Þjóðviljinn - 30.05.1972, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 30. mai 1972 —ÞJÓÐVILJINN—SÍÐA 11
eru samsvarandi skattstofnar nú 7
talsins.
Þessar breytingar eru fyrsti á-
fanginn að þvi marki að gera
skattkerfið miklu einfaldara en
áður var og þar með ódýrara í
álagningu og innheimtu — og
skiljanlegra öllu venjulegu fólki.
Auk þess sem einföldun kerfisins
er algert skilytði fyrir því, að
unnt verði að koma á þeirri skip-
an, að menn greiði skatta af tekj-
um sínum um leið og þeir vinna
fyrir þeim.
Af málum sem fjallað var um
á þingi, en ekki náðu fram að
ganga í vetur má einkum nefna
þingsályktun um raforkumál,
sem miðar að því að tengja sam-
an orkuvei tusvæðin og endur-
skipurskipuleggja direifingu ork-
unnar frá grunni, — einnig frum-
varp um endurskipulagningu
heilbrigðisþjónustunnar og stofn-
un heilsugæzlustöðva — en bæði
þessi mál verða í sumar til um-
ræðu hijá þeim sem þau helzt
snerta og verða svo væntanlega
afgreidd snemma á næsta þingi.
í þinglok var einnig lagt fram
frumvarp um hlutdeild ríkisins
í byggingu og rekstri dagheimila
og leikskóla. Dagvistunarheimili
eru nú aðailega byggð og rekin
af sveitarfélögum, en með stór-
auknum fjárstuðningi ríkisins við
þessa starfsemi er þess að vænta
að eitthvað greiðist úr því neyð-
arástandi sem ríkt hefur í þess-
um málum.
Sama máli gegnir tun frum-
varpið um framleiðsluráð land-
búnaðarins og sexmannanefnd,
sem felur í sér breytta stefnu í
landbúnaðarmálum og miðar m.
a. að því að bændur semji beint
við ríkisvaldið um kjör sín.
UPPLAUSN í
STJÖRNARLIÐINU?
— Hvernig hefur samstarfið
innan stjórnarflokkanna gengiðP
— Tvímælalaust mjög vei.
Stöðugur áróður Morgunblaðsins
um upplausn og óeiningu í stjóm-
arliðinu er ekkert annað en heila-
spuni ritstjóranna, sprottin af ósk-
hyggju, og jafnframt ætlaður til
að breiða yfir hinn magnaða á-
greining sem ríkir innan Sjálf-
stæðsfliokksins.
Auðvitað koma allaf upp ýmis
ágreiningsefni — annað er óhugs-
andi! En aðalatriðið er, að á-
greiningsefnin hafa almennt ver-
ið leyst af lipurð og gagnkvæm-
um samstarfsvilja án nokkurra
geðshræringa.
Það er ekkert leyndarmál, að
tæpt stóð með frumvarpið um
Sölustofnun lagmetisiðjunnar —
þar eð fáeinir stuðningsmenn
stjórnarinnar vildu ekki fella sig
við, að ríkið skipaði þrjá af fimm
stjómarmönnum stofnunarinnar.
Þeir viidu auka aðiid framleið-
enda að stjóminni úr tveimur
fuiltrúum í þrjá og þar með gefa
þeim hreinan meirihiuta. Hins
vegar töldum við ekki forsvaran-
legt annað en að ríkið hefði fuila
stjórn á þessu stórfyrirtæki, með-
an svo stendur á, að ríkið leggur
til þess allt fjármagn eða sem
nemur á annað hundrað miijón-
um. En frumvarpið náði þó ör-
ugglega fram að ganga og ákvæð-
ið umdeilda var samþykkt með
öruggum meirihluta, þar sem Al-
þýðuflokksmenn í neðri deild
reyndust okkur sammála um þetta
atriði.
FLOKKSBÖND BRESTA
— Er ekki fremur sjaldgxft,
að flokksbönd bresti, þegar at-
kvxði eru greidd um meiriháttar
mál?
— Jú. Það sem tii dæsmis gerð-
ist við atkvæðagreiðslu um nið-
urfellingu vegaskattsins á Reykja-
nesbraut var mjög óvenjulegt: Þá
þverklofnuðu ailir flokkar. Þing-
menn Suðurlands hlupu undir
bagga með sjö þingmönnum úr
Reykjaneskjördæmi og hjáipuðu
þeim að afnema gjaldið á Reykja-
nesbrautinni til að komast hjá
því, að svipað gjald yrði sett á
hraðbrautina austur í sýsiur.
Þingmenn utan af landi voru
hins vegar almennt á móti afnámi
vegaskattsins og töldu ástæðu-
laust, að bíleigendur sem verða
að skrölta á lélegum vegum úti
tun land verði látnir standa undir
hraðbrautarframkvæmdum út frá
Reykjavík með hækkuðum ben-
sínskatti. En úrslitin urðu sem
sagt þau, að vegagjaldið var af-
numið með 27 atkvæðum gegn
25. Sjö sám hjá.
159 MÁL AFGREIDD
— Draga þingmenn nú ekki
andann léttar, eftir þá stanzlausu
fundi, sem voru síðustu daga
þingsins?
— Jú, ætli það ekki. Annars er
það hjá mér eins og sjálfsagt
mörgum öðrum, að óleyst verk-
efni hafa hlaðizt upp, meðan
litlu öðru en þingstörfum hefur
verið unnt að sinna, svo að mér
sýnist ég hafa sízt minna að gera
á næsm vikum og mánuðum.
— Nú hlýtur að vera núsmik-
ið að gera á þingi á hinum ýmsu
tímum?
— Já, í þetta sinn var einna
rólegast um miðjan veturinn. En
undir vorið var farið að afgreiða
í stórum stíl úr nefndum hin
ýmsu mál, sem send höfðu verið
til umsagnar í ótal áttir. Það kost-
ar mikii fundahöld og margar
heimsóknir utanþingsmanna á
nefndafundi, þegar verið er áð
reka smiðshöggið á hin ýmsu mál,
en Alþingi afgreiddi i vetur 92
lög og 46 þingsályktanir. Auk
þess var vísað til ríkisstjórnarimi-
ar 21. frumvarpi og þingsálykt-
unum. Eftir vora þá 48 óútrædd
frumvörp og 55 þingsálykrunar-
tillögur.
HELZTU
MENNTAMÁLIN
Flestir þingmenn Alþýðubanda-
lagsins hafa gegnt formennsku í
þingnefndum í vetur. Fjárveit-
inganefndin er langmesta starfs-
nefnd þingsins, fjallar m.a. um
fjármálin og vegaáœtlun og hún
hefur verið undir forustu Geirs
Gunnarssonar. Hjá mér hefur
annríkið á þingi verið mest vegna
formennsku í menntamálanefnd
og fjárhagsnefnd efri deildar.
Nokkur helztu menntamáiin, sem
við höfum fjaliað um, eru breyt-
ingar á lögum um Háskóla ís-
lands, sem taisverður styrr stóð
um meðal háskólamanna, ný lög
um Árnastofnun, þ. e. stofnun
Árna Magnússorutr á íslandi, um
Tcskniskóla íslands og íþrótta-
kenrtaraskóla íslands og staðsetn-
ingu þeirra og um jöfnun náms-
kostnaðar, sem veita mikilvæga
aðstoð þeim námsmönnum, sem
sækja þurfa skóla langan veg úr
héraði, en í þessu frumvarpi fólst
einnig heimild til að styrkja nem-
endur í framhaldsskólum, sem
búa við þröngan fjárhag. Þetta
er mjög merkileg viðbót við lög-
in um námslán og námsstyrki,
sem fyrst og fremst era miðuð
við framhaldsmennrun að loknu
stúdentsprófi og einnig vora til
meðferðar á þinginu í vetur með
þeim árangri, að nemendur Vél-
skóla íslands og Stýrimannaskól-
anna voru teknir inn í lánakerfið.
Var það að sjálfsögðu gert með
sérstakri hliðsjón af því, hvílík
knýjandii þörf er á því fyrir ís-
lendinga með stóraukinni sjósókn
í kjölfar útfærslu landhelginnar
að eiga velmenntaða sjómanna-
stétt. Jafnframt var ákveðið, að
námslaunakerfið í heild yrði tek-
ið til endurskoðunar. Mennta-
málanefnd afgreiddi samtals 17
framvörp, m.a. frumvarpið um
Þjóðleikhúsið, sem strandaði þó í
neðri deild á síðasta snúningi.
NÝIR LIÐSMENN
Á ÞINGI
— Það hafa orðið miklar breyt-
ingar í þingliði Alþýðubandalags-
ins.
— Það hefur verið ferskur
svipur yfir þingflokknum í vetur
og ákaflega góður samstarfsandi.
í fyrra bættust í hópinn þrír
þingmenn, sem ekki hafa áður
setið á þingi og fluttu með sér
ný barárramál og nýjar hugmynd-
ir: Helgi Seljan hefur mikið látið
sig skipta ýmis félagsmál og bind-
indismál, Garðar Sigurðsson hefur
mest verið í sjávarútvegsmálum
enda formaður sjávarútvegsnefnd-
ar neðri deildar, og Svava Jakobs-
dóttir hefur aðallega verið í félags-
og menningarmálum. Hún vann
mikinn sigur, þegar tillagan, sem
hún var 1. flutningsmaður að, um
endurgreiðslu söluskatts af bókum
til rithöfunda var samþykkt í
hörkuatkvæðagreiðslu, þar sem
stóru flokkarnir tveir þverklofn-
uðu. Og hún vann a.m.k. hálfan
sigur með hinu stórmerka fram-
varpi sínu um Jafnlaunaráð, sem
ekki komst þó alla leið í þetta
sinn.
Þá hafa óvenjulega margir
varaþingmenn komið Inn á þessu
þingi og látið mjög mikið að sér
kveða: Bjarnfríður Leósdóttir,
Haukur Hafstað, Jón Snorri Þor-
Jeifsson, Karl Sigurbergsson, Sig-
urður Blöndal, Sigurður Magnús-
son, Stefán Jónsson og Skúli
Alexandersson. Af málum, sem
þeir fluttu og náðu samþykki,
má nefna breytingu á iðn-
fræðsluiögunum, sem Sigurður
Magnússon flutti og gjörbreytir
fjárhagsiegri stöðu Iðnnemasam-
bandsins og þingsáiyktunartillögu
Bjarnfríðar um handbók laun-
þega.
VALDDREIFING
OG ENDURNÝJUN
En það hefur ekki aðeins verið
mikil endurnýjun í þingliði Al-
þýðubandaiagsins. Flokkurinn
hefur strangar endurnýjunarregl-
ur og í samræmi við þær urðu
mjög veruiegar breytingar á fram-
kvæmdastjórn og miðstjórn
flokksins á landsfundinum í liaust
— en þá var skipt um nímlega
þriðjung miðstjórnar. í verar hef-
ur þingfl. Alþýðubandalagsins
einnig fylgt þeirri meginreglu að
skipta um menn í öJlum ráðum
og nefndum, sem Alþýðubanda-
lagið á rétt á að rilnefna í — ef
menn hafa verið þar lengur en
tvö kjörtímabiL
Alþýðubandalagið hefur ein-
mitt skipulagslega sérstöðu meðal
íslenzkra stjórnmálaflokka að
þessu leyti: þar hefur verið leitazt
við í ríkari mæli en annars stað-
ar að dreifa valdinu og þar hef-
ur verið sraðlað að stöðugri end-
urnýjun í trúnaðarstöðum. Ég er
ekki í minnsta vafa um, að hvort
tveggja gerir fiokkinn að virkara
baráttutæki.
— Er flokksstorfið nógu öfl-
ugt?
— Nei, það er hverju orði
sannara, að svo er ekki. Einkum
er starfið á vegum flokksdeild-
anna alltof Jítið og fábreytilegt.
Hins vegar hefur margt verið að
gerast einmitt nú síðustu mánuð-
ina, sem horfir til bóta. Við höf-
um nýlega flutt inn í nýtt hús-
næði að Grettisgöra 3 og þar er
að skapast ágæt aðstaða til skrif-
stofuhalds og félagsstarfsemi. Nú
hefur flokkurinn framkvæmda-
stjóra, og fréttabréf frá fram-
kvæmdastjórn er nú gefið reglu-
lega út — en þar er gerð grein
fyrir því helzta sem á döfinni er
og flokkinn varðar.
Núna jæssa dagana gengst Al-
þýðubandalagið fyrir almennum
fundum víðs vegar um land og
þess er að vænta að tengsl mið-
stjórnar við flokksdeildirnar muni
nú fara vaxandi.
STÆRSTA VERKEFNIÐ
— Hvað eru mikilvœgustu
verkefni flokksins á ruestunni?
— Á því er ekki minnsti vafi,
að það sem skiptir meira máli en
nokkuð annað í flokksstarfinu nú
á næsra vikum er Þjóðviljinn.
Blaðið er nú offsetprentað, en
Jxið gerar ekki orðið til frambúð-
ar nema okkur takist að ná sam-
an meira en tveimur miljónurn
króna á ruestunni til að greiða
hlut Þjóðviljans í hinu nýja stór-
fyrirtæki Blaðaprenti h.f. og
standa undiir öðram kosraaði við
breytingarnar. Þennan aðgangs-
eyri verða sraðningsmenn blaðs-
ins að greiða með sameinuðu á-
taki. Önnur Ieið er ekki til. Það
kemur í okkar hlut að lyfta blað-
imt yfir Jxtnnan erfiða þröskuld
og inn í hina nýju tækni. Nú eins
og fyrr er augljóst, að hreyfingin
stendur og fellur með því að eiga
sér öflugt og gott blað.
Strax á fyrstu tveimur dögun-
um eftir að söfnunin hófst, höfðu
yfir tíu einstaklingar skrifað sig
fyrir 25 þús. króna hlutabréfum
í Prent h.f. og mjög margir keypt
5 og 10 þúsund króna bréf —
og gefa Jæssar undirtektir vissu-
lega góðar vonir.
Að sjálfsögðu er ekki mögulegt
fyrir alla að leggja fram svo stór-
ar Lipphæðir, en við leggjum sér-
staka áherzlu á það, að Aiþýðu-
bandalagsmenn sem vilja láta af
hendi minni upphæðir geri það
með því að kaupa hlutabréf með
sameiginlegu átaki á nafni Al-
þýðubandalagsfélaganna á hverj-
um stað.
Að öðu leyti er það tvímæla-
laust mikilvægasta verkefnið að
treysta tengslin við hinn vinnandi
fjölda. Sósíalískur flokkur má
aldrei sökkva sér alveg á kaf í
stjórnarstörfin. Hann verður alltaf
að heyja baráttu sína bæði innan
kerfisins og utan við J>að. Sér-
staklega þurfum við að stórauka
starf okkar í verkalýðshreyfing-
unni, á vegum hernámsandstæð-
inga og í öðrum alþýðuhreyfing-
um, sem þurfa að veita ríkis-
stjórninni bæði styrk og aðhald.
HYAÐ VAR HELZT
AÐ GERAST INNAN
YEGGJA ALÞINGIS?