Dagblaðið Vísir - DV - 01.09.1995, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK, SlMI: 563 2700
FAX: Auglýsingar: 563 2727 - Aðrar deildir: 563 2999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, slmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Askriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Talað um sameiningu
íslenskir vinstrimenn hafa talaö og skrifað um samein-
ingu á vinstri væng stjómmálanna í marga áratugi, ekki
síst á þeim tímaskeiðum á öldinni þegar þeir hafa verið
hvað duglegastir við að sundra sér pólitískt.
Nú eru forystumenn í nokkrum stj ómmálaílokkum
enn einu sinni famir að tala Qálglega um að sameina
vinstrimenn, bæði á fundum og í fjölmiðlum.
Framsóknarflokkurinn er að vísu ekki inni í samein-
ingarmyndinni núna, þótt hann hafi verið og sé hluti af
R-listasamstarfmu í höfuðborginni sem htið er til sem
fordæmis - enda em framsóknarmenn á landsvísu í ríkis-
stjómarsamstarfi við Sjálfstæðisflokkinn og líkar vel.
En það er svo sem nóg eftir til að sameina ef raunveru-
legur áhugi væri á shku hjá þeim sem ráða ferðinni
meðal vinstrimanna. Alþýðubandalagið, Alþýðuflokkur-
inn, Þjóðvaki og Samtök um kvennahsta em öh í stjómar-
andstöðu á Alþingi og telja sig að ýmsu leyti hafa sameig-
inleg stefnúmál, þótt annað sé óhkt.
Hugmyndin á bak við sameiningartal síðustu áratuga
er út af fyrir sig einföld og auðskilin. Vinstrisinnaðir
stjómmálaforingjar vilja mynda sterkt stjómmálaafl sem
hefur möguleika til að ná völdum th jafns við Sjálfstæðis-
flokkinn. Nú, eins og oft áður, em vinstriflokkamir svo
sundraðir og htlir að þeir geta einungis keppt um það
innbyrðis hver þeirra fær að vera með Sjálfstæðisflokkn-
um í ríkisstjórn. Ef fylgi þeirra ahra skhaði sér á sameig-
inlegan hsta þá hefðu þeir væntanlega aht aðra stöðu th
að ná völdum í þjóðfélaginu.
Foringjar flokkanna hafa farið ýmsar leiðir th að ná
shku markmiði undanfama áratugi.
Nokkrum sinnum hafa þannig verið myndaðar svo-
nefndar vinstristjómir undir forystu framsóknarmanna
sem þá hafa um hríð verið í vinstraskapi.
Efnt hefur verið th kosningabandalaga. Alþýðuflokk-
urinn og Framsóknarflokkurinn tóku th dæmis höndum
saman á miðjum sjötta áratugnum og reyndu með þess
háttar samfloti um framboð að fá meirihluta á Alþingi
en það mistókst.
Farið hefur verið í formlegar sameiningarviðræður á
mihi flokka, eins og þær sem stóðu yfir í nokkur ár á
fyrri hluta áttunda áratugarins - en án árangurs.
Ekkert af þessu hefur dugað th að breyta flokka-
mynstrinu að ráði. Þvert á móti hefur vinstriflokkunum
svoköhuðu yfirleitt fjölgað með nokkurra ára milhbih
en síðan fækkað aftur við andlát nýlegra flokka eftir
skamma lífdaga.
Nú, eins og reyndar oft áður, hefur ungt fólk eðhlega
varpað fram þeirri spumingu hvers vegna vinstrimenn
geti starfað saman í stórum flokki, th dæmis í Noregi,
Svíþjóð og Bretlandi, en ekki á íslandi.
Astæðumar em án efa bæði málefnalegar og persónu-
legar. íslenskir vinstrimenn hafa um áratugaskeið haft
mjög andstæðar skoðanir á mikhvægum þjóðmálum og
sýnt lítinn vhja th að láta af stefnu sinni í þágu breiðrar
samstöðu. Þá hafa margir htríkir foringjar íslenskra
vinstrimanna tahð sig sjálfkjöma th að stjóma. Þeir eru
auðvitað reiðubúnir að sameinast með því að innlima
aðra flokka eða hreyfmgar 1 sinn eigin flokk og ráða þar
áfram ferðinni. En þeir hafa ekki haft neinn áhuga á að
fóma póhtískri stöðu sinni fyrir samruna flokka.
Með þetta í huga er líth ástæða th að ætla að umræð-
umar nú um sameiningu vinstrimanna verði neitt meira
en orðin tóm - nema hvað einhver kann að fá th sín fylg-
ishtinn Þjóðvaka við lok kjörtímabhsins.
Elías Snæland Jónsson
„Inn í þetta framandi umhverfi steðja nú allt að 30 þúsund vandamála-Sigrúnar úr öllum heimshornum til
að ræða stöðu kvenna ...,“ segir Gunnar m.a. í greininni.
Kalt stríð
við Kína
Þeir sem muna áróðursstríð
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna
fyrir ekki margt löngu kannast við
þann tón sem nú kveður við á Vest-
urlöndum í garð Kína. í bakgrunni
er að Kína á ekki ýkja langt í land
með að verða risaveldi og hættuleg-
ur keppinautur.
Þess gætir æ meir í bandarískum
íjölmiðlum að Kína sé útmálað í
sömu litum og Reagan forseti not-
aði um Sovétríkin: Heimsveldi hins
illa. Bandaríkjamenn ætlast til
þess, eins og ekkert sé sjálfsagðara,
að Kínverjar taki upp bandaríska
siði, þar á meðal McDonalds, og
tileinki sér vestræn gildi yfirleitt.
Kínverjar hafa sín eigin mörg þús-
und ára gildi.
Misskilningurinn er alger. Loks-
ins þykjast Bandaríkjamenn hafa
fundið verðugan andstæðing til að
sameinast gegn í nýju köldu stríði.
Taiwan
Kínverjar fyrir sitt leyti hafa ver-
ið herskáir í seinni tið. Heræfingar
þeirra og ógnanir viö Taiwan hafa
skotið nágrönnum þeirra í Suö-
austur-Asíu skelk í bringu og til-
kall þeirra til Spratly-eyja við Víet-
nam er-til vitnis um heimsveldistil-
burði aftan úr öldum.
Samskiptin viö Bandaríkin eru
verri en nokkru sinni fyrr, að sögn
fréttastofunnar Nýja Kína. Þar er
varað við nýju köldu stríði í kjölfar
þess að Clinton Bandaríkjaforseti
veitti forseta Taiwans viðtal sem
túlka má sem viðurkenningu á
sjálfstæði kínversks ríkis þar. Kalt
stríö er í raun þegar hafið.
Segja má að aldrei hafi gróið um
heilt síöan 1989 þegar mótmælin á
KjaHarinn
Gunnar Eyþórsson
blaðamaður
Torgi hins himneska friðar voru
bæld niður með skriödrekum í
beinni sjónvarpsútsendingu á
CNN. Þá hófst mannréttindaher-
ferðin gegn Kína.
Kvenfólk
Kína er sögulega einveldi og
heimsveldi. Maoisminn var aðeins
smávegishliðarspor. Marxismi
hans endaði með því að Mao gerði
sjálfan sig aö keisara í raun og arf-
takar hans eru nú að syngja sitt
síðasta. Efnahagsuppbyggingin
kemur aðallega aö utan, með fjár-
festingum frá Taiwan og Hong
Kong, Japan og víðar, aðeins að litl-
um hluta innan frá.
Marxisminn er aðeins dulargervi
þess alræðis sem eitt sér heldur
Kína saman. Deng er á grafarbakk-
anum og við blasir valdabarátta á
næstu árum sem gáeti leitt til þess
að allt fari í gamla horfið þegar
nokkrir stríðsherrar skiptu Kína í
milli sín. Sjang Hæ Sjek var einn
slíkur og Taiwan var hans síðasta
vígi.
Inn í þetta framandi umhverfi
steðja nú allt að 30 þúsund vanda-
mála-Sigrúnar úr öllum hcims-
hornum til að ræða stööu kvenna
og fárast yflr því að mannréttindi
í Kína séu ekki eins og í Skandínav-
íu. Af því getur ekki komið neitt
gott, hvorki fyrir kvenfólk né Kín-
verja. Allra síst mun það bæta sam-
skipti Kínverja við hinn vestræna
heim sem þeir eru hvort sem er
fráhverfir. Samkundan í Peking
mun aðeins skerpa andstæðurnar.
Gunnar Eyþórsson
„Efnahagsuppbyggingin kemur aðal-
lega að utan, með fjárfestingum frá
Taiwan og Hong Kong, Japan og víðar.
Aðeins að litlum hluta innan frá.“
Skoðanir annarra
Ekki stéttlaust þjóðfélag?
„Það er vel kunn en lítt ræaa staðreynd ao launa-
munur eykst með hveiju ári. ísland er ekki það stétt-
lausa þjóöfélag, sem margir vilja vera láta. Þess
vegna vekur enga furðu þótt fólk taki sig í auknum
mæli upp og flytji þangað sem betri skilyrði eru til
að bæta lífskjör sín ... Verkalýðshreyfingin, ef ein
einhver töggur er eftir í henni, hlýtur að fara aö
rumska.“ Úr forystugrein Alþbl. 31. ágúst.
Einræðisríkið Kína
„Tengsl íslands og Kína hafa stöðugt verið að efl-
ast á undanfórnum árum ... Það hefur hins vegar
ávallt verið stefna íslenskra stjórnvalda að blanda
ekki saman stjórnmálum og viðskiptum við einstök
ríki. Skýrasta dæmið eru tengsl okkar við Sovétríkin
á sínum tíma. Þeirri staðreynd að Kína er einræöis-
ríki má aldrei gleyma í samskiptum okkar við þetta
ríki. Gerðist þaö værum viö orðnir leiksoppar í voða
legum leik, leik sem okkur tókst sem betur fer að
foröast í samskiptunum við Sovétríkin."
Úr forystugrein Mbl. 30. ágúst.
Flaggskip heilbrigðis-
þjónustunnar
„Það er rétt, sem fram hefur komiö, að stóru spítal-
arnir í Reykjavík eru flaggskip heilbrigðisþjón-
ustunnar. Þar eru kennslusjúkrahús og rannsóknir,
og þar er að flnna þá hátækni sem rutt hefur sér til
rúms í lækningum. Hins vegar er staðreynd að að-
staða hefur víða verið byggð upp út um landsbyggö-
ina sem þarf að nýta sem best, og það ber að kanna
þaö verkefni fordómalaust hvort verkaskipting er
möguleg, til dæmis á sviði sérfræðiþjónustu. Til þess
að ná árangri verður starfsfólk heilbrigðisþjón-
ustunnar, forsvarsmenn sjúkrahúsanna og stjórn-
málamenn að koma að málunum með vilja til þess
að ná árangri.“ Úr forystugrein Tímans 31. ágúst.