Dagur - 18.01.1996, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - Fimmtudagur 18. janúar 1996
LEÐUR-
HULSTUR
ESÍTD-
fyrir|____
farsíma
Úrual annarra aukahluta
fyrir GSM farsíma t.d.
Kraftmiklar og uistuænar
rafhlöður sem halda
fullum krafti þar til
endurhleðslu er þörf.
Haftækni
Hvannovöllum 14 b • simi 462 7222 • fax 462 7690
Mat á snjóflóðahættu fyrir ferðamenn umfjöllunarefni á fræðslufundi á Akureyri í kvöld:
Fræðslan hefur skilað
fækkun slysa erlendis
- segir Leifur Örn Svavarsson, leiðbeinandi Björgunarskóla Landsbjargar og SVFÍ
Björgunarskóli Landsbjargar og
og Slysavarnafélags Islands
gangast í kvöld fyrir fræðslufundi
á Akureyri þar sem rætt verður
um mat á snjóflóðahættu fyrir
ferðamenn. Leifur Örn Svavars-
son, jarðfræðingur, fjallar þar um
þetta málefni en skólinn mun á
næstu mánuðum halda fræðslu-
fundi vítt um land um þetta mál-
SKILAFRESTUR
AUGLÝSMGA
Auglýsendur!
Athugið að skilafrestur
í helgarblaðið okkar
ertil kl. 14.00
á fimmtudögum
auglýsingadeild,
sími 462 2087, fax 462 2087
Op/ð frá kl. 08.00-17.00
Föstudagskvöld
Gunnar Tryggvason
ásamt hinum eldhressa
Skúla Gautasyni
Aldurstakmark 20 ára
Laugardagskvöld
Gunnar Tryggvason
ásamt hinum frábæra
Júlíusi Guðmundssyni
Aldurstakmark 20 ara
Munið snyrtilegan klæðnað
Odd-vitinn
Strandgötu 53, sími 462 €>020
efni, sem og önnur sem lúta að
fjallamennsku. Leifur Örn segir í
samtali við Dag að á undanförnum
árum hafi menn í auknum mæli
beint athyglinni að snjóflóðahættu
fyrir ferðamenn á fjölMm og
nauðsyn þess að ná til fjallamanna
með fræðslu um hvernig hægt sé
að meta snjóflóðahættu og búa sig
út með flóðahættu í huga.
„Ástandið í þessum efnum er
að skána. Ferðamenn í fjalllendi
eru aðal áhættuhópurinn og menn
hafa verið sofandi á undanförnum
árum. Með auknum áróðri hefur
þetta þó lagast. Við höfum fylgst
með umræðunni erlendis og þess-
um aukna útivistaráhuga sem hef-
ur komið fram á seinustu 10 árum.
Á þeim tíma jókst umferð um
fjalllendi mikið og snjóflóðaslys-
um erlendis fjölgaði til muna. Það
er enginn sem skiptir sér af al-
menningi þar sem hann er að ferð-
ast þannig að forvarnarstarfið er
leið til að ná til fólks. Fræðslan er
alltaf af hinu góða og fólk fær inn-
sýn í að meta hættuna og hvemig
bregðast skuli við,“ segir Leifur
og bætir við að í Bandaríkjunum,
Kanada og Evrópu hafi mikil
fræðsla farið fram á allra síðustu
árum og hún hafi skilað fækkun
snjóflóðaslysa.
„Þegar slysin voru skoðuð ofan
í kjölinn þá hafði stærstur hluti
þeirra orðið vegna vanþekkingar,
menn höfðu ekki áttað sig á yfir-
vofandi snjóflóðahættu og völdu
því vitlausar leiðir.“
Kunnátta í mati á snjóflóða-
hættu áhrifaríkasta forvörnin
Leifur segir á skíðasvæðunum sé
gott eftirlit með hættu á flóðum en
í víðfeðmu fjalllendi, eins og á Is-
landi, geti menn aldrei spáð fyrir
um snjóflóðahættu þannig að
óyggjandi sé. „Menn eiga í raun
alveg nóg með að spá fyrir um
hættu í einstökum hlíðum. Þess
vegna er eina leiðin að kenna
mönnum grundvallaratriðin í því
hvernig hægt er að meta snjó-
flóðahættuna. Sú þekking er að
skila færri slysum erlendis og
núna einbeita menn sér að því að
skoða hvernig hópar hafa tileink-
að sér þessa fræðslu. Skíðamenn
og fjallaklifrarar eru almennt
nokkuð vel vakandi en aðrir hóp-
ar, eins og til dæmis vélsleða-
menn, hafa meira setið á hakanum
og fræðslan hefur lítið náð til
þeirra. Vélsleðinn er tæki sem
kemst meira um hlíðar og fjall-
lendi þannig að þeir eru meiri
áhættuhópur. Þess eru líka dæmi
erlendis frá að vélsleðar hafi kom-
f
Leitað í snjóflóði. Fjallamcnn eru nú hvattir til að kynna sér grundvallarat-
riði í mati á snjóflóðahættu og einfaldar prófanir uppi á fjöllum geta sagt
þcim mikið um hættuna.
ið af stað eða lent í stórum flóð-
um.“
Hægt að gera
einfaldar prófanir
Fyrstu reglu fjallamanna segir
Leifur vera þá að menn séu vak-
andi fyrir veðrinu, ekki bara á
meðan á ferðinni stendur, heldur
verði menn að vera meðvitaðir og
kunna að lesa úr hvernig snjó-
hengjur byggjast upp. „Menn geta
gert einfaldar prófanir á snjóþekj-
unni á 10-15 mínútum og metið
hættuna. Þetta er auðvelt að gera
fyrir sleðamenn eða fótgangandi
ferðamenn. Auðvitað eru margir
vanir fjallamenn komnir með til-
finningu fyrir þessu en raunar eru
þetta svo einföld fræði að hver
sem er getur gert þessar prófanir.
Leiðaval manna þarf lfka að
vera skynsamlegt út frá aðstæð-
um. Það þarf að benda mönnum á
nokkrar staðreyndir en um leið og
menn eru vakandi fyrir hættunni
og meðvitaðir um að hún sé til
staðar þá er þetta augljóst."
Hurð skellur oft nærri hælum
Harmleikir snjóflóðanna á síðasta
ári eru í fersku minni hvers
mannsbarns í landinu en auk
þeirra hafa á síðustu árum fallið
snjóflóð sem tekið hafa líf ferða-
manna. Leifur segir mörg dæmi
um að fjallamenn sleppi naumlega
undan mínni flóðum.
„Á hverju ári eru fjallamenn að
lenda í smáflóðum en þau eru ekki
síður hættuleg en stærri flóðin,“
segir hann.

Leikklúbburinn Saga
X
&
V
KJUKLINGALEIKRIT
eftir Jón St. Kristjánsson. Leikstjóri: Skúli Gautason.
Vegna fjölda áskorana er
aukasýning í kvöld kl 20.30.
Miðaverð kr. 500,-
Sýnt í Dynheimum
y
í framtíðinni eru vonir um að
snjóflóðadeild Veðurstofu íslands
geti gefið út snjóflóðaspár og alls-
herjar viðvaranir um snjóflóð.
Mikilvægasti þátturinn verður
alltaf vindátt í úrkomunni og skaf-
renningur. Jafnvel segir Leifur að
lágrenningur geti skapað snjó-
flóðahættu því við þær aðstæður
safnist snjór í hengjur í fjallahlíð-
um og giljum.
Skóflur og snjóflóðaýlur
mikilvæg öryggistæki
Lykilatriði til að bjarga sér í snjó-
flóði er að reyna að halda sér á
yfirborðinu og reyna að ná út í jað-
ar flóðsins. „Þetta geta menn gert
með samblandi af sundi og hlaup-
um, þetta er líkara því að troða
marvaðann en gæta þess um leið
að halda vitunum hreinum. Menn
bjarga sér oft á þennan hátt.“
Leifur segir að lágmarksbúnað-
ur geti skipt sköpum í björgun úr
snjóflóðum. í þeim tilfellum þegar
fólk grefst í fönn eru það fyrstu
mínútumar sem skipta máli og þá
koma skóflur að góðunt notum.
Einnig segir liann að göngumenn
á tjöllum noti í mjög vaxandi
mæli svokallaðar snjófióðaýlur
sem eru litlir hljóðbylgjusendar
sem viðkomandi festir á sig. Þeir
sem sleppa við að lenda í flóðum
geta þá stillt sín tæki á mótttöku
og staðsett félaga sína sem grafnir
eru.
„Þessi tæki eru lítil og hand-
hæg og kosta svipað og góðir
skór. Harðari kjarni fjallamanna
notar þessi tæki nær undantekn-
ingalaust en því miður eru þeir
vélsleðamenn varla finnanlegir
sem eru með þetta.“
Fundur Björgunarskólans verð-
ur í Lundi, húsnæði Hjálparsveitar
skáta á Akureyri og hefst kl. 20 í
kvöld. Leifur segir að öllum
áhugamönnum um málefnið sé
frjálst að koma gegn 1000 kr.
námskeiðsgjaldi en innifalið í því
er vandað fræðslurit um snjóflóð
og snjóflóðavarnir.
Björgunarskólinn kemur víðar
við á Norðurlandi í vetur. Á föstu-
dagskvöld verður fræðslufundur á
Blönduósi um veðurfræði til fjalla
og þann 15. næsta mánaðar verður
fræðslufundur á Siglufirði um mat
á snjóflóðahættu. Þann 24. febrúar
veðrur svo fræðslufundur á
Hvammstanga þar sem fjallað
veðrur um notkun GPS staðsetn-
ingartækja. JÓH