hf., Héðinsbraut 6 (Shell), sími 41260.
Akureyri: Umferðarmióstöðin, Hafnarstræti 82, sími 24442.
Mývatn: Hótel Reynihlíð, Mývatnssveit, sími 44170.
GÓÐA FERÐ!
RARIK
RAFMAGNSVEITUR RÍKISINS
ÚTBOÐ
Rafmagnsveitur ríkisins óska eftir tilboðum í staura-
reisingu fyrir 66 kw háspennulínu frá aðveitustöð
við Flúðir, Hrunamannahreppi, Árnessýslu að að-
veitustöð við Hellu Djúpárhreppi, Rangárvallasýslu.
Alls er um aó ræða 241 staurastæður úr tré. Lengd línu
32.5 km.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofum Rafmagnsveitna
ríkisins Dufþaksbraut 12, 860 Hvolsvelli og Laugavegi
118, 105 Reykjavík frá og með fimmtudeginum 1. sept-
ember 1994 og kosta kr. 2.500 hvert eintak.
Tilboðum skal skila á skrifstofu Rafmagnsveitna ríkisins
Dufþaksbraut 12, Hvolsvelli fyrir kl. 14, mánudaginn 26.
september nk. og veróa þau þá opnuð í viðurvist þeirra
bjóðenda, sem þess óska.
Tilboðin séu í lokuðu umslagi, merktu:
„RARIK-94011 66 kw Háspennulína Flúðir-Hella,
staurareising."
RAFMAGNSVEITUR RÍKISINS
Laugavegi 118,105 Reykjavík.
Sé ekkí
eftir að
hafa valið
þessa leið
- segir Eymundur Magnússon, bóndi í Vallanesi á Fljótsdalshér-
aði, sem stundað hefur lífrænan landbúnað á annan áratug
Lífræn ræktun og framleiðsla
lífrænna landbúnaðarafurða er
einn þeirra möguleika sem ís-
lenskir bændur eru taldir eiga í
framtíðinni. Vegna staðsetning-
ar landsins, loftslags, strjálbýlis
og hreinleika er mun auðveldara
að hefja lífræna framleiðslu hér
á landi en í þéttbýlum landbún-
aðar- og iðnríkjum þar sem mun
meiri mengun er til staðar og
skortur á landrými tilfinnanleg-
ur. Aukinn áhugi neytenda víða
um heim fyrir lífrænt ræktuðum
matvælum hefur vakið mönnum
vonir um að íslenskur landbún-
aður geti að e'inhverju leyti lagað
sig að breyttum aðstæðum með
því að hefja iífræna ræktun. Líf-
ræn ræktun er þó ekki algerlega
nýtt fyrirbæri hér á landi. Nú
þegar hafa nokkrir bændur
reynt fyrir sér á þessu sviði með
góðum árangri. Einn þeirra er
Eymundur Magnússon, bóndi í
Vallanesi á Fljótsdalshéraði, en
hann hóf, ásamt Kristbjörgu
Kristmundsdóttur, eiginkonu
sinni, að fást við slíka ræktun í
byrjun níunda áratugarins. En
hvað kom honum til að gerast
brautryðjandi á þessu sviði og
hver er reynsla hans af þessari
tegund landbúnaðar?
„Eg hóf búskap í Vallanesi árið
1979 - árið sem framleiðsiustýr-
ing var fyrst tekin upp í landbún-
aði hér á landi. Mér var fljótlega
ljóst aö sá framleiðsluréttur
mjólkurafurða sem mér var
skammtaður dugði ekki til þess að
lifa sómasamlegu lífi. Af þeim
sökum fór ég aó huga að fleiri
framleiðsluþáttum. Kristbjörg
kona mín hafði kynnst lífrænni
ræktun matvæla í Hveragerði og
Ojótiega tókum við ákvörðun um
að þreifa okkur áfram með slíka
ræktun hér í Vallanesi. í fyrstu
ræktuðum vió eingöngu til heimil-
isnota en fijótlega fórum við
einnig að selja vörur þótt í litlum
mæli væri.
Eins og úr garðinum heima
Þetta vakti fljótt athygli og fólk
var tilbúið að reyna. I fyrstu var
það einkum ungt fólk sem kynnst
hafði lífrænt ræktuðum matvælum
erlendis en cftir því sem lengra
hefur liðið er eldra fólk orðið
áhugasamara um þessa fram-
leiðslu. Ég hef oróið var við að
mörgu eldra fólki líka þessar vör-
ur. Því finnst það finna sömu gæð-
in og sama bragóió og af heima-
ræktuðu grænmeti sem það vand-
ist í æsku - fyrir daga kálflugueit-
ursins. Þessar rófur eru alveg cins
og úr garóinum heima, cru dæmi-
gerð ummæli sem ég hef heyrt frá
ánægóum vióskiptavinum af eidri
kynslóðinni. Við ræktum hér ýms-
ar tegundir af grænmeti auk rótar-
ávaxta á borð vió rófur og kartöfi-
ur og seljum nú mest af fram-
leiðslunni í Reykjavík undir fram-
leiðslumerkinu „Móðir jörð - líf-
ræn ræktun, Vallanesi, Fljótsdals-
héraði" því rétt merking vörunnar
skiptir höfuómáli í allri lífrænni
framleiðslu."
Ferlið hefst í jarðveginum
Auk grænmetisræktunarinnar
rækta þau Kristbjörg og Eymund-
ur kartöflur og korn og framleiða
einnig nautakjöt þar sem gripirnir
eru eingöngu fóðraðir á lífrænt
ræktuðu fóðri. En hver er í raun
lykillinn að þessari ræktun og
famleiðslu - hvaóa skilyrói verður
framleiðandinn að uppfylla til
þess að varan geti talist fullkom-
lega lífrænt ræktuð?
„Ferlið hefst í jarðveginum. Þar
er grunnurinn að ölium gróðri.
Byggja veróur jarðveginn upp á
lífrænan máta án þess að nota
utanaókomandi efni á borð vió til-
búinn áburð. Stór hluti þess felst í
stöóugri endurvinnslu - að bylta
jarðveginum og hleypa lofti í
gegnum hann. Skiptiræktun er
ákaflega mikilvæg fyrir lífræna
ræktun og raunar alla ræktun. I
því samhengi er ágætt að rækta
mismunandi tegundir; grænmeti í
ákveðinn tíma í hverjum rcit, síó-
an mætti rækta korn, þá getur ver-
ió gott að hvíla jarðveginn og láta
gras vaxa. Með þessu móti endur-
nýjast jarðvegurinn sífellt og þarf
minna magn af áburði. Mér finnst
of margir bændur vera tregir til aö
fást við endurræktun. Það er eins
og plógurinn sé einnota verkfæri í
hugum þeirra og eftir að spilda
hcfur veriö gerð aó túni þá hljóti
þaö tún aó vera jafn gott um aldur
og ævi. I því felst mikill misskiln-
ingur. Hvað kartöfluræktina varð-
ar þá notum ekki vélar vió upp-
skerustörfin. Þaó er ciginlcga hluti
af þeirri hugsjón sem felst í aö
framleiöa lífrænt ræktaðar vörur.
Ég hcf fengið skólakrakka með
mér á haustin í uppskerustörfin.
Þau hafa gjarnan komið hér og
unniö í nokkra daga og lagt launin
í ferðasjóð. Þetta hcfur verió vin-
sælt á meðal þeirra. Ég tel þó aó
notast megi við einfaldar geróir af
upptökuvélum; vélum sem taka
upp og leggja uppskeruna ofan á
moldina því að sjálfsgöóu verða
menn aó nota einhverja tækni ef
um stórfellda ræktun og uppskeru
er aö ræóa.
Tvímælalaust að taka upp
skiptiræktun
Ég tel alveg tvímælalaust aó
bændur cigi almennt að auka
skiptiræktun. Flestir nautgripa-
bændur rækta grænfóöur sem er
mjög hentugt til skiptiræktunar á
móti grasi. Kornrækt er einnig
oröin veruleg á þeim svæóum þar
sem hún er framkvæmanleg. Auó-
vitað fyigir henni nokkur áhætta.
En í flcstum tilfellum geta menn
gert grænfóöur úr korni þótt þaö
nái ekki aó vaxa til þreskingar.
Gróffóðurnotkun fer vaxandi og
því er um mikla möguleika að
ræða til að efla og bæta jaróveg-
inn ef bændur vilja notfæra sér
þá.“
Auka getu húsdýraáburðar
með safnhaugum
„Það er rétt að verksmióju-
framleiddur áburður er bannvara
og eingöngu er notast vió lífrænan
áburð. Þar á ég vió húsdýraáburó.
En til að auka afkastagetu hans er
nauðsynlegt að láta hann fara í
gegnum safnhauga þar sem
ákveóin gerjun á sér stað. Einnig
er nauósynlegt að blanda ileiri
efnum í áburóinn í safnhaugunum.
Lífrænt sorp er hentugt og einnig
hefur reynst gott að blanda fiskúr-
gangi í haugana. Þá er nauósyn-
legt að nota vióarkurl eóa hálm en
meó því móti eykst loftstreymi í
haugunum. Einnig þarf aö um-
bylta þeim með reglulegu milli-
bili. Til þess hafa verið þróuð og
framleidd sérstök tæki, sem fest
eru viö dráttarvélar en eru nokkuð
dýr. Þau kosta um 1,7 milljónir
króna, því þurfa bændur að hafa
nokkuð mikla framleiðslu á líf-
rænum áburði eigi að borga sig að
fjárfesta í þeim. Unnt er að um-
bylta safnhaugum meó ámoksturs-
tækjum á dráttarvél en það er
tímafrekara og veróur aldrei cins
vcl gert og meó réttum búnaði.
Fiskimjöl án rotvarnarefna er góö-
ur áburður í lífrænni ræktun en
þaó er of dýrt til aö nota mikið af
því. Auk þess aó nota eingöngu
lífrænan áburó þá veróur aó nota
náttúruleg meðöl gegn sjúkdóm-
um. Lífræna ferlið heldur síðan
áfram. Ef um framleiðslu á kjöti
er að ræða þá verður aó fóóra slát-
urgripi á lífrænni ræktun og að
sjálfsögðu má einnig framleiða
mjólk meó þessari aóferó. Eigi