Dagur - 08.07.1995, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - Laugardagur 8. júlí 1995
Andleg vanlíðan
35
30
25
3 20
•O
iI' 15
m
10
5
^ Oft
□ Stundum
</)
o
03
O)
3
03
h-
(/)
(0
2
J)

C3) _
<D
03
c
c
<D
CL
</)
CL
Q.
D
Ss 3
03 - Q.
C E ™
I 2 ?
CL
O
Q
co
>>
0)
03
O)
E
2 -
w o
Hz
0)
<u U-
4i> 3
co
Könnun á haustlíðan í heilbrigðisdeild Háskólans á Akureyri:
Meirihluti telur Qölda-
takmarkanir hafa neikvæð áhrif
- vanlíðan þó ekki meiri hjá 1. árs nemum en öðrum
Kristín Thorberg og Valgerður Jónsdóttir skoðuðu líðan 70 ncmenda í heil-
brigðisdeild í tcngslum við lokaverkefni sitt í hjúkrunarnámi. Mynd: AI
Háskóli er ekki einungis stofnun
sem fólk sækir menntun sína til.
Hann er jafnframt samfélag og í
samfélagi skiptir liðan fólks og
samskipti þess við hvort annað
ákaflega miklu máli. Með þetta í
huga ákváðu þær Valgerður
Jónsdóttir og Kristín Thorberg
að kanna líðan nemenda við
heilbrigðisdeild Háskóla Akur-
eyrar í tengslum við Iokaverk-
efni sitt í hjúkrunarnámi. Til-
gangurinn var að rannsaka
hvaða áhrif fjöldatakmarkanir
hefðu á líðan nemenda og einnig
að skoða líðan nemenda al-
mennt.
Þær Valgerður og Kristín voru
báðar menntaðir hjúkrunarfræð-
ingar fyrir en ákváðu aó fara í
B.Sc nám þar sem þeirra fyrra
nám var ekki á háskólastigi. En
hvers vegna völdu þær haustlíðan
nemenda sem efni í lokaverkefni
sitt?
K: Mér finnst persónulega
þessi aðferó að nota fjöldatak-
markanir kannski ekki sú aóferó
sem væri æskilegust fyrir veró-
andi hjúkrunarfræðinga. Ég tel að
þaó valdi það mikilli streitu og
álagi aó gaman væri aö skoða
hvort fyrsta árs nemum liði verr,
eða öðruvísi, heldur en hinum
árgöngunum sem ekki hefðu upp-
lifað þetta.
V: Svo er líka áhugavert að
skoða líðan nemenda almennt.
K: Og að skoða skólann sem
samfélag en ekki sem stofnun eða
fyrirtæki.
Stuöst við kenningar
Maslows
Líðan nemenda var skoóuð sam-
kæmt hugmyndafræði mannúóar-
sálfræðingsins Abrahams
Maslows um þarfir mannsins.
Hann telur manninn hafa fimm
aðalþarfir sem þarf að fullnægja
til þess aó hann nái að þroskast
eðlilega. Þessar þarfir eru lífeðlis-
fræóilegar þarfir, öryggisþarfir,
félagsþarfir, sjálfstrausts- og viró-
ingarþarfir og þarfir um sjálfsbirt-
ingu. Valgerður og Kristín unnu
spumingar upp úr spumingalistan-
um „Ungt fólk“ eftir Þórólf Þór-
lindsson, Þorlák Karlsson og Ingu
Dóru Sigfúsdóttur. Þær lögðu síð-
an listann fyrir 70 nemendur, eða
alla í heilbrigðisdeild sem vom
mættir í skólann 22. nóvember
1994, sem var viku áður en haust-
próf hófust.
Fram kom að líðan var almennt
ekki góð. Stór hluti nemenda
kvartaði um andlega og líkamlega
vanlíðan, nemendur leita sjaldan
til kennara sinna ef jreim líður illa
eða hafa áhyggjur og fáir þeirra
stunda líkamsþjálfun. Nemendur á
fyrsta ári telja að fjöldatakmark-
anir hafi neikvæð áhrif á líðan
sína í skólanum en samkvæmt
könnuninni virðist þeim þó ekki
líða verr en nemendum í eldri
árgöngum.
Neikvæð áhrif
fjöldatakmarkana?
Kristín og Valgerður segja að það
hafi komið sér á óvart aó yfir-
gnæfandi meirihluti nemenda á
fyrsta ári taldi fjöldatakmarkanir
hafa neikvæð áhrif því þær höfðu
ímyndað sér að einhverjum gæti
fundist þær virka sem örvun. Þær
skoðuðu ekki hvemig áhrif þær
hefðu heldur einungis hvort nem-
endur teldu þær hafa áhrif og af
29 nemendum töldu 26 að áhrifm
væru neikvæð, 2 sögðu engin
áhrif og 1 taldi að áhrifin væru já-
kvæð.
K: Þó að svona stór hluti telji
aó fjöldatakmarkanir hafi neikvæð
áhrif þá kemur það ekki fram sem
vanlíðan umfram aðra nemendur,
hvorki líkamleg eða andleg. Þessi
neikvæðu áhrif skiluðu sér ekki á
neikvæðan hátt í spumingum okk-
ar um líðan og það kom okkur líka
svolítið á óvart.
Önnur atriði sem Valgerður og
Kristín áttu ekki von á var að
fimmtungur taldi sig við lélega
eóa sæinilega heilsu en gefinn var
kostur á að svara: mjög góð, góð,
sæmileg eða léleg.
V: Það sló okkur hvað þau telja
sig vera með miður góða heilsu
því þetta er ungt fólk, tæp 80 pró-
sent eru undir 25 ára aldri. Það
kom mér líka á óvart hvað líkams-
þjálfun var lítið stunduð og þeir
sem það gerðu sýndu lítinn mun,
komu þó aðeins betur út. Jafn-
framt var athyglisvert að þeim fáu
sem eru í miklu félagslífi virðist
líða mjög illa.
Engar rannsóknir til
- Er hægt aö draga þá ályktun af
niðurstöðum rannsóknarinnar að
sömu sögu sé að segja annarsstað-
ar þar sem fjöldatakmarkanir eru,
eins og t.d. í Háskóla íslands?
V: Það er nú það, vió höfum
ekkert við að styðjast.
K: Við vonum að þetta sé bara
fyrsta skrefið á langri leið til að
skoða líðan í háskólanum, ekki
bara til að skoóa hvernig nemend-
ur breytast í háskóla, heldur líka
hvemig þeir verða í samfélaginu
því ég held að það hafi mikil áhrif
hvemig þér líður í háskóla, hvem-
ig þú sérð framtíðina. Við höfum
heyrt að þeir nemendur sem duttu
úr em t.d. margir hverjir mjög
bágir, eða allavegana fannst þeim
þetta ekki skemmtilegt. Þetta er í
samræmi við það sem kom fram í
grein um vandamál tengd líðan
nemenda í Háskóla íslands, sem
birtist í Morgunblaðinu í maí.
V: Ég get ekki skilið að það sé
eðlilegt að fólki líði illa í háskól-
um vegna mikillar streitu bæði
hérlendis og erlendis. Mér finnst
að fólki eigi að líða vel í skóla.
Það kom þeim stöllum nokkuð
á óvart að engar rannsóknir höfðu
verið gerðar áður á því hver áhrif
fjöldatakmarkana væru á líðan.
K: Fyrst að búið var að setja
þetta á hér og fyrir sunnan áttum
við von á að sjá langan lista af
heimildum um kosti og galla
fjöldatakmarkana og rök fyrir
þessum skorðum önnur en að ekki
væru nóg verkleg pláss.
V: Mér finnst þaó svolítill galli
að út af verklcgum plássum eru
settar reglur um fjöldatakmarkan-
ir, sem byggjast upp á árangri í
bóklegu námi.
Misrnikil vanlíðan eftir
árgöngum
í niðurstöðum rannsóknarinnar
kemur fram nokkur mismunur á
vanlíðan eftir því um hvaða ár-
gang er að ræða. Um 67 prósent
nemenda á þriója ári töldu sig
vera undir gífurlegu álagi í skól-
anum og í þessum árgangi var líka
vanlíðanin verst. A fyrsta ári
kvörtuðu 40 prósent undan gífur-
legu álagi og þar virtist Iíka tölu-
verð vanlíðan en annað og fjórða
ár sýndu jákvæðari niðurstöður.
Valgeróur og Kristín benda á aó
niðurstöðumar litist af því hvemig
ástandið var daginn sem nemend-
ur svöruðu spumingunum.
V: Það er talið að þriðja árið sé
mjög erfitt, það er bæði mikið
bóknám og mikið verknám. Nem-
endur á þriðja ári sjá heldur ekki
fyrir endann á náminu eins og
fjórða árið heldur eru í miójum
klíðum.
K: Ég hef líka fengið þá skýr-
ingu á því hvers vegna þriðja árið
var svona öðruvísi að nemendur
voru nýkomnir úr verklegu námi.
Það var rétt komin prófatafla og
þeir áttu að fara í sjö próf á tíu
virkum dögum. Þessu verður þó
breytt í framtíóinni.
Samskiptaþátturinn
mikiivægur
- Hafið þið einhverjar lausnir í
huga sem gætu bætt líðan nem-
enda?
K: Við höfum talió aó samfé-
lagshugsjónin, þar sem vió berum
virðingu og traust fyrir hvort öóru,
sé mikilvæg og þannig eigi að
byggja námið upp.
V: Skólinn er búinn aó vera á
fjórum stöðum í bænum sem er
óeðlilegt ástand. Þegar hann flytur
á Sólborg held ég að ytra um-
hverfið breytist til hins betra og þá
verður grundvöllur til þess að fara
aö vinna inn á við.
K: Viö viljum skoða líðan
nemenda af því að við viljum há-
skólanum vel. Mig langar líka til
að skoða aðrar deildir og ef þaö er
einhver munur þá langar mig að
sjá hver hann er og hvers vegna.
Líkar vel í skólanum þrátt
fyrir vanlíðan
- Kom eitthvað jákvætt út úr þess-
ari könnun?
V: Þaö var margt mjög jákvætt,
t.d. hvað fáir reykja, bara níu af
sjötíu sem reyktu daglega. Einnig
bara einn sem drekkur áfengi dag-
lega og enginn ncytir annarra eit-
urefna. Það er líka mjög jákvætt
hve mörgum líkar vel við skólann
eða um 90 próscnt þeirra sem
svöruðu spumingunni.
K: Háskólasamfélagið er
kannski áhugavert samfélag en
það eru bara svo margir aörir
þættir sem gera það að verkum aó
þeim líður ekki vel, óháð því þó
þeim líki vel í skólanum.
V: Geta verið erfiðar aðstæóur
hjá þeim. Margir eru t.d. í fjár-
hagserfiðleikum. Þeir sem ekki
komast áfram em kannski með
500 þúsunda króna víxil í banka
og þetta veldur kannski enn meiri
streitu yfir því að komast ekki
áfram. AI