Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.1995, Blaðsíða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.1995, Blaðsíða 14
14 FIMMTUDAGUR 23. MARS 1995 Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON Auglýsingastjóri: PÁLL STEFANSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVÍK. SlMI (91)563 2700 FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91 )563 2999 GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270 AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613. FAX: (96)11605 Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk. Verð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk. Tyrkland úr Nató Tyrkland hefur ögrað samfélagi þjóðanna með því að ráðast með 35.000 manna herliði inn á verndarsvæði Sameinuðu þjóðanna í Norður-írak. Tyrkneski herinn stundar þar sína hefðbundnu iðju að misþyrma óbreytt- um borgurum, brenna ofan af þeim og drepa þá. Þetta er hið sama og tyrkneski herinn hefur árum saman stundað í héruðunum sín megin landamæranna. Þar hefur hann eytt byggðum og knúið fólk til að lifa í eins konar fangabúðum, sem herinn hefur komið á fót að undirlagi miðalda-stjómvalda í Ankara. Þetta er hður í ofsóknum Tyrkja gegn minnihlutahópi Kúrda, sem þeir kalla Fjalla-Tyrki. Flestar ríkisstjómir í Ankara hafa reynt að skammta Kúrdum borgaraleg réttindi, bannað notkun kúrdísku í skólum, svipt þing- menn Kúrda þingsetu og eyðiiagt uppskem Kúrda. Ofsóknir Tyrkja gegn Kúrdum em svipaðar og ofsókn- ir íraka gegn þeim. Atferh Saddams Husseins í írak leiddi til þess, að vestræn ríki Persaflóastríðsins og Sameinuðu þjpðimar gerðu norðurhluta íraks að sérstöku vemdar- svæði sínu, sem það er enn þann dag í dag. Samfélag þjóðanna má ekki láta Tyrki komast upp með innrásina á vemdarsvæðið. Það er nóg, að þeir of- sæki minnihlutahópa innan landamæra sinna, þótt þeir fari ekki með fjölmennan her inn á vemdarsvæði Sam- einuðu þjóðanna til að ofsækja þar minnihlutahópa. Samfélag þjóðanna hefur ihu heihi látið Tyrki komast upp með ofbeldi gegn Kýpur, sem þeir hemámu að nokkm. Hermenn Sameinuðu þjóðanna em þar enn á verði við vopnahléslínuna. Innrás Tyrkja í Kúrdalönd Sameinuðu þjóðanna minnir á þann gamla glæp. Evrópusambandið hefur fordæmt hemað Tyrkja, en Bandaríkin hafa talað út og suður. Er afstaða stjómar Chntons í Washington í samræmi við aðra eymd þeirrar stjómar í utanríkismálum, er hún klúðrar hverju máhnu á fætur öðm og skiptir um skoðanir á færibandi. Bandaríkin hafa löngum stutt stjórnvöld í Tyrklandi af því að landið átti landamæri að Sovétríkjunum sál- ugu. Aðhd Tyrkja að Atlantshafsbandalaginu og mikill herbúnaður þeirra neyddi Sovétríkin í gamla daga th að hafa hluta herstyrks síns í Kákasus, íjarri Evrópu. Nú em Sovétríkin látin og hernaðarlegt mikhvægi Tyrklands er annað og minna en það var. Það er þvi tíma- bært fyrir stjómvöld í Washington að endurmeta stuðn- ing við ríki, sem margoft hefur sýnt, að það á ekki heima í samfélagi vestrænna þjóða og er þar bara boðflenna. Það er afar erfitt að sætta sig við, að ofbeldisríki af þessu tagi skuh vera með okkur í Atlantshafsbandalaginu og njóta vemdar þess. Það er afar erfitt að sætta sig við, að Atlantshafsbandalagið horfi á ofbeldisríkið gera inn- rás á sérstakt vemdarsvæði Sameinuðu þjóðanna. Tyrkland hefur lengi verið, er enn og ætiar sér greini- lega áfram að vera svartur blettur á Atlantshafsbandalag- inu. Það hefur komizt upp með það og hefur nú fengið óréttmætan viðskiptasamning við Evrópusambandið. Tyrkland heimtar fiiha aðhd að sambandinu í þokkabót. Þar sem Tyrkir hafa nú niðurlægt Sameinuðu þjóðim- ar og Atlantshafsbandalagið mætti vænta þess, að augu vestrænna leiðtoga opnuðust fyrir vandamálum, sem fylgja því að hafa rótgróið ofbeldisríki við brjóst sér. En því miður er eymd vestrænna leiðtoga takmarkahth. Bezt væri að losna við Tyrki úr Atlantshafsbandalag- inu, svo að við þurfum ekki framvegis að taka ábyrgð á miðaldaframferði ríkis með aldagamla grimmdarhefð. Jónas Kristjánsson „Hugbúnaðargerð átti til aö mynda erfitt uppdráttar vegna þess að sú starfsemi lenti i óæðri flokki. Það hefur nú verið lagfært að mestu leyti.“ Æðri atvinnugreinar Eitt sinn „vissu“ allir að jörðin væri flöt en nú „vita“ það mjög fá- ir. Svo virðist sem margir „viti“ að sumar atvinnugreinar séu mikil- vægari en aðrar og eru þær til dæmis kallaðar undirstöðuat- vinnugreinar, útflutningsatvinnu- greinar eða frumframleiðsla. Svokölluð „margfeldisáhrif' eru gjarnan nefnd þessu til stuönings, en með þeim er átt við að hvert starf í frumframleiðslu, t.d. í ál- veri, skapi nokkur störf í þjónustu. Þetta er ekki síður „rétt“ en það að jörðin sé flöt, sem er augljóst hverjum þeim sem ekki veit betur. Bam sem sér hænu verpa eggi „veit“ að hænan kemur á undan egginu. Bam sem sér hænuunga skríða úr eggi „veit“ að eggið kem- ur á undan hænunni. Flokkun fyrirtækja Þjóðfélagið er ákaflega flókið og fjölbreytni í störfum mikil. Fæst störf em nauðsynleg í þeim skiln- ingi að án þeirra verði einhverjir hungri eða dauða að bráð. Hins vegar em flest störf nauösynleg í þeim skilningi að við viljum ekki vera án þeirra. Frumframleiösla (þ.e. úrvinnsla hráefna) er ekki nauðsynlegri en önnur starfsemi. Reyndar er það svo að velferð þjóð- ar lýsir sér meðal annars í því að margir vinni við þjónustustörf. Engin keðja er sterkari en veik- asti hlekkurinn. Líkja má þjóöfé- laginu við net - fremur en keðju - þar sem tengsl starfa eru ákaflega flókin. Því er varasamt að draga fyrirtæki í dilka eftir því hver starf- semi þeirra er. Það er því miður gert og hefur sú mismunun staðið þróun atvinnulífsins fyrir þrifum og hún á dijúgan þátt í minnkandi Kjallariim Snjólfur Ólafsson dósent í Háskóla íslands V.... kaupmætti síðustu ára. Hugbúnað- argerð átti til að mynda erfitt upp- dráttar vegna þess að sú starfsemi lenti í óæðri flokki. Þaö hefur nú verið lagfært að mestu leyti. Ástandið er þó fjarri því að vera viðunandi. Hvað þarf að laga? Það er íjölmargt sem þarf aö gera til aö bæta ástandið, allt frá ýmsum smálagfæringum til stórra kerfis- breytinga. Ein áhrifaríkasta að- gerðin væri að sameina ráðuneyti landbúnaðar, sjávarútvegs, iðnað- ar og viðskipta í eitt atvinnuvega- ráðuneyti. Sú sameining hefði margvísleg áhrif, bæði bein og óbein. Dæmi um óbeinar afleiðing- ar er sameining ýmissa sjóða og stofnana. Eitt af því sem stóð fiskeldi fyrir þrifum í upphafi voru deilur um hvaða ráðuneyti ætti að fara með málefni fiskeldis. Með sameinuöu ráðuneyti hefði slíkt ekki gerst. Því miður er þetta ekki einsdæmi og munum við sjá fleiri dæmi um slíkt í framtíðinni. Það er einnig margt smátt sem þarf að laga. Sem dæmi má nefna að fyrirtæki greiða misjafnlega hátt tryggingargjald og fer það eftir því hvað þau eru „virðuleg" í aug- um stjómmálamanna. Þetta ætti að vera sjálfsagt að laga. Að lokum má benda á aö þeir sem sigla til útlanda með óunninn fisk fá skattafrádrátt, en þeir sem vinna að því að afla markaða fyrir unnar fiskafurðir fá hann ekki. Og svo þykjast ráðamenn vilja stuöla að fullvinnslu. sjávarafla. Snjólfur Ólafsson „Ein áhrifaríkasta aðgerðin væri að sameina ráðuneyti landbúnaðar, sjáv- arútvegs, iðnaðar og viðskipta í eitt atvinnuvegaráðuneyti. Sú sameining hefði margvisleg áhrif, bæði bein og óbein.“ Skoðaiúr annarra Nánari tengsl við starfsmenn „Atvinnurekendur, hvort sem um er að ræða einkafyrirtæki eða opinbera aöila, þurfa að komast í nánari tengsl við starfsmenn... Það hlýtur að vera æskilegt að fyrirtæki semji í vaxandi mæh beint við starfsmenn á grundvelh eigin rekstrar, en fylgi ekki einvörðungu einhveijum stööluðum forskriftum samtaka launþega og atvinnurekenda. Getur verið að hin gamla stéttaflokkun sé að ganga sér til húðar.“ Þorkell Sigurlaugsson í Viðskiptablaðinu 22. mars. Fákeppni, vaxandi vandamál „Fákeppni er, ef nokkuö er, vaxandi vandamál á flestum sviðum íslenzks viðskiptalífs. Ef forystu- menn fyrirtækja hér hafa ekki þau hyggindi th að bera að kunna sér hóf er eina vörn neytenda og stjómvalda að ýta undir og hvetja th að erlend fyrir- tæki hefji starfsemi hér... Bæði almenningur og fyr- irtæki hafa reynslu af því, aö htið er gefandi fyrir loforð um, aö aukin hagkvæmni og hagræðing í krafti stærðar leiði til verðlækkunar fyrir neytand- ann. Þaö eina sem menn skilja er hörð samkeppni milh fyrirtækja sem geta tekizt á, þannig að neytend- ur hafi hagnað af frelsi markaðarins í lægra vöru- veröi en eha.“ Úr foi-ystugrein Mbl. 21. mars. Lögmál samkeppninnar „Þvi hefur verið haldið fram, að tilkoma Irving Oh á markaðnum hér hafi hleypt skriðu af stað. Ef svo er, þá er ekkert við því að segja. Það sýnir það eitt að hin öflugu fyrirtæki í olíuversluninni, sem búið hafa við mikil ríkisafskipti um langt árabil, hafa buröi til þess aö laga sína starfsemi að breyttu umhverfi og aukinni samkeppni. Það hlýtur að koma neytendum og starfsmönnum þessara fyrirtækja til góða, ef lögmál samkeppninnar standast.“ Úr forystugrein Tímans 22. mars.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.