Dagblaðið Vísir - DV - 10.01.1995, Qupperneq 15

ÞRIÐJUDAGUR 10. JANÚAR 1995
15
Fögnum samstarfi
stórveldanna
Fyrir 80 árum, í september 1914,
hófst heimsstyrjöldin fyrri. Þótt
ótrúlegt megi virðast fór nánast
hrifmgaralda víða um Evrópu við
þessi tíöindi og m.a. fóru hópar
ungra manna syngjandi og dans-
andi um götur Lundúna. Þeir komu
ekki dansandi til baka sem áttu
afturkvæmt, vélbyssurnar sáu fyr-
ir hinum.
Tímanna tákn
Svo var látið heita að styijöldinni
lyki 1918, en nær væri að tala um
árið 1945 og raunar var uppgjöri
ekki lokið fyrr en með falli Berlín-
armúrsins 1989. Þetta hefur verið
örlagarík og átakanleg 75 ára saga.
Óvinirnir í þessum hildarleik öll-
um hafa smám saman verið að
nálgast hveijir aðra og tekið upp
samvinnu á mörgum sviðum. í
þessu sambandi er það tímanna
tákn, nánast heimssögulegur við-
burður, að Bretar og Þjóðverjar
skuli hafa hug á því að koma upp
sameiginlegri sendiráðsbyggingu í
Evrópuríki.
Ókunnugir myndu ætla að hug-
myndinni yrði tekið fagnandi í við-
komandi ríki og borg og þá alveg
sérstaklega af íbúum þess hverfis
þar sem byggingunni væri ætlaður
staður. Fólk upplifir ekki að jafnaði
jákvæðustu atburði mannkynssög-
KiaUaiinn
Valdimar Kristinsson
cand oecon, B.A.
unnar handan við götuna hjá sér.
Hvíiíkum þjáningum hefði verið
afstýrt ef þetta hefði gerst 75 árum
fyrr enda hefðu þjóðirnar þá vænt-
anlega hvorki kynnst Hitler ná
Stalín.
En Mörlandinn lætur ekki að sér
hæöa. Fimm hundruð manns hefja
kúlupennann á loft og mótmæla
svona samvinnubrölti stórveld-
anna í „sínu hverfi“. Mannkyns-
sagan og slíðruð sverð eru þessu
fólki óviðkomandi.
„En Mörlandinn lætur ekki aö sér
hæða. Fimm hundruð manns hefja
kúlupennann á loft og mótmæla svona
samvinnubrölti stórveldanna í „sínu
hverfi“. Mannkynssagan og slíðruð
sverð eru þessu fólki óviðkomandi.“
Við „sendiráðsbrekkuna" Túngötu. -
ráðanna, segir m.a. í greininni.
Sáralítil umferð er við hús sendi-
Við hverju er amast
Hverju er svo verið að mótmæla?
Aukinni umferð um „íbúðar-
hverfi“ er sagt. Þarna er þó Banda-
ríska sendiráðið, helmingurinn af
gamla húsnæði Verzlunarskólans
enn notaður sem skólahúsnæði,
Borgarbókasafnið, Tónskóh Sigur-
sveins og Hótel Holt. Umferð hefur
reyndar minnkað síðan Verzlunar-
skóhnn flutti. En hverju mundu
sendiráðin bæta viö?
Undirritaður hefur gengið ár og
áratugi fram hjá sendiráðum
Þýskalands og Frakklands við
Túngötu, þar sem sendiráð Rúss-
lands er einnig á næstu grösum,
og getur borið að sáraUtil umferð
er við hús þeirra. Oftar en ekki
sjást þar hvorki bílar né fólk á ferð.
Við hverju er þá verið að amast?
í flestum tungumálum er talað
um 1. og 2. heimsstyrjöldina, en
íslendingar hafa verið svo bjart-
sýnir aö tala um þá fyrri og síðari.
Þegar bjartsýni þeirra ætlar að
kristallast í eigin höfuðborg með
fóstbræðralagi fyrrverandi fjand-
manna getur borgarstjórn Reykja-
víkur ekki kastað þeim friðarboð-
skap frá sér, þar sem fánar Bret-
lands og Þýskalands myndu blakta
hlið við hlið sem tákn vináttu og
samvinnu.
Sumir segja að leiðtogafundurinn
í Höfða 1986 hafi markað tímamót
sem leiddi til endaloka kalda stríðs-
ins. Við megum ekki láta neitt
tækifæri af þessu tagi fram hjá
okkur fara til að sýna að íslending-
ar eigi hlutverki að gegna í samfé-
lagi þjóðanna.
Valdimar Kristinsson
Lánskjaravísitala -
eftir hentugleikum
Lánskjaravísitalan var tekin upp
í júní 1979. Hún stjórnaðist skv.
■ formúlu af framfærsluvísitölunni
að tveimur þriðju og af bygginga-
vísitölunni að einum þriðja, á þann
hátt að ef báðar þær síðastnefndu
hækkuðu um sama hundraðshiuta
þá hækkaði lánskjaravísitalan
einnig um þann sama hundraðs-
hluta. Þess vegna höfðu laun í land-
inu þá þegar nokkur bein áhrif á
hana.
Helmingur afnuminn
í október 1983 var farið að reikna
út framfærslu- og byggingavísitöl-
urnar með styttra millibili en áður
og þá var formúlustuðli lánskjara-
vísitölunnar breytt til lækkunar
um 1,27%, enda höíðu þrýstihópar
þá mótmælt miklum hækkunum á
henni. Á móti lækkuninni kom þó
að eftir breytinguna var vísitalan
örlítið „nýrri“ í hvert sinn þegar
hún tók gildi.
í febrúar 1989 var lánskjaravisi-
tölunni breytt á ný og þá með þeim
hætti að vöruverðlag skyldi hafa
miklu minni áhrif á hana en áður
en laun þeim mun meiri. Yfirvöld
vildu enn á ný minnka hækkunar-
hraða lánskjaravísitölunnar vegna
mótmæla þrýstihópa án þess að
snillingunum dytti í hug að hægja
KjaUarinn
Carl J. Eiríksson
verkfræðingur
á verðbólgunni með minni seðla-
prentun.
Þá stóð þannig á að fyrirsjáanlegt
var að vöruverðlag myndi þá á
næstunni hækka mun hraðar en
laun. Helmingur af vægi fram-
færsluvísitölunnar í lánskjaravísi-
tölunni var afnuminn en í staðinn
kom vísitala launa og gildir þetta
enn í dag. Rétt eftir breytinguna
hækkaði vöruverðlag miklu hrað-
ar en lánskjaravísitalan eða laun.
í dag er vísitalan 3384 stig en
væri 6,24% hærri eða 3595 stig ef
henni hefði ekki verið breytt árin
1983 og 1989. Mest af þessum mis-
mun stafar af breytingunni 1989.
í sömu hugleiðingum
Nú, þegar fyrirsjáanlegt er að
laun muni á næstunni hækka hrað-
ar en vöruverðlag, eru snillingarn-
ir í sömu hugleiðingum og fyrr. Nú
hentar þeim að breyta aftur til hins
fyrra horfs en auðvitað ekki með
því að nota aðra af eldri formúlun-
um því að það eitt myndi valda
skyndihækkun lánskjaravísi-
tölunnar um 4,88% eða 6,24%.
Talan 3384 fyrir desember yrði
væntanlega notuð sem viðmiðun
eftir breytinguna en ekki 3549 eöa
3595. Vægi launa eftir breytinguna
yrði minna, líkt og var frá 1979 til
1989. Með breytingunni fengist á
næstunni minni hækkun vísi-
tölunnar en ella þegar laun munu
um tíma hækka hraöar en vöru-
verðlag.
Nýlega lækkaði verð á mjólk um
leið og nautakjöt hækkaði.
Skömmu áður en það gerðist hefði
verið sniðugt að miða vísitöluna
bara við mjólkurverð. Seinna, rétt
áður en mjólkin á að hækka en
kjötið að lækka, þá væri sniðugt
að hafa lögfest nýja breytingu á
vísitölunni og miða hana þá ein-
göngu við nautakjöt. Slík breyting
væri sama eðhs og breyting láns-
kjaravísitölunnar 1989, aðeins væri
um stigsmun að ræða.
- Svona rugl kalla menn verð-
tryggingu.
Carl J. Eiríksson
„Nýlega lækkaöi verð á mjólk um leiö
og nautakjöt hækkaði. Skömmu áöur
en það gerðist hefði verið sniðugt að
miða vísitöluna bara við mjólkurverð.“
BB-listi á Vestfjördum
Heldurfólki
innan
flokksins
„Það er
skoöun okkar
sem stöndum
að ósk um
BB-lista hér á
Vestfjörðum
að kominn sé
upp klofning-
ur í liðinu,
sem \ veldur
þVÍ að við telj - Pétur Bjamason »ara-
um okkur þlngmaaur.
ekki ná til framsóknarmanna
með öðru móti. Þá teljum við líka
að með því að fara fram með
BB-lista náum víð til allra fram-
sóknarmanna og ef til vill jaðar-
atkvæða ef svo má aö orði kom-
ast. Það er því skoðun okkar að
með því að fara fram með BB-
lista sé raunhæfur möguleiki á
að ná tveimur mönnum á þing
fyrir Framsóknarflokkinn á
Vestfjörðum. En eins og staðan
er nú sé hann ekki fyrir hendi.
Ýmsir tala um að þetta geti skilið
eftir sár sem erfltt sé að græða.
Ég vil benda á að á Norðurlandi
vestra, þar sem BB-listi var síðast
fram borirrn, gekk allvel að ná til
baka fylginu og sameina kraft-
ana. Mér er hins vegar sagt að í
Norðurlandi eystra, þar sem
menn fengu ekki leyfi til að nota
BB en urðu þess í stað að bjóða
fram óháð Framsóknarflokkn-
um, hafi tekið mun iengri tíma
að ná liðinu saman. Ástæðan fyr-
ir þessu er sú að BB er framsókn-
arlísti og fólk þarf ekki að segja
sig úr félögum eða hvarfla frá
flokknum á nokkum hátt."
Eittöflugt
framboð
sem þeir alþlngicmaaur.
standa saman um. Við búum til
málefnagrunn til að starfa eftir
og það hlýtur að vera á þeim
grunni sem framboð flokksins
byggist. Síðan veljum við fram-
bjóðendur til að fylgja eftir þeim
málflutningi og þeim stefnumið-
um. Ef verið er að tala um BB-
framboð eöa tvöfaldan flokksstaf,
þá er það ekki á málefnalegum
grundvelli. Það er byggt á ein-
hverju öðru svo sem persónum
eða svæöisbundnum hagsmmi-
um. Það þykir inér í grundvallar-
atriöum ekki vera eðlilegt. Það
má vera aö einhvem timann geti
komið upp þau sjónarmið að
menn teldu að þetta væru rök en
ég sé þau ekki fyrir mér vegna
þess að ég tel hitt sem ég nefndí
áðan liinn eðlilega grundvöll
flokksstarfs. Með því aðleyfa tvö-
faldan bókstaf er verið að ala á
ágreiningi og óeiningu innan
kjördæmis milli manna. Þess
vegna blasir sú hætta við að
flokkar sætu uppi með óskir um
tvöfalda bókstafl í öllum kjör
dæmum. Með þeim aðferðum
■ sem menn hafa nú við að stilla
upp á lista, þar sem allt er meira
eða minna opið í prófkjöri, verða
menn að sætta sig við leikregluna
sem raenn spila eftir í upphafi og
lúta þeirri niðurstöðu sem út úr
þeim leik kemur.“
„Flokkar
þurfa að hafa
það að megin-:
markmiði að
þeir séu með
eitt öflugt
framboð í
hverju kjör-
dæmi. Menn
erumeðflokk
Og flokkSStarf Qyftniumlur Blarnason