Þjóðviljinn - 28.03.1973, Qupperneq 6

(i SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 28. marz 1973.
DJQÐVIUINN
MALGAGN SÓSiALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Otgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Slmi 17500 (5 linur).
Askriftarverö kr. 300.00 ó mánuöi.
Lausasöluverö kr. 18.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
AÐ VITA MINNA EN EKKI NEITT
Það nýjasta i málflutningi Morgun-
blaðsins um landhelgisbaráttu okkar
íslendinga er, að Bretar vilji fyrir alla
muni komast hjá afskiptum Haagdóm-
stólsins af landhelgismálinu. í Reykja-
víkurbréfi Morgunblaðsins siðasta sunnu-
dag segir: „Raunar er ástæða til að ætla
að Bretar vildu helzt af öllu losna frá
málarekstri i Haag” — og á öðrum stað i
sama Reykjavikurbréfi:
,,Ef Bretum verður gert fulljóst, að við
munum fara þessa leið (það er að leggja
mál okkar i vald dómstólsins), verða þeir
þægilegri i samningaviðræðum, þvi að þá
vita þeir, að þeir hafa tapað málinu”.
Er nú hægt að komast lengra i að snúa
við staðreyndum? Það eru sem sagt við
íslendingar, sem eigum að draga Breta
sárnauðuga til Haag. Morgunblaðsmenn
hljóta eins og aðrir, sem hafa mál að
flytja, að leiða hugann að þvi fyrir hvers
konar fólk þeir skrifa eða tala. Og það er
vissulega lærdómsrikt að gera sér grein
fyrir þvi áliti Morgunblaðsliðsins á
lesendum sinum, sem þeir afhjúpa með
svona skrifum, eins og þeim, sem hér var
vitnað til.
Allir vita, lika lesendur Morgun-
blaðsins, að Bretar kúguðu viðreisnar-
stjórnina 1961 til að fallast á, að íslend-
ingar ættu stækkun landhelgi sinnar undir
Haagdómstólnum.
Allir vita, lika lesendur Morgun-
blaðsins, að Bretar hafa frá byrjun núver-
andi landhelgisdeilu til þessa dags krafizt
þess að við féllumst á að leggja málin
fyrir i Haag vegna samningsins frá 1961,
enda þótt íslendingar hafi sagt honum upp
á löglegan hátt.
Allir vita, lika lesendur Morgunblaðs-
ins, að bráðabirgða úrskurður dóm-
stólsins i Haag nú i sumar var á þá leið að
úrskurða Bretum ,,heimild” til að auka
frekar en minnka sóknarþunga sinn á
íslandsmiðum.
Allir vita, lika lesendur Morgun-
blaðsins, að Bretar telja Haagdómstolinn
og samningana frá 1961 eina haldreipi sitt
i landhelgisdeilunni, og úrskurð dómstóls-
ins einu afsökun sina á alþjóðavettvangi
fyrir veiðiþjófnaði á íslandsmiðum.
Allir vita, lika lesendur Morgun-
blaðsins, að engin alþjóðalög eru til um
viðáttu fiskveiðilandhelgi og landhelgi
annarra þjóða hefur þvi ávallt verið færð
út með einhliða yfirlýsingu, en i málum
þar sem ekki er við lög að styðjast, dæmir
Haagdómstóllinn eftir hefð.
Þetta vita allir, og enginri er hissa þó að
Bretar vilji lokka okkur til Haag, en rit-
stjórar Morgunblaðsins láta eins og þeir
viti ekki neitt, eða eins og lesendur þeirra
viti minna en ekki neitt. Það er greinilega
samfélag heilaþveginna, sem Morgun-
HIÐ RÉTTA ANDLIT?
Sú alhliða úttekt, sem Magnús Kjart-
ansson ráðherra hefur látið gera á Trygg-
ingastofnun rikisins og starfsháttum
hennar, hefur vakið fádæma athygli.
Blöðin keppast við að lofa ráðherrann
fyrir framtakið, enda i fyrsta skipti sem
umboðsmenn almennings i ráðherra-
sætum gangast fyrir slikri alhliða könnun
á rekstri þýðingarmikilla rikisstofnana,
en vafalaust munu fleiri fylgja i kjölfarið.
Morgunblaðið talar um það i forystu-
grein i gær, að Magnús Kjartansson hafi
þarna unnið þarft verk, en bætir við að
niðurstöðurnar séu til marks um það,
hversu ómögulegur rikisrekstur sé. Segist
blaðið vona að könnunin verði til þess að
nú verði „einkarekstur og þjónustustarf-
semi einkaaðila hafin til vegs”.
Sú var tiðin að Sjálfstæðisflokkurinn
barðist hatramlega gegn almannatrygg-
ingum á íslandi, en á siðari árum hefur
yfirleitt þótt henta að láta gleymskuna
hylja þann feril. Máske verður það einn af
ávinningunum af skýrslugerðinni að
flokkur einkabrasksins sýni á ný sitt
gamla andlit i þessum efnum og taki aftur
að boða, að hver skuli bjarga sér sjálfur
svo sem bezt gegnir, án almannatrygg-
inga. öllu frekar á þó væntanlega að skilja
orð Morgunblaðsins svo, að Sjálfstæðis-
flokkurinn telji almannatryggingar betur
komnar i höndum einkabraskara en
rikisins að bandariskri fyrirmynd, en i
blaðið, fyrir hönd forystu Sjálfstæðis-
flokksins, vill koma upp á íslandi.
1 einróma samþykkt alþingis frá 15.2.
1972, segir að „landgrunn íslands og haf-
svæðið yfir þvi sé islenzkt yfirráðasvæði”.
Hér er þvi ekkert til að fjalla um fyrir
erlendan dómstól, frekar en um jarðhita
okkar eða vatnsafl t.d. væri að ræða.
Fyrir ekki ýkja löngu var talið að allir
íslendingar væru sammála um að land-
helgismálið væri islenzkt innanrikismal.
Nú munu flestir telja úrelt að spyrja
Morgunblaðsmenn eða Gunnar Thorodd-
sen, hvort þeir telji enn að svo sé. Svarið
liggur fyrir.
fyrirmyndar riki einkaframtaksins fær jú
enginn inni á sjúkrahúsi, þó að lif liggi við,
nema hánn eigi miljón, svo að ekki sé nú
talað um hégóma eins og ellilifeyri.
Má eiga von á, að sjá þá Jóhann Haf-
stein, Geir Hallgrimsson, og Gunnar
Thoroddsen, sameinast um þá kröfu i
næstu kosningum, að rikið hætti að blanda
sér i almannatryggingar?
Svo sannarlega fer ekki minna i súginn
hjá einkabraskinu á íslandi en hjá opin-
berum aðilum, og mætti nefna um það ótal
dæmi. Margt af þvi, sem aflaga hefur
farið i rikisrekstri og hjá rikisstofnunum,
hefur hins vegar verið þvi að kenna, að
æðstu völd rikisins hafa lengst af verið i
höndum aðila, sem fjandsamlegir eru
rikisafskiptum á öllum sviðum og segja
,,gróði og meiri gróði”, þegar spurt er um
samfélagslega þjónustu.
Það eru einmitt yfirráð rikisins yfir
Tryggingastofnuninni, sem gera slika
könnun á starfsháttum sem hér um ræðir
mögulega — og það að allt sé dregið fram i
dagsljósið. Væru almannatryggingarnar i
höndum einkabraskara, væri rannsóknar-
aðila frá umboðsmönnum almennings,
eins og þeim er rannsakaði starfshætti
Tryggingastofnunarinnar, einfaldlega
visað á dyr, ef nálgast ætti heilög vé
einkaeignaréttarins, en kostnaðurinn af
sukkinu og óreiðunni lagður á viðskipta-
vinina — i þessu tilviki aldraða og sjúka.
þingsjá þjóðviljans
Framlögð gögn í Haag
Ekkert finnst, sem bendir til þess að Bretar
eigi að virða landhelgina þar til dómur fellur í Haag
A fundi Sameinaðs þings i gær
svaraði utanríkisráftherra fyrir-
spurn Jóns Armanns Héöinssonar
um, hvaöa gögn islendingar
heföu lagt fram viö Alþjóöadóm-
stólinn i Haag vegna landhelgis-
deilunnar.
Nokkrar umræður uröu um
þessi mál, og ræddu þingmenn
einnig hugmyndir þær, sem
komiö hafa fram i þingsálykt-
unartillögu Tómasar Karlssonar
um birtingu skjala frá land-
lielgisviöræðum tslendinga og
Breta 1960 — ’61.
Einar Agústsson utanrikisráð-
herra gat alls þess, sem lagt
hefur verið fram i Haag af hálfu
utanrikisráðuneytisins. Meðal
þessara gagna eru afrit af orð-
sendingu til Breta um útfærslu
landhelginnar, afrit af lögum og
samþykktum Alþingis, afrit af
samningatilboðum Islendinga og
mótmæli gegn úrskurði um dóms-
yfirráð Alþjóðadómstólsins i
málinu.
Vegna þeirra ummæla, að
tslendingar hefðu ekki sent gögn
um visindalegar rannsóknir á
samdrætti fiskstofnanna, benti
ráðherra mönnum á að kynna sér
greinagerð mexikanska dómar-
ans Luis Padilla Nervo. 1 greinar-
gerð Mexikanans kæmi fram, að
dómurunum i Haag væru vissu-
lega kunnar meginröksemdir
okkar fyrir útfærslu land-
helginnar.
Gunnar Thoroddsen (S) sagðist
Framhald á bls. 15.
Rekstrarlán
iðnaðarins
A fundi Sameinaös þings I gær
svaraði Lúövik Jósepsson viö-
skiptaráðherra fyrirspurn Stein-
grims Hermannssonar um fram-
leiöslulán til íslenzks iönaöar. i
mai i fyrra voru sett lög um iön-
rekstrarlán og á grundvelli þeirra
hefur Seðlabankinn gefiö út
reglugerð um endurkaup á vixl-
um og framleiöslulán fyrir iönaö-
inn. 1 reglum þessum er kveöiö á
um að fyrst og frcmst skuli leitast
við að styðja þau iönaöarfyrir-
tæki, er framleiöa til útflutnings.
Stcingrímur Hermannsson (F)
spurði, hvað liði þessum lán-
veitingum bæði til útflutningsiðn-
fyrirtækja og til þeirra, er fram-
leiða fyrir innanlandsmarkað, og
hvað ylli þeirri tregöu sem virtist
vera á framleiðslulánum til
iðnaðar, er framleiddi fyrir inn-
lendan markað.
I.úövik Jósepsson viðskiptaráð-
herra sagði að r\okkurn tima hefði
Framhald á bls. 15.
Alþingi vill breyta kosningalögum
i gær ályktaði Alþingi, aö fela
rlkisstjórninni aö undirbúa ný
kosningalög og leggja þau fyrir
næsta þing. Skal sú endurskoöun
einkum miöast viö að gera utan-
kjörfundaratkvæðagreiöslu auö-
veldari.
Þingsályktunartillaga um
endurskoðun laga um kosningar
til Alþingis var lögð fram á þingi i
haust, og var fyrsti flutningsmað-
ur hennar Svava Jakobsdóttir. I
greinargerð kemur fram, að
endurskoðunin skal einkum miða
að þvi, að gera námsmönnum er-
lendis og rúmliggjandi sjúkling-
um auðveldara að neyta at-
kvæðisréttar sins. I gær sam-
þykkti Sameinað þing svo tillög-
una, en hún er svo hljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela rikis-
stjórninni að leggja fyrir næsta
þing tillögur til breytinga á kosn-
ingalögum með það fyrir augum
að auðvelda utankjörfundarat-
kvæðagreiðslu."