Dagblaðið Vísir - DV - 24.11.1994, Blaðsíða 13

FIMMTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1994
13
Hverjum er treystandi
í Evrópumálum?
Eins og mál hafa þróast síðustu
daga hefur fjöldi fólks spurt sig
hver stefna ríkisstjórnarinnar sé
varðandi aðild að Evrópusamband-
inu? Stefnan verður æ óljósari í
hugum fólks. Jón Baldvin Hanni-
balsson utanríkisráðherra, sem
túlka á utanríkisstefnu ríkisstjóm-
arinnar, hefur opinberlega talað
skýrt um nauðsyn þess að ísland
gangi í ESB sem fyrst. í málflutn-
ingi hans er lögð áhersla á að ann-
ars bíði íslendinga sérstök einangr-
un í alþjóðavettvangi.
Utanríkisráðherra hóf yfirlýs-
ingagleði sína um nauðsyn aðildar
íslands að ESB erlendis. Þær yfir-
lýsingar vöktu mikla athygli á sín-
um tíma. Forsætisráðherra hefur
lýst því yfir fyrr að utanríkisráð-
herra sé ekki treystandi í Evrópu-
málunum. Þrátt fyrir slíkt opinbert
vantraust forsætisráðherra á sín-
um eigin utanríkisráðherra er
hlífiskildi haldið yfir hinum síðar-
nefnda, hann situr áfram í ríkis-
stjórninni og malar um umsóknar-
aðild að ESB.
Forsætisráöherra lagði nýlega
land undir fót og ræddi við Cari
Bildt, fyrrverandi forsætisráð-
herra Svíþjóðar, um m.a. Evrópu-
mál. í kjölfar fundarins hefur Rík-
isútvarpið það eftir Bildt að Davíð
Oddsson sé mun jákvæðari en áður
gagnvart aðild islands að Evrópu-
sambandinu. Því megi gera ráð fyr-
ir aðildammsókn frá íslandi fyrr
en seinna. Það heldur því enginn
fram að forsætisráðherra hafi verið
utan við sig eða með innantómt
snakk þegar hann ræddi við Bildt.
Það er staðreynd að loks kom upp
á yfirborðið það sem margan grun-
aði. Hinn pólitíski leiðtogi þjóðar-
innar vill tala tungum tveim, með
og á móti aðild að ESB. Það er því
ekki furða þótt fólk sé ráðvillt varð-
andi það hver sé hin eiginlega
stefna ríkisstjórnarinnar til ESB-
aðildar.
Þrýstingur innan
Sjálfstæðisflokksins
Allir vita að innan Sjálfstæðis-
flokksins er gífurlegur þrýstingur
sterkra afla um að ísland gangi í
ESB. Þau öfl eru að sækja í sig veðr-
KjaHarinn
Siv Friðleifsdóttir
bæjarfulltrúi, frambjóðandi til
1. sætis á lista Framsóknar-
flokksins í Reykjaneskjördæmi
ið. Vegna nýrrar jákvæðni forsæt-
isráðherra gagnvart Evrópusam-
bandinu sá flokksráð Sjálfstæðis-
flokksins sig tilknúið sl. laugardag
að vara við þeim áróðri utanríkis-
ráðherra að Island einangrist þegar
aðrar EFTA-þjóðir ganga inn í Evr-
ópusambandið. Flokksráðið hefur
þannig tekið að sér að róa í bili þá
flokksmenn sem eru andstæðingar
ESB-aðildar.
Misvísandi afstaða stærsta
stjórnmálaflokks landsins til ESB
vekur ugg í brjóstum þeirra sem
hafna aðild að sambandinu. Verður
hægt að treysta kosningaáróðri
sjálfstæðismanna í komandi al-
þingiskosningum? Hvort verða
ESB-sinnar í meiri- eða minnihluta
innan flokksins að afloknum kosn-
ingum? Það er ljóst að Sjálfstæðis-
flokkurinn mun í komandi kosn-
ingum fiska í gruggugu vatni, höfða
bæði til ESB-sinna og þeirra sem
hafna aðild. Flokkurinn myndi
klofna um málið að öðrum kosti.
Skýr stefna
framsóknarmanna
Á umrótstímum í íslenskum
stjórnmálum hefur Framsóknar-
flokkurinn stóru hlutverki að
gegna. Lýsingin „kletturinn í haf-
inu“ á vel við um afstöðu flokksins
til ESB. Framsóknarmenn hafna
aðild að ESB. Styrkjakerfi sam-
bandsins í sjávarútvegsmálum á
illa við okkar þjóðfélag. Það er engu
ríki í hag að búa við styrkjakerfi í
undirstöðuatvinnugrein til langs
tíma htið.
Það, að einangrast innan ESB og
geta ekki gert tvíhliða samninga
við ríki utan þess, væri einnig afar
slæmt fyrir okkar framtíð. Fram-
sóknarmenn hafa lagt til að EES-
samningnum verði breytt í tvíhliða
samning við ESB. íslendingar sem
hafna aðild að Evrópusambandinu
eiga samleið með Framsóknar-
flokknum.
Siv Friðleifsdóttir
„Flokksráðið hefur þannig tekið að sér að róa í bili þá flokksmenn sem eru andstæðingar ESB,“ segir m.a.
í greininni. - Frá flokksráðsfundi Sjálfstæðisflokksins um siðustu helgi.
„Þaö er staðreynd aö loks kom upp á
yfirborðið það sem margan grunaði.
Hinn pólitíski leiðtogi þjóðarinnar vill
tala tungum tveim, með og á móti aðild
að ESB.“
Hugmyndafræði eða valdabarátta
Hér til skamms tíma voru skilin á
milli íslenskra stjórnmálaflokka
mun gleggri en þau eru nú. Ólík
afstaða til mikilvægustu deilumála
greindi flokkana í sundur en nú-
orðið skera mismunandi sjónarmið
flesta flokka í tvo eða fleiri parta.
Mestallan lýðveldistímann voru
hörðustu stjórnmáladeilurnar um
utanríkismál, þ.e.a.s. herinn og
Nató, og svo sjálfa stéttabaráttuna,
átök atvinnurekenda við verka-
lýðshreyfinguna. Vinstrimenn
skipuðu sér bakvið stöðugar kröfur
launafólks um stórar kauphækk-
anir, hægrimenn studdu atvinnu-
rekendur í að engar kjarabætur
væri hægt að veita, og um þetta var
slegist í árvissum löngum og
hatrömmum verkfóllum.
Andlát kjarabaráttunnar
Við vitum vel hvernig fór með
herinn og Nató. Og hvað stéttabar-
áttuna áhrærir er ár og dagur síðan
maður hefur heyrt einhvem úr
verkalýðsforystunni minnast á
arðrán auðvaldsins og gróða kapít-
alistanna; það eina sem forysta ASÍ
getur komist í verulegan hugaræs-
ing yfir er tilhugsunin um að lág-
launafólkinu í BSRB takist hugsan-
lega að svíða út 3% kauphækkun -
og öfugt.
KjaUarinn
Einar Kárason
rithöfundur
Ég held að innlend pólitík núorð-
ið kristallist miklu frekar í tog-
streitunni á milli dreifbýlis og þétt-
býlis; sú togstreita snýst um land-
búnaðarstyrki og innflutningspóli-
tík, um fiskveiðikvótamál, stuðn-
ing við hefðbundnar atvinnugrein-
ar; samgöngumál eru veigamikið
atriði, vægi atkvæða og byggða-
stefna í það heila tekið; þarna tog-
ast neytendur á við bændur, arð-
semissjónarmiðin og byggðastefn-
an; þarna er dregin víglína í gegn-
um alla flokka.
Ópólitískir stjórnmálaflokkar
Sjálfstæðisflokkurinn er gott
dæmi, svo þverklofinn sem hann
er á milli þessara andstæðu sjón-
armiða. Um daginn heyrði ég sagt
að ef einhvers staðar fyrirfyndust
hatrammari póhtískir andstæðing-
ar en þeir sem tilheyra mismun-
andi örmum Allaballans þá væru
það talsmenn ólíkra sjónarmiða í
Sjálfstæðisflokknum; fulltrúar
dreifbýhsins og bændahöfðingj-
anna á móti heildsalaauðvaldinu í
Reykjavík.
Enda eru ályktanir og stefnu-
skrár Sjálfstæðisflokksins í veiga-
mestu málum orðnar svo mikill
sambræðingur og málamiðlun að
það má segja að hann sé ópólitísk
hreyfing þegar kemur að atriðum
eins og landbúnaðarmálum, fisk-
veiðistjórnun eða byggðastefnu,
ásamt með gjörvöllum utanríkis-
viðskiptunum, og hefur það verið
sagt'að eiginlega sé sá flokkur ekki
stjórnmálahreyfing heldur valda-
bandalag.
Það er kannski ekkert óeðlilegt:
póhtík snýst ekki síður um völd en
hugmyndaátök. En á meðan
flokkakerfi okkar er eins og það er
verða öh stjórnmál hér bara grímu-
laus valdabarátta.
Einar Kárason
„Það eina sem forysta ASI getur kom-
ist 1 verulegan hugaræsing yfir er til-
hugsunin um að láglaunafólkinu í
BSRB takist hugsanlega að svíða út 3%
kauphækkun - og öfugt.“
Umsvif íslenskra aðal-
verktaka erlendis
Fylgjandi
„Við stönd-
um frammi
l'yrir: sam-
drættií fram-
kvæmdum
hjá Vamarl-
iðinu. einkuin
í nýbygging-
um. íslenskir
aðalverktak- BerflurHaraldsson,
areigamikið «%%%££^
af tækjum og
hafa yfir að ráða mannskáp með
mikla kunnáttu. Til að nýta tæki
og mannskap höfum við því reynt
að auka umsvifin, bæði hér
heima og erlendis.
Að hluta til vorum við skikkað-
ir til aö setja 300 milljónir í at-
vinnulífið á Suðurnesjum þegai’
samdrátturinn fór að gera veru-
lega vart við sig. Og að auki höf-
um við verið áhugasamir um
uppbyggingu Bláa lónsins sem
gæti þegar tímar hða orðið síst
minna fyrirtæki heldur en ís-
lenskir aðalverktakar. Aöalatrið-
ið er að við viljum halda uppi
flagginu, nýta þekkinguna og
tækin til að efla atvinnulífið og
skapa atvinnu.
Sumir eru þeirrar skoðunar að
Sameinaðir verktakar og íslensk-
ir aðalverktakar hafi einungis
veriö stofnuð til að sinna fram-
kvæmdum fyrir Varnarhðið. Og
örfáir erfingjar frumkvöðlanna
eru þeirrar skoðunar að nú þegar
þessum verkefnum er að mestu
lokið beri að leggja félögin niöur,
selja eignirnar og skipta upp fjár-
mununum. Þessu er’u flestir
ósammála og vilja þess í stað
auka umsvifm, meðal annars
með þátttöku í verkefnum er-
lendis. Því fylgír vissulega
áliætta en það var lfka áhætta að
stofna Sameinaða verktaka á sín-
um tíma “
Andvígur
„Við erum,
nokkrir hlut-
hafar í Sam-
einuðum
verktökum ::
(SV), á.möti
þvi að meiri-
hluti stjórnar
samþykki að
breyta félagS- ÞoríurMurkuiÞórðar-
samninei fc. son.hluthalllSnmoin.
samnmgi ís uaumverklBkum.
lenskra aðal-
verktaka (LAV) án samráðs við
hluthafa eins og hún ætlaöi að
gera í september en við komum
í veg fyrir.
Við erum óánægð með að meiri-
hluti stjórnar ræddi ekki breyt-
ingar á félagssamþykktum á síð-
asta hluthafafundi, eins og sagt
var í fundarboöi, og auglýsum
hér með eftir stefnu ÍAV og SV
varðandi framtíð félagsins.
Við mótmælum þvi að meiri-
hluti stjórnar SV samþykki að
ÍAV stofhi félög um allan heim
og uppiýsi ekki hluthafa um þau
fyrr en löngu eftir stofnun þeirra.
Félögin eru brot á félagssam-
þykktum SV og ÍAV ogþau skaffa
ekki nema örfáum starfsmönn-
um ÍAV vinnu. Félögin sem ÍAV
hafa stofnaö liafa lika stofnaö
önnur félög og við óttumst að
fjármagnið í þeim endi langt frá
upphaflegum eigendum sínum og
verði ráöstafað án tillit til hags-
muna okkar.
Við gagnrýnimi stjómir beggja
félaganna fyrir að vinna ekki aö
því að framfylgja viljay'firlýsingu
eigenda ÍAV frá 1990 um að gera
félagið að almenningshlutfélagi.
Einnig teljum við að stjórn ÍAV
hafi byrjað 4 árum of seint að
athuga framtíðarverkefni fyrir
ÍAV - og byijað á röngum enda."