Þjóðviljinn - 27.03.1973, Qupperneq 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN ' Þriðjudagur 27. marz. 1973
MALGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Otgefandi: CJtgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingast jóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 llnur).
Askriftarverð kr. 300.00 á mánuði.
Lausasöiuverð kr. 18.00.
Prentun: Blaðaprent h.f.
KAUPMATTURINN HEFUR AUKIZT VERULEGA
Þjóðviljinn birti á sunnudag töflur sem
sýna gjörla þróun kaupmáttar launa frá 1.
ágúst 1971 og allt til þessa dags. Hér er
með öðrum orðum um að ræða allt valda-
skeið núverandi rikisstjórnar. 1 þessum
töflum kemur i ljós að laun fyrir hafnar-
vinnu hafa á umræddu timabili hækkað
um 54,3%, en visitala framfærslu-
kostnaðar hefur á sama tima hækkað um
25,7%. Þessar tölur staðfesta það, sem
sagt hefur verið af forustumönnum verka-
lýðssamtakanna, að kaupmáttur launa
hefur aldrei verið betri á Islandi en ein-
mitt nú. Kaummáttur hafnarvinnu-
kaupsins hefur hækkað á þessu umrædda
timabili um 22,3%. 1 þessu tilfelli er miðað
við tölur Hagstofu íslands.
Þjóðviljinn minnir á að þessar
tölur um kauðmátt launa segja meira
en allt annað um kjör verkafólks og al-
mennings á íslandi i dag; fúkyrði
Morgunblaðsins breyta þar engu um.
Þjóðviljinn vill vekja sérstaka athygli á
þvi, að stjórnarandstaðan þorir aldrei að
nefna tölur þegar rætt er um kaupmátt og
verðlagsmál. Stjórnarandstaðan, sem
fylgdi sannkallaðri kaupránsstefnu
meðan hún var við völd, á ekki úr háum
söðli að detta, en pólitisk stefna hennar
annars vegar og stjórnarflokkanna hins
vegar kemur skýrast fram i athugun á
kaupmætti launanna; þar kemur fram
það mat sem stjórnarvöld á hverjum tima
leggja á vinnuaflið, á fólkið i landinu og
hafi þess.
Þjóðviljinn telur enga ástæðu til þess að
draga f jöður yfir það, að hér hafa átt sér
stað verðhækkanir og raunar sumar
hverjar verulegar, en það er engu að siður
staðreynd, að með traustri stjórn við-
skiptaráðherra á verðlagsmálunum hefur
tekizt að halda verðlagi hér á landi mikið
niðri, og á siðasta ári varð dýrtiðar-
aukning raunar meiri i nágrannalöndum
okkar en hér á íslandi. Hefur slikt varla
gerzt áður — venjulega hefur Island átt
verðbólgumet meðal Evrópuþjóða og
jafnvel þó að viðar væri leitað.
En þegar mikil dýrtiðaraukning verður
i nágrannalöndum og helztu viðskipta-
löndum hefur það auðvitað áhrif á verðlag
innanlands hjá þjóð sem byggir jafnmikið
á útflutningsverzlun og við íslendingar.
Auðvitað hlýtur það að hafa áhrif þegar
aðalgjaldmiðill auðvaldsrikjanna,
dollarinn, brestur. Viðskipti okkar við út-
lönd fara að miklu leyti fram i dollurum,
og þess vegna eru íslendingar dæmdir til
að fylgja honum hvort sem okkur likar
betur eða verr. Það var einmitt i ágúst
1971 að dollarinn tók að riða til falls, og
hann hefur formlega verið felldur tvisvar
sinnum siðan. Slikur brestur hefur áhrif á
allt okkar efnahagskerfi eins og annarra
þjóða.
í annan stað veldur dýrtiðaraukning
erlendis vöruhækkunum á okkar inn-
flutningi. Ýmsar vörur hafa hækkað
geypilega á heimsmarkaði; járn hefur
hækkað um 71%, timbur hefur hækkað um
68%, hveiti hefur hækkað um 50%, fóður-
vörur hækkuðu um 49%, sykur hækkaði
um 45%, kaffi um 45%, og þannig mætti
enn lengi telja.
Siðan verða innlendar verðhækkanir af
ýmsum ástæðum, þvi það er einfaldlega
ekki unnt að halda verðlagi gjörsamlega
óbreyttu. Hækkun landbúnaðavaranna er
hinsvegar byggð á á gömlu kerfi sem á að
sjá bændunum fyrir sama kaupi og aðrir
hafa. Ýmsir innlendir aðilar þrýsta sifellt
á um verðhækkanir, en þær eru ýmist
skornar niður verulega eða þeim hrein-
lega hafnað. Það er til marks um heilindi
ihaldsins i verðlagsmálum að þeir ganga
fremst i þvi að heimta verðhækkanir.
Þannig krafðist borgarstjórnarihaldið
22,6% hækkunar á rafmagni, 29,6%
hækkunar hitaveitu, 44% hækkunar.
strætisvagnafargjalda, en allar
þessar kröfur ihaldsins voru
skornar mjög mikið niður i meðferð við-
skiptaráðuneytisins svo að almenningur
hefur ekki þurft að finna fyrir þessum
hækkunum með fullum þunga — eins og
verið hefði undir annarri rikisstjórn. Má i
þessu sambandi enn minna á, að aðal-
forustumenn Sjálfstæðisflokksins eru i
heildsölunum og i alls konar milliliða- eða
þjónustustarfsemi. Einmitt þessir aðilar
vildu fá verulegar hækkanir; skipafélögin
heimtuðu 33 og 52% hækkun, veitinga-
húsaeigendur heimtuðu 22% hækkun,
heildsalar kröfðust 36% hækkunar á
álagningu sinni, en þeir hafa enga hækkun
fengið. Þannig mætti lengi telja hækkana-
.kröfur ihaldsins, og enginn gengur þess
dulinn að þær væru allar komnar út i verð-
lagið ef hér væri ihaldsstjórn
Kaupmáttartölurnar, sem nefndar voru
i upphafi þessarar forustugreinar, færa
okkur heim sanninn um það að hér hefur
setið rikisstjórn með aðhaldssemi i verð-
lagsmálum og vilja til þess að bæta kaup-
mátt verkalauna. Það eru staðreyndir
sem útilokað er að mótmæla. Mun
ihaldinu ekki duga þar að beita þeirri al-
kunnu aðferð ritskoðunarrikjanna að
treysta á að almenningur lesi ekkert nema
Morgunblaðið.
Úr rœðu Svövu Jakobsdóttur á alþingi í gœr:
Að missa höfuðin upp
á þingpallana
Á að innsigla frystikisturnar?
Viö umræöur utan dagskrár á
alþingi I gær um veröiags-
málin voru margar ræöur
fluttar. Aheyrendastúkur
alþingis voru þéttsetnar eins og
sagt er frá annars staöar i
blaðinu. Gestir voru prúð-
mannlegir en sumar kvenn-
anna nokkuö vfgreifar og gætti
stundum minni háttar ókyrröar
og frammikalla. Meöan Svava
Jakobsdóttir flutti mál sitt
mátti hins vegar heyra saumnál
detta og vakti ræöa hennar
greinilega verðskuldaða
athygli.
Þeir Jóhann Hafstein og
Ingólfur Jónsson höföu talað
stuttu á undan Svövu og voru
ræður þeirra beggja flutar meö
mjög sérstæöu fasi og höfuö-
hreyfingum, sem þessir ágætu
þingmenn eiga ekki vanda til
hversdagslega á þingfundum.
i byrjun ræðu sinnar vakti
Svava athygli á tilburðuni
þessara tveggja fyrrverandi
viðreisnarráðherra, sem þarna
reyndu aö koma fram fyrir
gestina sem sérstakir óvinir-
verðbólgunnar.
Svava sagði m.a.:
— bað hefur verið fróðlegt að
fylgjast með þessum umræðum,
en alfróðlegast var þó að
fylgjast með hvernig þeir Jó-
Svava Jakobsdóttir
hann Hafstein og Ingðlfur Jóns-
son tylltu sér svo hátt á tá, að
við lá að þeir misstu höfuðin upp
á pallana. Slikum höfuðburði
höfum við, sem hér sitjum dag
lega, ekki átt að venjast af
þeirra hálfu, þó að gestir hafi
mætthér á þingpalla eins og t.d.
togarasjómenn um daginn.
Jóhann Hafstein atyrti hér
Ágúst Þorvaldsson þingmann
fyrir þær upplýsingar, vafa-
laust réttar, sem hann flutti um
hækkun á ýmsum vöruteg-
undum svo og launum til
samanburðar við hækkun land-
búnaðarvara. Það var eins og
Jóhann Hafstein teldi að konur
væru ekki hingað komnar til að
hlusta á rök manna og vega
siðan og meta, hver færi með
réttast mál. Ég vil hins vegar
segja að ég treysti fyllilega
þeim húsmæðrum úr sveit og
borg sem hér eru mættar og
einnig öðrum konum til að
hlusta á rök i þessu máli, sem
öðrum, og draga siðan álykt-
anir.
Vissulega eiga konur i þessu
máli heimtingu á þvi, eins og
vera ber i hverju máli, að á
kröfur þeirra sé hlustað og á
þær fallizt, ef fyrir þeim reynast
fullgild rök, en rök þeirra
annars hrakin séu þau ekki rétt-
mæt.
Jóhann Hafstein segir, að
kjörorð Sjálfstæðisflokksins sé
„stétt með stétt”. Þá kemur
mér i hug það sem Frakkar
spyrja um — „Hver er konan?”
í þvi máli, sem hér er til
umræðu, er aftur á móti full
ástæða til að spyrja: Hver er
eiginmaðurinn? Er hann verka-
maður? Er hann sjómaður?
Eða er hann e.t.v. atvinnurek-
andi? Eða er hann bóndi?
Þegar húsmæður bera fram
kröfur undir fána húsmæðratit-
ilsins þá er reynt að breiða yfir
andstæða hagsmuni. Húsmóðir
á verkamannsheimili hefur
annarra hagsmuna að gæta en
húsmóðir á forstjóraheimili. 1
Morgunblaðinu i gær er viðtal
við 3 konur. Tvær þeirra leggja
þar áherzlu á að aðgerðir þessar
séu ópólitiskar. En þessar tvær
konur eru þá varla sammála
þeirri samþykkt Húsmæðra-
félags Reykjavfkur sem mér
skilst að þessar mótmælaað-
gerðir séu byggðar á.
t samþykkt Húsmæðra-
félagsins er án rökstuðnings
talað um óraunhæfar launa-
hækkanirog mætti e.t.v. ætla að
þar væri átt við kjarasamninga
verkalýðssamtakanna frá 1.
des. 1971 yfirleitt.
Ég hefði viljað fá að vita,
hvort Húsmæðrafélag Reykja-
vfkur teldi, að þeir samningar,
sem verkafólk náði 1. des. 1971,
hafi verið óraunhæfir. t þessum
samningum var samið sérstak-
lega um viðbótarlaunahækkanir
fyrir þá lægst launuðu umfram
það, sem aðrir fengu, en i hópi
hinna lægst launuðu eru eins og
allir vita fyrst og fremst konur,
sem vinna úti á hinum almenna
vinnumarkaði. Var það óraun-
hæft að tryggja einmitt þessum
hópi sérstakar kjarabætur?
Annað atriði, sem ég vil
minnast á, er talið um stórfellda
Framhald á bls. 15.
Laun hækkuðu um 60-80%
en kjöt og mjólk innan við 30%
Miða6 er viÖ 1 kg vör-
unnar, nema annars sé
getið
Nymjólk, 1/1 hyrna
KjólkurostAir 45%
Smjör, I. fl.
Súpukjöt, I. veröfl.
Kótelettur
Kindabjugu
RúgbrauÖ, öseytt, 1 1/2
Franskbrauö, 500 g
Hveiti, pakkaö kg
tsa, slægÖ og hausuö
Þorskflök, roölaus, ný
Saltfiskur
Fiskbollur, 1/2 dös
Epli
Rúsínur, pakkaöar
Kartöflur í 5 kg pokum
Strásykur
Kakö
Kaffi, brennt og malað
Maltöl, 33 cl. flaska
Frá þvi i nóvember 1970 hefur
almennt timakaup verkamanna i
dagvinnu hækkað kringum 60%
og laun opinberra starfsmanna
hafa hækkað kringum 80%. Rétt
er þó að geta þess, að laun þau,
Verö í nóv. Verö í febr. Verö 20. marz
1970, kr. 1973, kr. 1973, kr. Hækkun, %
15,30 19,50 27
237,00 238,00 0
199,00 250,00 26
150,20 190,40 27
176,80 226,00 28
144,00 177,00 23
kg 26,00 32,00 23
18,50 25,00 35
26,00 36,50 40
31,00 52,00 68
53,50 77,00 44
55,00 80,00 45
35,00 53,00 51
67,05 85,75 28
94,00 158,90 69
23,10 17,50 + 24
20,35 43,75 115
205,30 279,20 36
190,00 296,00 56
11,50 * 16,00 39
sem opinberir starfsmenn sömdu
um i desem'ber 1970, voru látin
verka aftur fyrir sig. Verölags-
grundvöllur landbúnaðarafurða
hefur hækkað um 52% frá haust-
verðlagningu 1970.